جوان آنلاین: غربزدگی و غربگرایی مهمترین خطری است که ماهیت نظام جمهوری اسلامی ایران و اهداف آن (اقتصاد مقاومتی یکی از مهمترین اهداف اقتصادی نظام است) را تهدید می‌کند. مهمترین توطئه‌ای که دشمنان برای نظام ما در نظر داشته‌اند که «جنگ تحمیلی»، «کودتاها»، «ترور‌های کور»، «شهید کردن شخصیت‌های بزرگی، چون شهدای ۷ تیر و ۸ شهریور و...»، «تحریم‌ها»، «فشار‌های سیاسی»، «بلوکه شدن دارائی‌ها» و… در برابر آنها کوچک محسوب میشوند این است که مجدداً آمریکا جای پای خود را در ایران و در نظام نوپای جمهوری اسلامی باز کند و در این میان متاسفانه غرب زده‌ها و غرب گرایان با تمام توان تلاش کرده و میکنند که به آمریکا و غربیان چراغ سبز نشان دهند تا مجدداً کشور ایران با الگو‌های اقتصادی آنان اداره شود. هنوز فریاد و تنها التماس امام راحل به ملت ایران در اولین ماه‌های پیروزی انقلاب (۲۵ خرداد ۱۳۵۸) در گوشمان زنگ می‌زند: «من التماس می‌کنم به ملت ایران، من دست ملت ایران را می‌بوسم! این غرب‌زده‌ها را کنار بگذارید! عده‌شان خیلی زیاد هم نیست، ادعایشان زیاد است... آقا امروز مملکت ما غربزده است که از زلزله زده بدتر است.»
در شرایط فعلی نیز بزرگترین و مهمترین خطری که سرمایه گذاری برای تولید را تهدید می‌کند، خطر غربگرایان است که در عمل اعتقادی به اقتصاد مقاومتی و سرمایه گذاری برای تولید نداشته و آشکارا و علنی از تفکر متوهمانه جذب سرمایه خارجی سخن می‌گویند. جریانات سیاسی غربگرا و اصلاح‌طلب، با ترویج الگو‌های وابسته به اقتصاد غربی، همواره مانعی جدی در مسیر تحقق این اهداف بوده‌اند. این مقاله به بررسی نقش تخریبی این جریانات، تحلیل اهداف آنان و ارائه راهکار‌های مقابله با این انحرافات می‌پردازد.
فصل اول: پیشینه عملکرد جریانات غربگرا در اقتصاد ایران
۱- تاریخچه وابستگی اقتصادی جریانات اصلاح‌طلب
پس از پایان جنگ تحمیلی، جریاناتی که خود را «اصلاح‌طلب» نامیدند، با شعار‌های فریبنده‌ای مانند «تعامل با جهان» و «رفع تحریم‌ها از طریق سازش»، سیاست‌های اقتصادی کشور را به سمت وابستگی به غرب سوق دادند. این جریان سیاسی علناً از ضرورت «مانور اشرافیت» و «تبعیت از الگو‌های اقتصادی لیبرال سرمایه داری» گفتند و با تمام توان خود طی سه و نیم دهه پس از جنگ در جهت تثبیت و گسترش فرهنگ سرمایه داری لیبرال تلاش کرده‌اند.
۲- مهمترین اقدامات جریان غربگرا در کشور عبارت است از:
- توسعه روابط اقتصادی با غرب بدون در نظر گرفتن ملاحظات استقلال‌طلبانه و امنیت ملی (مانند سیاست‌های دولت‌های سازندگی و اصلاحات)
- تأکید بر استقراض از نهاد‌های بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی که منجر به تحمیل سیاست‌های تعدیل اقتصادی شد.
- تبعیت از الگو‌های «نئولیبرالیسم اقتصادی» که نتیجه آن افزایش فاصله طبقاتی، تضعیف تولید داخلی و وابستگی به واردات بود.
۳- نقش غربگرایان در تضعیف تولید ملی:
این جریانات با ترویج «اقتصاد مصرفی» و «واردات محور و ترجیح واردات بر صادرات»، باعث شدند بسیاری از صنایع داخلی به حاشیه رانده شوند. نمونه‌های بارز آن عبارتند از:
- تعطیلی کارخانه‌های داخلی به دلیل سیاست‌های وارداتی بی‌رویه
- وابستگی به فناوری خارجی به جای توسعه دانش بومی
- تضعیف کشاورزی داخلی با واردات بی‌ضابطه محصولات کشاورزی
فصل دوم: شواهد و مستندات تاریخی تخریب سرمایه‌گذاری تولیدی
۱- دوره سازندگی (۱۳۶۸-۱۳۷۶)
- سند رسمی: گزارش بانک مرکزی در سال ۱۳۷۴ درباره کاهش ۴۰٪ تسهیلات تولیدی به نفع واردات
- بیانات رهبری در خطبه‌های نماز جمعه ۱۴ بهمن ۱۳۷۳: «سیاست‌های تعدیل اقتصادی، پایه‌های تولید را تخریب کرد»
۲- دوره اصلاحات (۱۳۷۶-۱۳۸۴)
- پرونده قضایی: فساد مالی در پروژه‌های مشترک با شرکت‌های اروپایی
- آمار رسمی: گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۳ از کاهش ۳۵٪ سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنایع خبر می‌دهد.
فصل سوم: شبکه‌های عملیاتی مقابله با سرمایه‌گذاری تولیدی
۱- حلقه‌های بانکی و مالی
- ارتباط ۱۱ بانک خصوصی با نهاد‌های غربی (گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ۱۴۰۲)
- اعطای تسهیلات کلان به واردکنندگان به جای تولیدکنندگان
۲- جنگ رسانه‌ای علیه سرمایه‌گذاران داخلی
- ۷۸درصد اخبار اقتصادی روزنامه‌های اصلاح‌طلب در سال ۱۴۰۲ با رویکرد تضعیف ثبات اقتصادی منتشر شده است.
- حمله رسانه‌ای به پروژه‌های دانش‌بنیان دفاعی (گزارش پژوهشگاه رسانه، ۱۴۰۳)
فصل چهارم: پیامد‌های ملموس تحرک غربگرایان در بخش تولید
۱- آمار‌های کلان
- کاهش ۲۸ درصدی سرمایه‌گذاری جدید در صنایع مادر (گزارش بانک مرکزی، ۱۴۰۲)
- افزایش ۴ برابری خروج سرمایه‌های بخش خصوصی (گزارش اتاق بازرگانی، ۱۴۰۱)
۲- مطالعات میدانی
- مصاحبه با ۱۵۰ تولیدکننده: ۸۷ درصد از «موانع قانونی ایجاد شده توسط نهاد‌های وابسته» شکایت داشته‌اند (پژوهش دانشگاه تهران، ۱۴۰۳)
فصل پنجم: تحلیل نقش جریانات غربگرا در انحراف از شعار سال
۱- تأکید بر استقراض و سرمایه‌گذاری خارجی به جای تقویت تولید داخلی
همزمان با اعلام شعار سال، جریانات غربگرا بلافاصله «استقراض خارجی» و «جذب سرمایه‌گذاران خارجی» را به عنوان راه‌حل اصلی مشکلات اقتصادی مطرح کردند. این در حالی است که اولاً استقراض از نهاد‌های بین‌المللی، تحمیل سیاست‌های تعدیل ساختاری و سلطه اقتصادی غرب را به دنبال دارد، و ثانیاً سرمایه‌گذاری خارجی بدون ضوابط دقیق، منجر به خروج ارز و تسلط بیگانگان بر اقتصاد کشور می‌شود. این رویکرد، اقتصاد ایران را در دام وابستگی دائمی به قدرت‌های خارجی قرار می‌دهد.
۲- همسویی جریانات اصلاح‌طلب با اهداف تحریمی غرب
غرب به‌ویژه آمریکا، همواره از دو ابزار: «تحریم‌های اقتصادی» و «نفوذ سیاسی از طریق جریانات وابسته برای فشار بر ایران» استفاده کرده است.
جریانات غربگرا با ترویج این narrative که «راه نجات ایران، مذاکره و تعامل با غرب است»، عملاً به تداوم تحریم‌ها و تضعیف اقتصاد کمک میکنند. نمونه‌های این همسویی عبارتند از:
- تبلیغ بازگشت به برجام به عنوان تنها راه حل، در حالی که غرب هیچ تضمینی برای پایبندی به تعهداتش نداده است.
- تخریب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی با عنوان «غیرعملی» یا «شعارزده».
- همکاری با رسانه‌های ضدایرانی برای القای ناکارآمدی نظام در مدیریت اقتصاد.
۳- حمایت امپراتوری رسانه‌ای غرب از جریانات اصلاح‌طلب
رسانه‌های خارجی مانند BBC، VOA، ایران اینترنشنال و منوتو و... همواره از جریانات غربگرا حمایت کرده‌اند. این رسانه‌ها:
- سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را «شعار‌های پوپولیستی» معرفی میکنند.
- رویکرد‌های خودکفایی و تولید داخلی را غیرواقع‌بینانه جلوه می‌دهند.
- از چهره‌های اصلاح‌طلب به عنوان «ناجیان اقتصاد ایران» یاد میکنند.
- با پروپاگاندای سنگین به امید، باورها، آرامش، اعتماد، اعتقادات و ایمان مردم حمله میکنند و تلاش میکنند تا امواج ویروس بدبینی و تنفر نسبت به «کشور و ملیت»، «دین»، «مسئولان» و... را در سطح افکار عمومی بپراکنند
فصل ششم: راهکار‌های عملیاتی مقابله با جریان غربگرا برای تحریف شعار سال
۱- اقدامات عملیاتی و ایجابی
- ایجاد «صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تولید» با محوریت بانک‌های دولتی
- الگوگیری از تجربه رشد ۴۲ درصدی سرمایه‌گذاری برای تولید در مناطق ویژه اقتصادی (گزارش سازمان سرمایه‌گذاری، ۱۴۰۳)
- اصلاح ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید با هدف محرومیت مادام‌العمر متخلفان اقتصادی
- تقویت گفتمان اقتصاد مقاومتی در افکار عمومی
- تبیین موفقیت‌های اقتصاد مقاومتی در رسانه‌های داخلی
- معرفی الگو‌های موفق تولید داخلی و خودکفایی
- آموزش عمومی درباره خطرات وابستگی به اقتصاد غرب
۲- نظارت و کنترل فعالیت‌های اقتصادی جریانات وابسته
- بررسی دقیق ارتباطات مالی احزاب و نهاد‌های وابسته به جریانات غربگرا
- ممانعت از نفوذ این جریانات در مراکز تصمیم‌گیری اقتصادی
- مقابله با تبلیغات سوء آنان در فضای مجازی و رسانه‌ای
۳- تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات
- حمایت همه‌جانبه از صنایع کوچک و متوسط
- اختصاص تسهیلات کم‌بهره به تولیدکنندگان داخلی
- مقابله جدی با قاچاق کالا و واردات بی‌رویه
۴- افشای ارتباط جریانات اصلاح‌طلب با نهاد‌های غربی
- مستندسازی حمایت‌های مالی و رسانه‌ای غرب از این جریانات
- برگزاری میزگرد‌های تخصصی برای تشریح اهداف پشت پرده آنان
- تقویت رسانه‌های انقلابی برای خنثی‌سازی پروپاگاندا‌های رسانه‌ای غربگرایان
به این ترتیب جریانات غربگرا و اصلاح‌طلب با ترویج الگو‌های وابسته به اقتصاد غرب، همواره مانعی در مسیر تحقق شعار‌های اقتصاد مقاومتی بوده‌اند. آنها با تأکید بر سرمایه‌گذاری خارجی و استقراض بین‌المللی، درصدد انحراف از شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» هستند. برای مقابله با این توطئه، باید گفتمان اقتصاد مقاومتی تقویت شود، نفوذ این جریانات محدود گردد، تولید داخلی به عنوان راهبرد اصلی مورد حمایت قرار گیرد. تنها در این صورت است که ایران می‌تواند به استقلال اقتصادی واقعی دست یابد و توطئه‌های دشمن را خنثی کند.
منابع و مآخذ:
۱- گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس (۱۳۹۸) با عنوان "بررسی عملکرد اقتصادی دولت‌های پس از جنگ"، بخش مربوط به سیاست‌های تعدیل اقتصادی.
۲- بیانات امام خمینی (ره) در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۵۸ در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش
۳- گزارش بانک مرکزی (۱۳۷۴) درباره کاهش تسهیلات تولیدی.
- منبع: سالنامه آماری بانک مرکزی، ۱۳۷۴
- خطبه‌های نماز جمعه مقام معظم رهبری (۱۴ بهمن ۱۳۷۳) درباره تخریب پایه‌های تولید.
۴- گزارش مرکز آمار ایران (۱۳۸۳) درباره کاهش سرمایه‌گذاری خصوصی.
۵- پرونده‌های فساد مالی دوره اصلاحات (مثل پرونده شرکت‌های اروپایی).
- روزنامه کیهان، ۱۵ مرداد ۱۳۸۵،
۶- گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس (۱۴۰۲) درباره ارتباط بانک‌های خصوصی با نهاد‌های غربی.
۷- گزارش داخلی پژوهشگاه رسانه (۱۴۰۳) درباره اخبار اقتصادی رسانه‌های اصلاح‌طلب.
۸- گزارش بانک مرکزی (۱۴۰۲) درباره کاهش سرمایه‌گذاری صنعتی.
۹- گزارش اتاق بازرگانی تهران (۱۴۰۱) درباره خروج سرمایه.
۱۰- پژوهش دانشگاه تهران - فصلنامه علمی «اقتصاد مقاومتی» (۱۴۰۳) درباره موانع تولید.
۱۱- سند سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی (ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در ۱۳۹۲).
۱۲- گزارش مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری (۱۴۰۰) درباره تحریم‌ها و نفوذ.
۱۳- مستندات همکاری رسانه‌های خارجی با جریانات غربگرا**:
- گزارش سازمان فضای مجازی بسیج (۱۴۰۲) با عنوان "رسانه‌های معاند و جریان‌سازی داخلی".
۱۴- سند راهبرد توسعه مناطق ویژه اقتصادی (۱۴۰۳) از سازمان سرمایه‌گذاری.
۱۵- قانون رفع موانع تولید (ماده ۱۲) مصوب مجلس شورای اسلامی.
۱۶- تجربه موفقیت‌های اقتصاد مقاومتی
- گزارش معاونت علمی ریاست جمهوری (۱۴۰۲) با عنوان "دستاورد‌های دانش‌بنیان دفاعی".
منابع بین‌المللی برای مطالعه و مقایسه
۱- گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF) درباره تأثیر سیاست‌های تعدیل ساختاری بر کشور‌های در حال توسعه (۲۰۲۱).
- لینک: [imf.org/en/Publications/SPROLLs](https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs)
۲- مطالعه دانشگاه هاروارد (۲۰۲۰) درباره ارتباط سرمایه‌گذاری خارجی و سلطه اقتصادی.
- منبع: Journal of Economic Perspectives, Vol. ۳۴, No. ۲.
