جوان آنلاین: آلودگی هوا بحرانی است که از سالیان گذشته بسیاری از کشور‌های جهان با آن روبه‌رو بوده‌اند و بسیاری از آنها با اتخاذ تدابیری موفق به حل و رفع آن شده‌اند. یکی از بزرگ‌ترین گام‌های بشریت برای مقابله با تغییرات آب و هوا، مهار چشمگیر انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است، اما کشور‌ها به طور خاص نیز برای مقابله با آلودگی هوا اقداماتی انجام داده‌اند. فارغ از مقایسه کشور‌ها در زمینه ساختار، سیاستگذاری و قانونگذاری، «جوان» در این گزارش اقدامات اجرایی انجام شده کشور‌های موفق را مورد بررسی قرار داده است. همچنین روش‌های مؤثر دیگری برای کاهش کربن موجود در جو وجود دارد که به آنها اشاره خواهد شد.
****
انگلیس؛ اولین لایحه هوای پاک
در سال ۱۹۵۶ میلادی اولین لایحه هوای پاک در پارلمان انگلیس به تصویب رسید و اقدامات یکپارچه‌ای جهت کاهش آلودگی هوا آغاز شد. این اقدامات به صورت مؤثر تاکنون ادامه داشته و شهر لندن به صورت خاص برنامه‌های کاهش آلودگی هوا را در دستور کار خود قرار داد. ۱۰تاکسی در لندن به دستگاه‌هایی مجهز شدند که می‌تواند اکثر موادشیمیایی و ذرات سمی آلاینده را از هوا حذف کند. این سیستم می‌تواند تنها پس از ۱۰دقیقه روشن شدن خودرو تا ۹۷ درصد از ذرات آلاینده و ۹۵ درصد از ذرات «نیتروژن دی‌اکسید» (NO ۲) را از داخل وسیله نقلیه حذف کند. به این ترتیب هوای داخل تاکسی مانند قله کوه پاک و تازه می‌شود. از آنجا که لندن یکی از آلوده‌ترین شهر‌های انگلیس است، این ناوگان در حقیقت بخشی از آزمایش پاک‌کننده‌های مختلف در لندن است.
مکزیک؛ مدیریت و کنترل آلودگی هوا
مدیران و سیاستگذاران شهری با اجرای مجموعه برنامه‌های هدفمند از جمله نوسازی ناوگان، حمل‌ونقل عمومی و تاکسی‌ها، اصلاح کیفیت سوخت، توسعه حمل‌ونقل عمومی، خروج صنایع آلاینده از شهر‌ها و... موفق به مدیریت و کنترل آلودگی هوا در مکزیکوسیتی شده‌اند. سال ۱۹۹۲ سازمان ملل متحد، این شهر را به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی کرد. اوضاع بحرانی این شهر سبب شد دولت مکزیک برنامه‌ای جامع جهت کاهش آلودگی این شهر ۲۱ میلیون نفری طراحی کند. در این طرح، منابع مختلف آلاینده هوا مورد بررسی قرار گرفت سپس برای هر یک از آنها قوانینی وضع شد. اجرای این قوانین سبب شد تا میزان حجم آلودگی هوا و نیز تعداد روز‌های آلوده به طرز چشمگیری کاهش یابد. از سال ۱۹۹۰ تاکنون این شهر شاهد کاهش ۹۰ درصدی سرب معلق در هوا، کاهش ۷۰ درصدی مواد شیمیایی سرطانزا و نیز کاهش ۷۵ درصدی سطح ازن بوده است. این شهر امروزه حتی در میان ۱۰ شهر آلوده دنیا نیز جایی ندارد.
امریکا؛ تأسیس آژانس حفاظت از محیط‌زیست
نیویورک نیز از ۵۰ سال قبل، درگیر آلودگی هوا بوده است. به صورتی که در سال ۱۹۶۳ مه‌دود مرگبار ناشی از وارونگی هوا منجر به فوت تعداد زیادی از شهروندان شد. با توجه به تلفات و خسارات بالای آلودگی هوا، کنگره امریکا در سال ۱۹۷۰ لایحه هوای پاک را به تصویب رساند. در نهایت این قانون به تأسیس آژانس حفاظت از محیط‌زیست امریکا منجر شد. از سال ۲۰۰۰ تاکنون وضعیت آلودگی هوا در وضعیت هشدار قرار نگرفته که این موضوع حاکی از بهبود نسبی کیفیت هواست. کالیفرنیا نیزیکی از طولانی‌ترین برنامه‌های در حال اجرای مربوط به اعطای یارانه به خودرو‌های فرسوده را دارد. از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۰ و تقریباً با ۷۰۰ میلیون دلار بودجه، نوسازی حدود ۲۵ هزار خودرو را انجام داده است. از جمله مزایای این برنامه کاهش ۶ هزار تن از انتشارات ذرات معلق در این ایالت بوده است. تأمین مالی، خرید‌های جدید، نوسازی ناوگان اسقاط و جایگزینی، قدرت‌بخشی و بهسازی برای هر دو خودرو‌های جادهای و ... جادهای بخش دیگری از اقدامات است. در طول سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۰ غلظت ترکیبات آلی فرار به تنهایی به نصف کاهش یافته است و این در حالی است که بیش از هر زمان دیگری اتومبیل در راه‌ها و جاده‌ها وجود داشته است. در سال ۱۹۹۰ نسخه اصلاح شده و ارتقا یافته از «قانون هوای پاک» مطرح و تصویب شد. از زمان تصویب به رغم رشد سه برابری جمعیت و دو برابری اندازه اقتصاد، کل میزان انتشار آلاینده‌ها در هوا به بیش از یک‌سوم کاهش یافته است. حتی در لس‌آنجلس که هنوز هم مه دود آن معروف است، هوا به طور چشمگیری بهبود یافته است: سطح اُزن در ساحل جنوبی که در سال، ۱۹۸۸، ۱۷۸ روز بیش از استاندارد‌های فدرال و ناسالم بود؛ در سال ۲۰۰۶ تنها ۳۵ روز وضعیت ناسالم داشت.
کره جنوبی؛ بودجه کلان برای کاهش آلودگی هوا
یکی از پروژه‌های موفق ارائه تسهیلات، جهت کاهش آلودگی هوا از سوی کره‌جنوبی انجام گرفته است. در این راه بودجه‌ای نزدیک به ۵/۱ میلیارد دلار جهت این امر اختصاص یافت. در فاصله سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۵ پرداخت صددرصد هزینه دستگاه‌ها به طور مساوی از بودجه دولت و شهرداری صورت گرفت، به صورتی که هیچ‌گونه فشاری بر مالک خودرو وارد نمی‌شد (پرداخت یارانه). از سال ۲۰۰۶ به بعد ۹۰ درصد هزینه‌ها از بودجه دولت (پرداخت سه یارانه) و ۱۰ درصد از مالک خودرو دریافت می‌شد. برای ترغیب افراد به استفاده از فیلتر‌های DPF که آلایندگی را به میزان بیشتری کاهش می‌دهد، درصدی از مبلغ فیلتر ذرات که مالک خودرو را می‌پردازد، متناسب با کیفیت فیلتر تغییر می‌کند و به میزان ۲۵۵ دلار هزینه پاکسازی فیلتر با ارائه رسید پاکسازی آن به مالک پرداخته می‌شود. این پروژه از سال ۲۰۰۵ تا سال ۲۰۱۴ به طول انجامید و نزدیک به ۱۴۰ هزار خودرو دیزلی مجهز به فیلتر DPF شدند.
چین؛ پرتاب یون‌های نقره به ابر‌ها
مسئولان شهر پکن علاوه بر راهکار‌هایی از جمله افزایش استاندارد سوخت، انتقال صنایع و تدوین قوانین سقف تولید آلایندگی برای صنایع و خودروها، دست به اقدامات عجیبی برای کاهش آلودگی هوا زدند. از جمله اقدامات عجیب چینی‌ها به منظور مقابله با آلودگی هوا، پرتاب یون‌های نقره به ابر‌ها برای تولید کریستال‌های یخ و ایجاد بارندگی به شکل برف یا باران است. دولت چین موشک‌های یونی را برای انجام این کار به آسمان پرتاب کرد. راه‌حل دیگر کشور چین پاشیدن آب به هوا از طریق عرض‌های بالاتر آسمان بود.
دیگر راه‌حل خلاقانه چینی‌ها یک جاروبرقی مکنده هواست که می‌تواند با استفاده از نیروی الکترواستاتیک ذرات گردوغبار و آلودگی موجود در سطح آسمان را بمکد و هوا را پاک کند. مسئولان شهر پکن برای واحد‌های صنعتی که کمتر از حد مجاز آلایندگی تولید کنند مبالغ ۵ میلیارد یوآنی (معادل ۸۱۶ میلیون دلار) جایزه در نظر گرفته است. همچنین مقامات چین برای حل معضل آلودگی هوای پکن از دو ساختمان جنگلی که قادر به تولید حدود ۱۳۰ پوند اکسیژن تمیز در روز هستند استفاده خواهند کرد. شهر نانجینگ چین به دو جنگل عمودی که مجموعه‌ای از دو ساختمان با حدود هزار و ۱۰۰ درخت و ترکیبی بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ بوته و گیاه است مجهز شده است. این برج‌ها دی‌اکسید‌کربن را گرفته و حدود ۱۳۲ پوند (۶۰ کیلوگرم) اکسیژن در هر روز تولید می‌کند. «نانجینگ» چین، پس از میلان ایتالیا و لوزان سوئیس، سومین شهری است که به این جنگل‌های عمودی مجهز شده است. از سال ۲۰۱۴ دولت چین تعداد خودروها را در جاده‌های شهر‌های بزرگ محدود کرده است. ایجاد کارخانه‌های زغال سنگ جدید را در آلوده‌ترین مناطق ممنوع کرد.
ژاپن؛ توسعه خطوط مترو
۳۰ سال پیش توکیو با آلودگی هوا و محیط‌زیست به دلیل ترافیک و حجم بالای اتومبیل مواجه بود، اما با برنامه‌ریزی‌هایی که در راستای توسعه خطوط مترو انجام شد و تلاش برای تغییر عادت‌های شهری مردم، تغییر مهندسی و فضای سبز خیابان‌ها، امروز توکیو مشکل آلودگی هوا ندارد. در توکیو به طور گسترده خطوط مترو وجود دارد و اغلب کارمندان و کارگران با استفاده از مترو به داخل و خارج از شهر تردد می‌کنند و در واقع مترو اولویت نخست سیستم حمل‌ونقل عمومی در توکیو به‌شمار می‌آید که به خوبی در رفع مشکل ترافیک این شهر مؤثر واقع شده است.
قطار‌های متروی توکیو هر سه دقیقه یک‌بار و در ساعات اوج مسافر هر ۳۵ ثانیه یک‌بار در ایستگاه مسافر سوار می‌کنند. متروی توکیو بزرگ‌ترین متروی جهان از نظر وسعت و همچنین پاکیزه‌ترین و پیشرفته‌ترین آنها در دنیاست.
لهستان؛ ساخت سازه‌ای خارق‌العاده‌ای
سازه خارق‌العاده‌ای که دود و آلودگی‌های هوا را جذب کرده و ضمن پاکسازی هوا آنها را به زیورآلاتی منحصر‌به‌فرد تبدیل می‌کند، در لهستان مستقر شد. «دان روسگارد» هنرمند و طراح هلندی یک سازه ابداع کرد که نه تنها به پاکسازی هوا در شهر‌ها کمک می‌کند، بلکه دود را به سنگ‌های تزئینی تبدیل می‌کند. یک طراح هلندی به نام «دان روسگارد» در سال ۲۰۱۵ یک سازه طراحی کرد که هوای آلوده شهر‌ها را مثل جاروبرقی می‌مکد و آلودگی‌ها را به شکل جواهرات تزئینی درمی‌آورد. این برج ضد دود هوای اطراف را فیلتر می‌کند تا هوای شهر‌ها را سالم کند. این برج‌ها هم اکنون در شهر‌های مختلف سراسر جهان استفاده می‌شوند. برج ضددود روسگارد به شهر‌ها و مردمان آنها کمک می‌کند دوباره هوای سالم تنفس کنند. پروژه برج ضددود از سری نوآوری‌های شهری است که هدف آن کاهش آلودگی هوا در شهر‌های مختلف دنیاست و تجربه الهام‌بخش یک آینده پاک را فراهم می‌کند. به طور خلاصه، برج ضد دود یک جاروبرقی عظیم هفت متری است که با استفاده از تکنولوژی یونیزاسیون مثبت، هوای آلوده اطراف را می‌مکد. این برج، دود و هوای آلوده را از بالای برج می‌مکد و هوای فیلتر شده را از طریق شش دریچه خود آزاد می‌کند.
