جوان آنلاین: یکی از پیامد‌های مهم عملیات طوفان الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ عیان شدن اختلافات دو دستگاه نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی و با ادامه جنگ تشدید این اختلافات است؛ اختلافاتی که منعکس کننده بحران ساختاری در نظام حکومتی اسرائیل در زمینه موازنه قوا بین دستگاه سیاسی و دستگاه نظامی است.
به گزارش فارس، این اختلافات امتداد تلاش‌های دولت راست افراطی نتانیاهو برای کاستن از نفوذ ارتش محسوب می‌شود، این درحالی است که از زمان تأسیس اسرائیل همواره به ارتش به عنوان قدرتی نگریسته می‌شد که موجب موازنه قدرت در قوه مجریه می‌شود و از یکه‌تازی آن در قدرت جلوگیری می‌کند. یکی از مهم‌ترین محور‌های این اختلاف در پیامد‌های شکست امنیتی هفتم اکتبر است که دستگاه‌های امنیتی و ارتش در پیش‌بینی عملیات طوفان الاقصی با شکست مواجه شدند.
برعهده گرفتن مسئولیت این شکست توسط «هرزی هالوی»، رئیس ستاد ارتش اسرائیل باعث شد تا هدف انتقاد شدید کابینه و بسیاری از محافل سیاسی قرار گیرد. نتانیاهو این اعتراف را فرصت بسیار مناسبی دید تا به این وسیله با انداختن تقصیر‌ها به گردن نهاد‌های نظامی، افکار عمومی اسرائیل را متوجه ارتش کرده و مسئولیت سیاسی این شکست را از دوش خود بردارد. این تحولات با اعلام سرلشکر «امیر برعام»، جانشین رئیس ستاد ارتش مبنی بر اینکه قصد دارد، از سمت خود در فوریه آینده استعفا کند، شتاب و شدت بیشتری به خود گرفته است. برعام در نامه‌ای درز یافته به رسانه‌های عبری زبان فاش کرده که با کاهش شدت جنگ، نقش وی محدود شده است. محدود شدن و کم رنگ شدن نقش ستاد ارتش به معنای عدم رضایت از عملکرد هرزی هالوی است.
این استعفا در کنار اعمال فشار فزاینده بر هالوی مبنی بر استعفا از سمت خود انسجام تشکیلات نظامی را تضعیف می‌کند و موجب افزایش دخالت کابینه به ویژه نتانیاهو در امور ارتش خواهد شد. تنش بین «ارتش» و «کابینه» رژیم صهیونیستی به دلیل رقابت بر سر تصدی پست‌های رهبری و بالا تشدید شده است.
«اسرائیل کاتز»، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی که اخیرا به جای «یوآو گالانت» به عنوان وزیر جنگ نتانیاهو منصوب شده، از تأیید فهرست ترفیعاتی که هرزی هالیوی تقدیم وی کرد، امتناع کرد. این امتناع تنها یک اقدام اداری محسوب نمی‌شود، بلکه نشان دهنده تمایل کابینه و نتانیاهو به نظارت بر گرایشات و نگرش‌های حاکم بر دستگاه نظامی و کنترل آنها در آینده است. از سوی دیگر، اظهارات سرهنگ «دانیال هاگاری»، سخنگوی رسمی ارتش اسرائیل که به طور ضمنی از دفتر وزیر جنگ انتقاد کرد، باعث شد تا اختلافات ارتش و کابینه بیش از پیش علنی شود.
این برخورد گستردگی تنش بین این دو دستگاه و قصد نتانیاهو برای به دست گرفتن امور «ارتش» برای خدمت به اهداف و برنامه‌های سیاسی خود را آشکار می‌کند. در سطح بین‌المللی، آمریکا در دوره ریاست جمهوری «جو بایدن» خواستار انجام تحقیقات شفاف درباره شکست‌های ۷ اکتبر و حفظ استقلال و حرفه‌ای بودن دستگاه نظامی اسرائیل شد، اما با روی کار آمدن دولت ترامپ ممکن است، این رویکرد شاهد تغییراتی شود.
معروف است که ترامپ و نتانیاهو دارای روابط بسیار نزدیکی هستند و ترامپ از کابینه‌های راست روی کار آمده در اسرائیل حمایت مطلق به عمل آورده است، این می‌تواند، پوشش سیاسی مناسبی برای نتانیاهو باشد تا به تلاش‌هایش برای تسلط بر ارتش ادامه دهد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد، روابط ارتش و سطوح سیاسی در مسیر تنش بیشتر و تحکیم قضبه نتانیاهو بر دستگاه نظامی گام بردارد. استعفای برعام و اعمال فشار بر هالیوی به استعفا نشانه‌های آشکار کاهش قدرت ارتش در مقاومت در برابر مداخلات سیاسی در دستگاه نظامی است.
ادامه روند «سیاسی کردن» ارتش، تنها استقلال آن را از بین نمی‌برد و بلکه توانایی «اسرائیل» برای حفظ توازن و تعادل ساختاری را هم از بین می‌برد، آن هم در برهه‌ای که چالش‌های امنیتی و منطقه‌ای پیش روی این رژیم رو به افزایش است. تنش بین نتانیاهو و دستگاه نظامی صرفا اختلاف نظر بر سر مسئولیت‌های یا نقش‌ها نیست، بلکه بیانگر تحولات عمیق‌تری در ساختار نظام حاکمیتی است. تلاش برای سیاسی کردن «ارتش» موجب تضعیف یکی از مهم‌ترین ارکان نظام سیاسی و امنیتی اسرائیل خواهد شد، افزون بر آن پیامد‌های خطرناکی روی ثبات داخلی اسرائیل و قدرت و توان این رژیم در رویارویی با چالش‌های امنیتی فزاینده خواهد گذاشت.
با افزایش مداخلات سیاسی، دستگاه نظامی اسرائیل در برابر دو آزمون سرنوشت‌ساز قرار می‌گیرد: یا باید استقلال و حرفه‌ای بودن خود را حفظ کند یا تحت نظارت و کنترل دستگاه سیاسی قرار گیرد که جایگاه داخلی و خارجی آن را تضعیف خواهد کرد و موازنه کل نظام سیاسی اسرائیل را مختل خواهد کرد و این به معنای تضعیف بیش از پیش اسرائیل و قرار دادن آن در برابر بحران‌های ساختاری و قانونی بزرگ‌تر و فراگیرتر است.
به نظر می‌رسد، اکنون و در کوتاه مدت کفه ترازو به سود نتانیاهو سنگینی کند که با توجه به ابزار‌های سیاسی در اختیار و حمایت داخلی و خارجی مورد انتظار از دولت ترامپ از وی امری قابل پیش‌بینی است. اما سیاسی کردن ارتش در دل خود خطرات راهبردی بسیاری برای اسرائیل دارد که در بلند مدت به بحران‌های بزرگی تبدیل می‌شود و پیامد‌های منفی زیادی در دو سطح سیاسی و نظامی برای این رژیم ایجاد خواهد کرد که به ثبات این رژیم و دستگاه‌ها و جامعه آن لطمه خواهد زد.
