جوان آنلاین: رویکرد جدید مصرف مالیات در ایران با تعیین مستقیم مردم و مودیان مالیات‌پرداز ذیل تبصره ماده ۱۰۰ اقدامی راهبردی است که هدف آن توانمندسازی و مشارکت مالیات‌دهندگان و افزایش شفافیت، پاسخگویی و اعتماد به نظام مالیاتی است. با دادن حق اظهار نظر به مالیات‌دهندگان در مورد نحوه خرج کردن مالیات، رویکرد جدید برای افزایش انطباق و مشارکت مالیاتی و تقویت احساس مالکیت و مسئولیت در میان مالیات‌دهندگان طراحی شده است. این رویکرد راهبردی جدید برای تعیین مصرف مالیات از سوی خود مالیات‌دهنده، مسیر جدید حکمرانی مردم در نظام مالیاتی است که سبب می‌شود پرداخت مالیات به دست مردم تسهیل گردد و مردم با آسودگی بیشتری مالیات خود را پرداخت خواهند کرد.
مالیات یکی از جنبه‌های اساسی مالی عمومی است و نقش مهمی در توسعه و رشد هر اقتصادی ایفا می‌کند. در ایران، نظام مالیاتی در سال‌های اخیر با تمرکز بر افزایش کارایی و اثربخشی جمع‌آوری و بهره‌برداری مالیات، دستخوش اصلاحات چشمگیری بوده است. یکی از اقدامات راهبردی در این زمینه، ارائه رویکردی جدید برای تعیین نحوه هزینه مالیات از سوی خود مودیان است. این رویکرد به مالیات دهندگان اجازه می‌دهد تا انتخاب‌کنند که مالیات پرداختی خود را چگونه در پروژه‌های زیرساختی خرج می‌کنند و به آن‌ها احساس مالکیت و کنترل بر مالیات‌های خود را می‌دهد.
نظام مالیاتی سنتی در ایران به دلیل پیچیدگی، ناکارآمدی و شفافیت نداشتن همواره مورد انتقاد قرار گرفته است. مالیات‌دهندگان اغلب احساس می‌کنند که ارتباط خود را با سیستم مالیاتی قطع کرده‌اند زیرا اطلاعات محدودی در مورد نحوه خرج مالیات‌های خود ندارند. این امر منجر به نارضایتی و بی‌اعتمادی مودیان و در نتیجه پایین بودن تمکین مالیاتی و نرخ وصول آن شده است.
برای مقابله با این چالش‌ها، دولت سیزدهم رویکرد راهبردی و جدید را برای مالیات ارائه کرده است که تمرکز آن بر توانمندسازی مالیات دهندگان برای تعیین نحوه خرج مالیات است. این رویکرد برای افزایش شفافیت مالیاتی، پاسخگویی و اعتماد در میان مالیات‌دهندگان و تشویق مشارکت بیشتر در سیستم مالیاتی طراحی شده است.
رویکرد جدید به مصرف مالیات
بر اساس رویکرد جدید و مصوبه جدید هیئت وزیران، مالیات‌دهندگان مشمول تبصره ماده ۱۰۰ یا همان مودیانی که مالیات خود را سیستمی پرداخت می‌کنند؛ از این پس می‌توانند انتخاب کنند که محل هزینه‌کرد مالیات پرداختی خود در پروژه‌های مختلف عمرانی دولت را تعیین کنند. این بدان معنی است که مودیان مالیاتی مشمول تبصره ماده ۱۰۰ می‌توانند به طور مستقیم بر نحوه استفاده از مالیات خود تأثیر بگذارند و می‌توانند نتایج ملموس مشارکت‌های مالیاتی خود را در توسعه پروژه‌های زیرساختی کشور که خود تعیین می‌کنند؛ مشاهده کنند.
رویکرد جدید به مودیان مشمول تبصره ماده ۱۰۰ اجازه می‌دهد؛ پروژه زیرساختی مورد نظر خود را برای حمایت مالی با مالیات پرداختی همان مودی انتخاب کنند. این راهبرد جدید در حکمرانی مردم در نظام مالیاتی است و امکان تخصیص دقیق منابع مالیاتی مودی به پروژه انتخابی وی را فراهم کرده است.
مزایای رویکرد جدید حکمرانی مردم در نظام مالیاتی و تعیین نحوه هزینه‌کرد درآمد‌های مالیاتی خود:
رویکرد جدید برای مصرف مالیات دارای چندین مزیت است
۱. افزایش شفافیت مالیاتی: رویکرد جدید به مودیان مالیاتی درک روشنی از نحوه خرج کردن مالیات‌هایشان، افزایش شفافیت و اعتماد به سیستم مالیاتی ارائه می‌دهد.
۲. مشارکت بیشتر مودیان مالیاتی در عینیت بخشیدن مالیات مردم برای مردم: با دادن نظر به مالیات‌دهندگان در مورد نحوه خرج مالیات‌هایشان، رویکرد جدید مشارکت بیشتر در سیستم مالیاتی را تشویق می‌کند، مشارکت مالیات دهندگان را افزایش می‌دهد و احساس مالکیت و مسئولیت را تقویت می‌کند.
۳. بهبود انطباق مالیاتی: رویکرد جدید برای افزایش انطباق مالیاتی طراحی شده است، زیرا مالیات دهندگان زمانی که بدانند مالیات خود چگونه استفاده می‌شود به احتمال بالایی مالیات خود را پرداخت می‌کنند.
۴. توسعه هدفمند: رویکرد جدید امکان توسعه هدفمند را فراهم می‌کند زیرا مالیات دهندگان می‌توانند از پروژه‌های زیرساختی خاصی حمایت کنند که با اولویت‌ها و ارزش‌های آن‌ها همسو باشد.
دستاورد تعیین محل هزینه‌کرد درآمد‌های مالیاتی از سوی مالیات‌دهندگان
محمد معتمدی‌زاده، نماینده مجلس شورای اسلامی، با اشاره به این موضوع که فرهنگسازی در حوزه مالیاتی در کشور یک امر ضروری است به «جوان» می‌گوید: تبیین محل هزینه کرد مالیات‌ها می‌تواند اثر بالایی در اشتیاق مردم برای مالیات‌دهی داشته باشد. به ویژه، وقتی مردم در عمل ببینند که درآمد‌های مالیاتی به افزایش سطح ارائه خدمات به آن‌ها منجر شده است؛ با اشتیاق بیشتری مالیات خواهند پرداخت و به این ترتیب، فرهنگ مالیات‌دهی در کشور جا می‌افتد.
وی ادامه می‌دهد: نیاز است اقداماتی که در دولت سیزدهم، در حوزه مالیاتی صورت گرفت به مردم اطلاع‌رسانی شود. باید مردم بدانند که شهید رئیسی دولت را با چه شرایطی از دولت دوازدهم تحویل گرفت و چه کار‌هایی انجام شد. نیاز است، دولت چهاردهم نیز بر مدار دولت سیزدهم پیش برود و روند‌های صحیح مالیاتی را در کشور جلو ببرد.
نماینده مجلس شورای اسلامی، در رابطه با اقدام راهبردی مالیاتی دولت شهید رئیسی، در مشارکت بیشتر مردم در فرآیند مالیات‌ستانی و تخصیص آن به پروژه‌های عمرانی و زیرساختی مدنظر مودیان مالیاتی مشمول تبصره ماده ۱۰۰ یا همان مالیات‌ستانی هوشمند و سیستمی خاطرنشان کرد: مقام معظم‌رهبری نیز اخیراً به دستاورد‌های دولت سیزدهم و خدماتی که انجام دادند؛ اشاره کردند. این خدمات باید به اطلاع مردم برسد. به طور مثال، بر اثر افزایش درآمد‌های مالیاتی، استقراض از بانک مرکزی کاهش یافت که عامل مهمی در جلوگیری از افزایش تورم و نقدینگی در کشور به شمار می‌رود.
معتمدی‌زاده می‌گوید: مصوبه اخیر هیئت وزیران دولت سیزدهم، مبنی بر امکان تعیین محل هزینه‌کرد مالیات‌ها از سوی مالیات‌دهندگان اقدام بسیار مثبتی است. این مصوبه در راستای اعتمادآفرینی در میان مردم در زمینه مالیاتی و ایجاد انگیزه برای مودیان به منظور پرداخت مالیات صورت گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: مالیات جزء منابع پایدار درآمدی دولت‌ها محسوب می‌شود و حرکت به سمت اتکا به درآمد‌های مالیاتی در بودجه‌ریزی مثبت ارزیابی می‌شود. از آنجایی که تا کنون به درآمد‌های نفتی برای امور جاری کشور وابسته بوده‌ایم؛ به منظور مالیات‌ستانی حقه و عادلانه از همگان نیاز به فرهنگسازی داریم. اقداماتی مانند مشارکت دادن مالیات‌دهندگان در تعیین محل هزینه‌کرد درآمد‌های مالیاتی کشور و تبیین این موضوع که این درآمد‌ها در کجا هزینه می‌شوند، کمک‌کننده خواهند بود.
نماینده مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان می‌کند: به کار انداختن درآمد‌های مالیاتی در حوزه بهداشت و درمان به نحوی که در دولت سیزدهم بیمارستان‌های تخصصی کودکان و زنان به پشتوانه درآمد‌های مالیاتی افتتاح شد و پروژه‌های نیمه تمام بهداشتی و درمانی تکمیل شدند که اقدامات مثبتی به شمار می‌رود. این مسائل باید به اطلاع مردم برسد و شهروندان بدانند که درآمد‌های مالیاتی در کجا هزینه می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: بالا بردن سطح رفاه مردم در حوزه‌هایی مانند آموزش و پرورش، حمل و نقل و بهداشت و درمان یکی از خواسته‌های مهم مردم است. به کار انداختن درآمد‌های مالیاتی در این حوزه‌ها به معنای باز توزیع ثروت در کشور و افزایش عدالت اجتماعی است. این کارکردی است که مالیات دارد.
نماینده مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان می‌کند: دولت سیزدهم به ریاست شهید رئیسی گام‌های مهم و مؤثری در زمینه اصلاح نظام مالیاتی کشور برداشت. در این حوزه کار‌های زیربنایی و اساسی صورت گرفت که ریل‌گذاری مناسبی برای دریافت مالیات حقه و عادلانه از همگان محسوب می‌شود. اقدامات بنیادین در زمینه مالیاتی در کشور طی سه سال گذشته انجام شد. فرهنگسازی‌های خوبی صورت گرفت. در ارتباط با صندوق ذخیره ارزی و پرداخت بدهی‌ها نیز اقدامات خوبی در دولت سیزدهم صورت گرفت.
مالیات‌دهندگان مشمول تبصره ماده ۱۰۰ محل هزینه‌کرد مالیات‌ها را مشخص می‌کنند
سید سلمان ذاکر، نماینده مجلس شورای اسلامی: در خصوص مصوبه اخیر هیئت وزیران به عنوان آخرین دستاورد مالیاتی دولت سیزدهم که امکان تعیین محل هزینه‌کرد درآمد‌های مالیاتی را از سوی مالیات‌دهندگان مشمول تبصره ماده ۱۰۰ فراهم می‌کند به «جوان» می‌گوید: این مصوبه در راستای ایجاد انگیزه و احساس رضایت در مالیات‌دهندگان تصویب شده است. به این ترتیب، مشارکت مردم را در حکمرانی مالیاتی هزینه‌کرد درآمد‌های مالیاتی خواهیم داشت. در این روش، مالیات‌دهندگان در اموری مانند ساخت مدرسه، بیمارستان، اماکن ورزشی، پل و... مشارکت خواهند داشت. مصوبه اخیر هیئت وزیران نشان دهنده تلاش دولت سیزدهم در راستای بهبود فضای مالیات‌ستانی کشور، برقراری تعامل با مالیات‌دهندگان و تبیین مصارف مالیات است.
وی می‌افزاید: در دولت سیزدهم گام‌های اولیه و بنیادین در حوزه اصلاح نظام مالیاتی کشور برداشته شد. امیدواریم دولت چهاردهم، ادامه دهنده روند‌های صحیح فعلی باشد و برای رفع مشکلات چاره‌اندیشی کند. مشارکت مردم در امور اقتصادی کشور در سیاست‌های کلی نظام، قانون برنامه پنج ساله و قانون سالانه مطرح شده است و مصوبه اخیر هیئت وزیران دولت سیزدهم بسترساز اجرای این اصل است.
وی ادامه می‌دهد: اینکه نحوه هزینه‌کرد درآمد‌های مالیاتی از سوی مالیات دهندگان مشخص شود، یکی از مصداق‌های بارز ارتباط اجتماعی بین مردم و حاکمیت است.
نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: دریافت مالیات حقه از همگان و به کار انداختن مالیات‌ها در حوزه‌های مختلف به منظور افزایش و بهبود ارائه خدمات به مردم، ابزاری در راستای بازتوزیع ثروت در کشور و ایجاد عدالت اجتماعی است. استفاده از درآمد‌های مالیاتی برای ارائه خدمات به مردم، در زمینه بهبود وضعیت اشتغال، افزایش درآمد خانوارها، بهبود سلامت و بهداشت شهروندان و... مؤثر است.
ذاکر می‌گوید: درآمد‌های مالیاتی دست دولت را باز می‌گذارد که در بخش‌های توسعه‌ای، عمرانی، افزایش سطح رفاه و آسایش مردم هزینه کند و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود ببخشد. به طور کلی، وصول درآمد‌های مالیاتی به دولت کمک می‌کند به انجام کار‌هایی بپردازد که در بهبود روحیه مردم تأثیرگذار هستند. وصول درآمد‌های مالیاتی به ویژه از طریق خوداظهاری و تکریم شخصیت مودیان کمک بزرگی به دولت می‌کند. در دولت سیزدهم بر اثر افزایش درآمد‌های مالیاتی شاهد کاهش استقراض از بانک مرکزی و حتی پرداخت بدهی‌های دولت بودیم. این روند‌ها در نهایت به نفع کلیت جامعه و کشور است و از بروز مشکلاتی مانند تورم و افزایش نقدینگی در کشور جلوگیری می‌کند.
نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: درآمد‌های مالیاتی آثار مثبت فراوانی برای کشور دارند. با استفاده از این درآمد‌ها می‌توانیم به کنترل و هدایت نقدینگی در کشور بپردازیم و آثار تورم را آرام آرام کم کنیم. کار‌هایی که در دولت سیزدهم با روحیه انقلابی شهید رئیسی صورت گرفت، مطالبات مردم بود. از طریق این اقدامات در راستای احصا و قانونمندکردن رفع خواسته‌های کوتاه و بلندمدت مردم گام برداشته شد. نیاز است دولت چهاردهم تلاش کند که با روش‌های نوین و آیین‌نامه‌های صحیح به اجرای درست و سریع این قوانین مبادرت کند.
وی ادامه می‌دهد: تغییر قوانین و ساختار‌هایی که در دولت سیزدهم، در حوزه مالیاتی ایجاد شده است یا تغییر مسئولانی که با جدیت در حال کار هستند به کشور ضربه می‌زند و وقفه‌ای در کار‌ها ایجاد می‌کند. به این ترتیب، حقوق مردم تلف می‌شود.
ذاکر خاطرنشان می‌کند: آقای دکتر پزشکیان، همواره با لحن‌های مختلف تأکید بر حل مشکلات مردم داشته است. حالا فرصتی فراهم شده است که در عمل به انجام این کار بپردازد و در راستای رفع مسائل کشور و حل مشکلات مردم گام بردارد. ما نمایندگان هم در کنار دولت هستیم تا بتوانیم خواسته‌های مقام معظم رهبری را در راستای اعتلای کشور عملیاتی کنیم.
