جوان آنلاین: چرخ‌های تورم در درازمدت تولید را له و سرمایه‌گذاران را گریزان می‌کند و این واقعیتی است که همگان به آن واقفند، پس چرا کسی فرمان را نمی‌چرخاند؟
روز‌های ابتدایی سال به سنت «حول حالنا الی احسن الحال» همه به دنبال تغییر و در آرزوی اصلاح امور هستیم. با توجه به وضعیت معیشت، ردپایی از تغییر شرایط اقتصاد کلان مسئله‌ای است که به خواسته عموم تبدیل شده است. رهبر معظم انقلاب در یک دهه گذشته همواره در نامگذاری سال‌ها، اقتصاد و به ویژه تولید را محور اصلی نامگذاری مدنظر قرار داده‌اند. طی سال‌های گذشته اگرچه اقداماتی در راستای تحقق شعار انجام شد، اما واقعیت آن است که هدف‌گذاری‌ها به درستی محقق نشد. مگر می‌شود تحلیل رفتن انباشت سرمایه را، بی‌برقی را، فقدان گاز کافی و مشکلات تولید را نادیده گرفت. پس اگر واقعیت را می‌دانیم، سؤال این است که چرا تصمیمات با تعلل اتخاذ و اجرایی می‌شود. در سال‌های گذشته در راستای نامگذاری سال، آمار و ارقام و گزارش‌های متعددی در زمینه حرکت در مسیر تحقق شعار سال از سوی مقامات مسئول ارائه شده است که اگرچه این آمار‌ها ناصحیح نبوده، اما در کل نشان‌دهنده کل واقعیت موجود نیز نبوده است.
در این شرایط و زمانی که گزارش‌ها به مقامات تصمیم‌گیر به صورت محافظه‌کارانه ارائه می‌شود، به طور کل نمی‌توان انتظاری از بهبود جدی اوضاع تولید و اقتصاد داشت. این مسئله در پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب به مناسبت حلول سال جدید مورد تأکید قرار گرفت. ایشان در بخشی از پیام نوروزی با اشاره به نامگذاری سال۱۴۰۳ به «جهش تولید با مشارکت مردم» حوادث سال قبل را با وجود تلاش‌های دولت، مردم و بخش خصوصی مانع تحقق کامل این شعار خواندند و افزودند: بنابراین امسال شعار و مسئله اصلی همچنان اقتصادی و ناظر به مسئله سرمایه‌گذاری است چراکه جهش تولید و برطرف کردن مشکلات معیشتی در گرو تحقق سرمایه‌گذاری در تولید است.
رهبر معظم انقلاب با تأکید بر نقش زمینه‌ساز دولت برای سرمایه‌گذاری مردم در بخش تولید گفتند: البته در جایی که مردم انگیزه یا توان سرمایه‌گذاری ندارند دولت می‌تواند به عنوان جایگزین و نه رقیب مردم، وارد میدان شود و سرمایه‌گذاری کند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای لازمه تحقق سرمایه‌گذاری در تولید را ایجاد عزم و انگیزه جدی در دولت و مردم دانستند و گفتند: کار دولت، زمینه‌سازی و برداشتن موانع تولید و کار مردم، وارد کردن سرمایه‌های خرد و کلان خود در راه تولید است که در این صورت سرمایه‌ها دیگر به سمت امور مضر همچون ارز و طلا نخواهد رفت و در این زمینه بانک مرکزی و دولت نقش مؤثری دارند. رهبر انقلاب با این مقدمه، شعار سال ۱۴۰۴ را «سرمایه‌گذاری برای تولید» خواندند و ابراز امیدواری کردند با برنامه‌ریزی دولت و مشارکت مردم، گشایشی در امر معیشت ایجاد شود.
«سرمایه‌گذاری در تولید» راهبرد کلان اقتصادی
نماینده مردم اقلید در مجلس، سرمایه‌گذاری در تولید را راهبرد کلان اقتصادی عنوان کرد که اجرای دقیق و عملیاتی‌شدن آن به افزایش ظرفیت‌های اشتغال، کاهش وابستگی به واردات و تقویت تولید ملی منجر خواهد شد. مسلم صالحی افزود: تجارب کشور‌های موفق همانند چین و کره‌جنوبی در حوزه اقتصاد نشان می‌دهد این کشور‌ها به سمت سرمایه‌گذاری در تولید رفتند و توانستند در حوزه اقتصادی در سطح جهانی خود را نشان دهند و امروز اقتصاد چین با اقتصاد امریکا رقابت می‌کند و ممکن است تا چند سال آینده از اقتصاد امریکا هم جلوتر بزند.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری و اشتغال به عنوان کلید اصلی رشد اقتصادی کشور است، گفت: اگر سرمایه‌های داخلی به‌درستی به‌سمت بخش‌های مولد هدایت شوند، می‌توانند به افزایش قدرت پول ملی و بهبود وضعیت معیشتی مردم منجر شوند.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور ناشی از بی‌توجهی به شعار سال و عدم‌پیگیری اجرایی آن است، امیدواریم همه مردم و مسئولان جهت تحقق شعار سال نهایت تلاش خود را انجام دهند و مسلماً نتیجه این تلاش توسعه اقتصاد کشور است.
«حل مشکل نوسان ارز» ضرورتی جدی برای سرمایه‌گذاری در تولید
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز تحریم‌ها، بی‌ثباتی نرخ ارز، بوروکراسی و موانع دست‌وپاگیر اداری و ناترازی انرژی را از جمله موانع مهم سرمایه‌گذاری برشمرد و گفت: برای افزایش تولید توجه به فرصت‌های مناطق آزاد کشور و تغییر سیاست‌های صادراتی ضروری است. فرید موسوی درباره راهکار‌های تحقق شعار سال گفت: یکی از مهم‌ترین مسائلی که باید برای تحقق شعار مورد توجه قرار داد، سودآوری بخش تولید است و اگر نهاد‌هایی مانند وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هایی که در حوزه تولید و سرمایه‌گذاری تأثیرگذار هستند، مانند رویه گذشته عمل کنند، تا پایان امسال دستاورد خاصی نخواهیم داشت. وی افزود: در شرایط فعلی میانگین سوددهی شرکت‌های دولتی در بورس زیر ۱۰درصد است و در چنین شرایطی طبیعی است که سرمایه‌ها به سمت تولید نخواهند رفت. بر همین اساس باید دلیل پایین‌بودن این سوددهی به صورت دقیق آسیب‌شناسی و برای آن چاره‌اندیشی شود.
نماینده مردم عجب‌شیر و مراغه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برای تحقق شعار سال باید فضای کسب‌وکار بهبود یابد، گفت: برای این موضوع مبارزه با فساد اقتصادی و رانت‌ها و محدود کردن شرکت‌های نیمه‌دولتی و خصولتی از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه شود چراکه شرکت‌های نیمه‌دولتی و به اصطلاح خصولتی انگیزه فعالیت اقتصادی برای بخش خصوصی را از بین می‌برند و افراد به سمت تولید نخواهند رفت. موسوی با اشاره به نظام بانکی و تأمین تسهیلات برای تولیدکنندگان کشور بیان کرد: شبکه بانکی مشکلاتی دارد، اما در حوزه تأمین مالی باید اقدامات جدی‌تری انجام شود، البته برخی از مدیران بانک‌ها به تأمین مالی کوتاه‌مدت تأکید دارند و معتقدند انجام کار بلندمدت برعهده آنها نیست.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه نظام بانکی کشور در کنار سرمایه در گردش و رفع نیاز‌های موجود در تولید، باید برای ایجاد و توسعه واحد‌های تولیدی نقش‌آفرین شود، تصریح کرد: برای تحقق این موضوع ضروری است وزارت نیرو در توسعه نیروگاه‌ها و بهبود زیرساخت‌های آب و برق کشور اقدامات مهمی انجام دهد. این نماینده مجلس، توسعه صادرات را از دیگر راهکار‌های تحقق شعار امسال دانست و یادآور شد: سیاست‌های صادراتی کشور در حقیقت بر ضد توسعه صادرات است و این موضوع نیاز به بازنگری جدی دارد.
جای خالی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های عمرانی
یکی دیگر از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های عمرانی، راهبردی برای تولید و توسعه پایدار است، گفت: سرمایه‌گذاری در توسعه راه‌ها، حمل‌ونقل، مسکن و انرژی، نه‌تنها موجب بهبود شاخص‌های تولید و اشتغال می‌شود، بلکه زمینه را برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی فراهم می‌کند.
آرا شاوردیان گفت: بوروکراسی پیچیده، تأخیر در تخصیص اعتبارات و برخی موانع قانونی، از جمله مشکلاتی هستند که سرمایه‌گذاران را دلسرد می‌کنند. مجلس باید با تصویب قوانین کارآمد، فرایند جذب سرمایه را تسهیل کند و حمایت‌های لازم را از بخش خصوصی به عمل آورد.
وی بر اهمیت مدیریت بهینه منابع مالی کشور تأکید کرد و گفت: تخصیص بهینه منابع مالی، شفاف‌سازی قرارداد‌های اقتصادی، عمرانی و نظارت دقیق بر اجرای پروژه‌ها از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود عملکرد بخش عمران و تحقق شعار سال کمک کند.
بهبود معیشت مردم با سرمایه‌گذاری در تولید
نماینده مردم اصفهان در مجالس هفتم و هشتم نیز گفت: اگر سرمایه‌گذاری برای تولید به درستی انجام شود، موجب کاهش وابستگی‌ها و بهبود معیشت و رفاه مردم می‌شود. حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدتقی رهبر افزود: می‌توان گفت بسیاری از سرمایه‌ها در حوزه واسطه‌گری و دلالی از جمله خرید و فروش ملک، ارز، طلا، خودرو و امثالهم سرمایه‌گذاری می‌شود. دلیل رفتن این پول‌ها به بخش دلالی و واسطه‌گری سود بالایی است که در این بخش‌ها حاصل می‌شود، اما این نوع سرمایه‌گذاری دردی از تولید و تأمین مایحتاج مردم دوا نمی‌کند، به همین دلیل است که رهبری در نامگذاری امسال، سال قبل و سال‌های قبل‌تر موضوعات را به سرمایه‌گذاری و تولید اختصاص دادند.
یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز سرمایه‌گذاری برای تولید را نسخه گره‌گشای مشکلات اقتصادی و معیشتی دانست و گفت: با تحقق شعار سال بخش عمده مشکلات اقتصادی کشور برطرف می‌شود.
فرهاد طهماسبی گفت: سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و دولتی، بخش تعاونی، بخش عمومی غیردولتی، سرمایه ایرانیان خارج از کشور و جذب سرمایه‌های خارجی می‌تواند برای تحقق شعار سال ظرفیت‌های خوبی ایجاد و به حوزه تولید در کشور کمک کند.
طهماسبی مسئولیت دولت و مدیران اجرایی در تحقق شعار سال را مهم ارزیابی کرد و بیان داشت: قوه مجریه مسئولیت سنگینی برای تحقق شعار سال بر عهده دارد و می‌تواند با فراهم کردن زیرساخت‌های تولید به تحقق شعار سال کمک کند، دولت با استفاده از منابعی که در اختیار دارد، می‌تواند به بخش خصوصی کمک کند تا سرمایه‌های خود را به سمت تولید ببرند و به توسعه اقتصاد کشور کمک کنند. وی راه‌حل و شاه‌کلید حل مشکلات کشور را تولید و تقویت بخش خصوصی عنوان کرد و گفت: برای مهار تورم، افزایش قدرت خرید مردم، افزایش ارزش پول ملی، بهبود فضای کسب و کار و اشتغال چاره‌ای جز افزایش و تقویت تولید در کشور نداریم. طهماسبی خاطر نشان کرد: اگر نگاه منسجمی برای جذب سرمایه‌های مردم در عرصه تولید وجود داشته باشد، تحریم‌ها بی‌اثر خواهد شد، البته ضرورت دارد مجلس، دولت و مردم نیز به این باور برسند و همه دست به دست هم دهند تا موضوع تولید در کشور به هدف خود برسد.
بهترین راه سرمایه‌گذاری در تولید چیست؟
یک فعال حوزه کار بهره‌گیری از ظرفیت تعاونی‌ها را بهترین راه سرمایه‌گذاری در تولید دانست و اصلاح نظام بانکداری را یکی از اقدامات دولت جهت تحقق شعار سال عنوان کرد. اسعد صالحی گفت: تعاونی‌ها قادر به مشارکت دادن مردم در پروژه‌های نیمه‌تمام هستند و در بحث بافت فرسوده، تولیدات کشاورزی و تولیدات داخلی می‌توان از ظرفیت آنها استفاده کرد.
به گفته این فعال حوزه کار، با توجه به کمبود آب در کشور باید به سمت و سوی کشاورزی مدرنیزه و مکانیزه حرکت کرد و روی سیستم گلخانه‌ای متمرکز شد.
صالحی در ادامه اصلاح نظام بانکداری را یکی از اقداماتی ذکر کرد که دولت جهت تحقق شعار سال باید در دستور کار قرار بدهد و گفت: نرخ بهره‌ها باید در بخش تولید کاهش یابد تا تولیدکنندگان برای انجام کار تولیدی پیشقدم شوند. وی تأکید کرد: متأسفانه بسیاری از افراد سپرده‌های خود را در بانک‌ها سرمایه‌گذاری و سود کلان دریافت می‌کنند. با این وضع طبیعی است که کسی دیگر به فکر سرمایه‌گذاری در بخش تولید نیفتد، بنابراین نظام بانکداری کشور و پرداخت سود‌ها باید اصلاح شود.
راهکار تحقق سرمایه‌گذاری در تولید چیست؟
سرمایه‌گذاران داخلی و حتی خارجی متمایل به سرمایه‌گذاری در کشور باید از ثبات و امنیت سیاسی و اقتصادی اطمینان داشته باشند، بنابراین تأمین امنیت سرمایه‌گذاری یکی از الزامات مهم تحقق شعار سال است. دومین مسئله به تسهیلگری دولت و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم بازمی‌گردد. یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های این مهم، کنترل نرخ ارز و ثبات اقتصادی است که می‌تواند چشم‌انداز پیش روی سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان را روشن کند.
افزایش بهره‌وری تولید در قالب بهبود زیرساخت‌های صنعتی، تسهیل بهره‌مندی از فناوری‌های نوین و ماشین‌آلات به‌روز دنیا در کنار حمایت از سرمایه‌گذاری داخلی با راهکار‌هایی همانند ثبات نرخ ارز از دیگر راهکار‌های تحقق شعار سال است. بدون تردید در اقتصادی که نرخ دلار به عنوان مؤلفه تعیین‌کننده در جهت‌گیری اقتصادی مدام رو به افزایش است، نمی‌توان انتظاری برای سرمایه‌گذاری در تولید را داشت. طبق آمار‌های رسمی، حجم نقدینگی در کشور به حدود ۹ هزارو ۵۰۰ هزارمیلیارد تومان رسیده است. در نگاه اول، این رقم قابل‌توجه می‌تواند فرصتی برای سرمایه‌گذاری در تولید باشد، اما از منظر اقتصادی، نقدینگی به خودی خود یک منبع مالی مستقل نیست، بلکه معیاری از تعهدات و جریان‌های مالی موجود در اقتصاد است، از این رو به جای تمرکز صرف بر هدایت نقدینگی، اصلاح ساختار‌های اقتصادی و رفع موانع ساختاری برای سرمایه‌گذاری ضروری است.
در این خصوص عضو هیئت رئیسه اتاق ایران گفت: باید سود سرمایه‌گذاران را به رسمیت بشناسیم، اعتماد عمومی را جلب کنیم، محیط کسب‌وکار را ارتقا دهیم و سرمایه‌های خرد را جمع کنیم.
کیوان کاشفی با اشاره به نامگذاری امسال با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» از سوی مقام معظم رهبری گفت: نگاهی به سخنان مقام معظم رهبری در جلسات مختلف پیرامون مباحث اقتصادی نشان می‌دهد ایشان نظر ویژه‌ای به افزایش تولید دارند و عقیده دارند افزایش تولید کلیدواژه اصلی حل بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور است، حجم اقتصاد را بالا می‌برد و به تبع آن معیشت و رفاه مردم ارتقا می‌یابد.
وی با بیان اینکه هدف و اولویت اصلی شعار امسال نیز افزایش تولید است، اظهار کرد: ابتدا باید هدف اصلی این نامگذاری را درک و سپس بر اساس آن برنامه و استراتژی تدوین کنیم و گام‌های بعدی را برداریم.
عضو هیئت رئیسه اتاق ایران با بیان اینکه کلیدواژه اصلی افزایش تولید بوده و سرمایه‌گذاری ابزاری برای رسیدن به افزایش تولید است، اظهار کرد: سرمایه‌گذاری اهرم‌های متفاوتی دارد، از جمله صندوق‌های بورسی، ساختار بانکی که امروز تا حدودی ضعیف شده، سرمایه‌گذاری خارجی که تحت تأثیر تحریم‌ها ضعیف شده و البته جلب مشارکت مردم که بسیار مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز است.
کاشفی با بیان اینکه برای تحقق شعار سال باید چهار راهبرد اساسی را دنبال کنیم، اولین راهبرد را تضمین سود در امر سرمایه‌گذاری و به رسمیت شناختن سود سرمایه‌گذاران دانست.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری نه در ایران و نه در هیچ کجای دیگر دنیا بدون تضمین سود اتفاق نمی‌افتد و هیچ‌گاه نمی‌توان سرمایه‌گذاری را به عنوان یک کار عام‌المنفعه دید، خاطرنشان کرد: تمام مدیران کشور و استان‌ها باید برای سود سرمایه‌گذار احترام قائل باشند و آن را به رسمیت بشناسند. این سود با توجه به شرایط مختلف متفاوت است و گاهی ممکن است ۱۰ تا ۱۵درصد و حتی با توجه به شرایط اقتصادی ۵۰درصد هم باشد. عضو هیئت رئیسه اتاق ایران افزایش اعتماد عمومی جامعه را دومین راهبردی دانست که برای تحقق شعار سال باید دنبال شود و عنوان کرد: متأسفانه امروز اعتماد جامعه به رویه‌های حاکمیتی، بانکی و بورسی کاهش یافته است و این اعتماد عمومی باید از طریق اهرم‌های مختلف ارتقا یابد.
کاشفی یکی از این اهرم‌ها را بازگشت نهاد‌هایی مانند بانک‌ها و بورس به جایگاه اصلی و واقعی خود اعلام کرد تا مردم سرمایه‌های خود را دوباره به این بخش‌ها سوق دهند و افزود: حتی اگر نیاز باشد باید نهاد‌های جدید تأسیس شود تا اعتماد مردم را جلب و سرمایه‌های خرد آنها را برای تزریق به بخش تولید تجمیع کند.
به گفته این فعال اقتصادی امروز سرمایه‌های مردم به سمت بازار‌هایی مانند طلا و ارز سوق پیدا کرده که ناشی از اعتماد از دست رفته جامعه است.
کاشفی یکی دیگر از مواردی را که می‌تواند به جلب اعتماد مردم کمک کند، ثبات اقتصادی و کنترل تورم دانست و اظهار کرد: هیچ چیز مانند تورم ویران‌کننده اعتماد عمومی مردم نیست. عضو هیئت رئیسه اتاق ایران با بیان اینکه بهبود فضای کسب‌وکار نیز از راهبرد‌های اساسی برای افزایش سرمایه‌گذاری و تولید بوده است که خود مؤلفه‌ها و زیرمجموعه‌های متعددی دارد، اظهار کرد: ثبات قوانین و مقررات و فاصله گرفتن از دستورالعمل‌های ناگهانی و قوانین خلق‌الساعه از مهم‌ترین مؤلفه‌های بهبود فضای کسب‌وکار است.
به گفته کاشفی، قیمت‌گذاری‌های دستوری و دخل و تصرف دولت و حاکمیت در قیمت‌گذاری نیز آفت سرمایه‌گذاری و رونق تولید است که باید از آن فاصله بگیریم. این فعال اقتصادی ثبات سیاست‌های ارزی و تجاری، افزایش بهره‌وری، دستیابی به تکنولوژی روز دنیا و خصوصاً توسعه روابط اقتصادی با کشور‌های مختلف را نیز از دیگر مؤلفه‌های بهبود فضای کسب‌وکار برشمرد.
عضو هیئت رئیسه اتاق ایران معتقد است، بهبود فضای کسب‌وکار به مثابه لنگری است که سرمایه‌های مردم را تبدیل به تولید، ثروت و اشتغال خواهد کرد.
کاشفی یکی دیگر از ملزومات تحقق نامگذاری سال را تهیه پلتفرم‌های جدید برای جمع‌آوری سرمایه‌های خرد مردم اعلام کرد و گفت: این پلتفرم‌ها می‌تواند در قالب صندوق‌های بورسی، شرکت‌های عمومی مردمی و شرکت‌های تعاونی باشد و می‌توانیم از تجاربی که در گذشته در این خصوص داشته‌ایم و حتی تجارب دیگر کشور‌ها در این زمینه استفاده کنیم.
وی اظهار کرد: برای راه‌اندازی این پلتفرم‌ها حتماً باید از ظرفیت نهاد‌های خصوصی از جمله اتاق بازرگانی، اتاق تعاون و اتاق اصناف و همچنین دانشگاه‌ها نیز استفاده کرد. بدون شک تحقق شعار سال نیازمند اقداماتی عملی است که علاوه بر هدایت منابع مالی، به بهبود محیط کسب‌وکار، کاهش موانع سرمایه‌گذاری، افزایش بهره‌وری و تسهیلگری دولت منجر شود.
