بازطراحی تجارت انرژی ایران با تمرکز بر تجارت گاز و توسعه صنعت گاز، راهبردی ضروری برای این کشور برای تبدیل شدن به قطب جدید تجارت انرژی جهان است. ایران با بهرهگیری از بازارهای روبهرشد در شرق آسیا و جنوب آسیا و استفاده از منابع گازی فراوان و موقعیت استراتژیک خود، باید به سمت تجارت گاز برود. تجارت گاز مهمترین رویکرد ایران در مسیر بازطراحی تجارت انرژی خود جهت خنثیسازی تحریمها و رسیدن به رشد اقتصادی بالا در سالیان آینده است.
بخش انرژی ایران از دیرباز عاملی حیاتی در رشد و توسعه اقتصادی کشور بوده و سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی کشور داشته و نقش عمدهای در تجارت بینالمللی آن ایفا میکند. با این حال، در سالهای اخیر این بخش مهم از اقتصاد ایران با چالشهای مهمی روبهرو بوده است که عمدتاً به دلیل اعمال تحریمهای بینالمللی است که توانایی ایران در صادرات منابع انرژی خود را به شدت محدود کرده است. برای مقابله با این چالشها، نیاز روزافزونی به بازطراحی تجارت انرژی ایران با تمرکز بر خنثیسازی هرچه بیشتر تحریمها و حرکت به سمت تجارت انرژی مبتنی بر مزیتهای سرزمینی و مزیتهای قابل ساختن است و این موضوع به عنوان مهمترین راهبرد ایران برای تبدیل شدن به قطب جدید تجارت انرژی در منطقه است.
یکی از چالشهای اصلی پیشروی بخش انرژی ایران، تأثیر تحریمهای بینالمللی بوده است که توانایی کشور را برای صادرات نفت و گاز، دسترسی به فناوریها و تجهیزات حیاتی و جذب سرمایهگذاری خارجی محدود کرده است. برای مقابله با این چالش، نیاز به توسعه استراتژیهای جدیدی برای تجارت انرژی است که میتواند به خنثی کردن تأثیر تحریمها تا حتی الامکان کمک کند. یکی از رویکردهای اصلی در زمینه مزیتهای سرزمینی تمرکز بر تجارت گاز است که در سالهای اخیر اهمیت فزآیندهای پیدا کرده است زیرا کشورها برای توسعه صنعتی به گاز به عنوان سوختی پاک و با ارزش حرارتی بسیار بالا نیازمند هستند و ایران و مسیر ترانزیتی ایران به عنوان مزیت اصلی سرزمینی ایران، مهمترین راهبرد ایران در زمینه تبدیل شدن به یک بازیگر و هاب اصلی تجارت گاز در منطقه است.
ایران با داشتن ذخایر عظیم گاز طبیعی و موقعیت استراتژیک که آن را به یک نقطه ترانزیت کلیدی برای حمل ونقل گاز از کشورهای نظیر روسیه و ترکمنستان به سمت اروپا یا آسیا تبدیل میکند، موقعیت خوبی برای تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در تجارت جهانی گاز دارد. با تمرکز بر تجارت گاز، ایران میتواند اتکای خود به صادرات نفت را کاهش دهد و به بازارهای جدید، به ویژه در شرق آسیا و جنوب آسیا که تقاضا برای گاز به سرعت در حال رشد است، دست یابد.
یکی دیگر از نکات مهم در طراحی مجدد تجارت انرژی ایران، حرکت توسعه صنعتی از اروپا به شرق آسیاست. با ادامه رشد و توسعه کشورهای آسیای شرقی، به ویژه چین، آنها به طور فزآیندهای به مرکز تولید صنعتی جهانی تبدیل میشوند. این امر پیامدهای مهمی برای تجارت انرژی دارد، زیرا کشورهای منطقه به دنبال منابع جدید انرژی برای تقویت رشد صنعتی خود هستند. ایران با تمرکز بر تجارت گاز و توسعه صنعت گاز خود، میتواند خود را به عنوان تأمین کننده کلیدی انرژی در این بازارها قرار دهد و از تقاضای فزآینده گاز در منطقه بهرهمند شود.
یکی از نمونههای این موضوع، پتانسیل تجارت گازی ایران از طریق گاز خود و واردات گاز از ترکمنستان یا سوآپ گاز روسیه با هند و پاکستان، به عنوان دو کشور با چشمانداز محوریت توسعه صنعتی و اقتصادی آینده دنیاست که رویکرد بسیار مهمی برای ایران است. هر دو کشور به شدت به انرژی وارداتی وابسته هستند و منابع جدید گاز را برای برآوردن نیازهای روبهرشد انرژی خود نیاز دارند. نزدیکی ایران به این بازارها، همراه با ذخایر گاز فراوان آن و مسیر ترانزیتی بسیار مناسب کشورمان، ایران را به یک شریک جذاب برای تجارت گاز تبدیل میکند، به ویژه که هند و پاکستان هر دو به دنبال کاهش وابستگی خود به واردات نفت هستند و دستیابی به سوخت پاک و با ارزش حرارتی بالا نظیر گاز دارند.