مسئله حفظ برتري تكنولوژيك امريكا به ويژه در حوزه نظامي و تسليحاتي همواره از دغدغه‌هاي مقامات وزارت دفاع امريكا (پنتاگون) بوده است. هر چند ايالات متحده براي چند دهه در زمينه فناوري نظامي و ساخت و عملياتي كردن انواع سيستم‌هاي تسليحاتي در جهان حرف اول را مي‌زد، اما تغييرات شگرف در زمينه پيشرفت‌هاي فني در ديگر كشورها به‌خصوص رقبا و دشمنان واشنگتن مانند روسيه و چين، باعث شده تا اكنون وزير دفاع امريكا لب به سخن گشوده و صراحتاً خواهان چاره‌جويي در اين زمينه و افزايش فاصله تكنولوژيكي بين امريكا و و رقبايش شود.
اشتون كارتر وزير دفاع امريكا بر اولويت اقدامات براي بكارگيري پيشرفت‌هاي فناورانه جديد در ساخت تسليحات و تجهيزات نظامي براي ارتش امريكا تأكيد كرده و گفته كه وزارت دفاع روي «نوآوري» سرمايه‌گذاري كرده است. كارتر در اين باره به ذكر مواردي پرداخته و از جمله اعلام كرده كه امريكا تلاش مي‌كند از فناوري‌هاي جديد در حيطه‌هاي سايبري، سيستم‌هاي مستقل و موتورهاي مافوق صوت كه پنج برابر سرعت صوت حركت كنند، استفاده كند. وي مي‌گويد: «ما در حال جذب مشاركت بخش خصوصي امريكا و جامعه فني اين كشور هستيم. ما كار ايجاد مركز تحقيقات وزارت دفاع را آغاز كرده‌ايم و بيش از پيش آماده همكاري با شركت‌هاي تجاري و صنايع كوچك هستيم.»
نگراني فزاينده
تأكيد وزير دفاع امريكا بر سرمايه‌گذاري در زمينه نوآوري‌هاي تكنولوژيكي با توجه به اعلام نگراني پنتاگون در سند استراتژي نظامي ملي 2015 امريكا در اين زمينه معنا پيدا مي‌كند. يكي از محورهاي مهم اين سند، ابراز نگراني از توسعه ظرفيت‌هاي فني پيشرفته كشورهاي ديگر است كه موجب از بين رفتن برتري امريكا در اين حوزه مي‌شود. در اين سند نسبت به گسترش چالش‌هاي مربوط به فناوري‌هاي سايبري هشدار داده شده است. اين سند مي‌افزايد: «با ورود اين فناوري به سيستم‌هاي نظامي، دستاوردهاي نظامي همچون «هشدار زودهنگام» و «هدف‌گيري دقيق» كه مدت‌ها در انحصار امريكا بود با چالش روبه‌رو شده است.» در واقع امريكا چندين دهه است كه خود را سردمدار تكنولوژي پيشرفته به ويژه در حوزه‌هايي مانند تكنولوژي نظامي به ويژه در زمينه هوافضا، هسته‌اي، صنايع نفت و گاز و رايانه‌اي قلمداد مي‌كرد، اما اكنون رشد شتابان برخي ديگر كشورها در اين زمينه‌ها، اين مسئله را براي مقامات ارشد امريكايي روشن كرده كه فاصله‌ها در اين زمينه‌ها روز به روز در حال كاهش است و همين مسئله مي‌تواند برتري تكنولوژيكي امريكا را به چالش بكشد. از ديدگاه استراتژيست‌هاي امريكايي، اين مسائل در كنار مسائلي ديگر مانند تكثير موشك‌هاي بالستيك، تسليحات كشتار جمعي و سيستم‌هاي بدون سرنشين، جايگاه امريكا را به عنوان اولين قدرت دفاعي جهان تهديد مي‌كند. هر چند در اين سند ادعا شده كه ايالات متحده قدرتمندترين كشور جهان است و از مزيت‌هاي منحصر به فردي در فناوري، انرژي، ائتلاف‌ها، مشاركت‌ها و همچنين تركيب جمعيتي بهره‌مند است، اما اين مزيت‌ها در حال به چالش كشيده شدن است.
انعكاس نگراني‌ها
آنچه در سند جديد استراتژي نظامي امريكا، در باره به خطر افتادن تفوق تكنولوژيكي اين كشورگفته شده، انعكاس ابراز نگراني‌هايي است كه طي شش ماه اخير از سوي اشتون كارتر وزير دفاع امريكا و ديويد ورك معاون وي درباره عدم تضمين برتري تكنولوژيكي امريكا ابراز شده است. در عين حال آنها بر اين عقيده هستند كه در مبارزه با گروه‌هايي مانند داعش، ديگر برتري تكنولوژيكي ضمانتي براي پيروزي نخواهد بود. با توجه به اين ملاحظات چندان شگفت نمي‌نمايد كه وزير دفاع امريكا خواهان سرمايه‌گذاري هر چه بيشتر به‌منظور بكارگيري فناوري‌هاي جديد در سامانه‌هاي نظامي و تسليحاتي شده است. به ويژه اينكه اكنون دو رقيب جدي نظامي امريكا يعني روسيه و چين روز به روز فاصله تكنولوژيكي خود را با امريكا در عرصه نظامي كمتر مي‌كنند. در اين زمينه كارتر اذعان كرده كه علت مدرن‌سازي نظامي از سوي روسيه و چين، كاهش شكاف‌هاي فناوري با امريكا است.
هشدارهاي قبلي
البته اين فقط كارتر نيست كه در اين زمينه هشدار مي‌دهد، بلكه چاك هيگل وزير دفاع سابق امريكا نيز در سال 2014 اعلام كرده بود كه روسيه و چين در تلاش هستند تا فاصله خود را در حوزه فناوري نظامي با امريكا كمتر كنند. به گفته هيگل، پنتاگون به دنبال به‌روزرساني در حوزه صنايع دفاعي است و هدف از اين اقدام ارتقاي سطح فناوري‌هاي نظامي امريكا با هدف نگه داشتن اين كشور در مرزهاي فناوري حتي در زمان كاهش بودجه نظامي است. وزير دفاع سابق امريكا با اين حال اذعان كرده كه هر چند امريكا داراي ارتشي قدرتمند در مقايسه با هر كشور دشمن ديگري است، اما برتري ما در اين حوزه در آينده مسجل نيست. به ادعاي هيگل، چين و روسيه به دنبال آن هستند تا فاصله موجود با ارتش امريكا را از طريق برنامه‌هاي به‌روزرساني نظامي و سرمايه‌گذاري بلند مدت، كمتر و كمتر كنند. آنها در تلاش هستند تا تجهيزاتي نظير جنگ‌افزارهاي مقابله با ناوها و هواپيما‌ها طراحي كنند تا با ارتش امريكا مقابله نمايند.
جمع‌بندي
به نظر مي‌رسد ادعاي وزير دفاع امريكا درباره افزايش قدرت نظامي روسيه و چين و ادعاي به چالش كشيدن قدرت نظامي و برتري تكنولوژيكي امريكا توسط اين دو كشور تنها يك روي سكه است. روي ديگر سكه آن است كه امريكا قصد دارد با بزرگ‌نمايي اقدامات روسيه و چين در زمينه مدرن‌سازي نيروهاي مسلح خويش، در واقع بهانه لازم براي انجام هزينه‌هاي بيشتر در زمينه تحقيق و توسعه و عملياتي نمودن انواع سيستم‌هاي تسليحاتي را فراهم آورده و كنگره امريكا را دراين زمينه با خود همداستان كند. در واقع ابراز نگراني‌هاي وزير دفاع امريكا درباره به‌خطر افتادن تفوق نظامي امريكا با رشد نظامي روسيه و چين بيشتر به مثابه بهانه‌اي براي تقويت نيروهاي مسلح امريكا و افزايش اقدامات چالش‌برانگيز نظامي توسط اين كشور تلقي مي‌شود. اين مسئله به ويژه با اعلام استراتژي جديد نظامي امريكا توسط باراك اوباما رئيس‌جمهوري امريكا در اوايل ژانويه 2012 ميلادي جديت پيدا كرد. در عين حال استراتژي نظامي جديد 2015 امريكا نيز كماكان از روسيه و چين به عنوان دو تهديد كه احتمال جنگ با آنها رو به افزايش است ياد كرده است. بدين ترتيب رويكرد مداخله‌جويانه امريكا و اعلام استراتژي نظامي جديد اين كشور كه به صراحت از چين به عنوان يك تهديد نام برده، باعث شده تا چيني‌ها به فكر توسعه هر چه بيشتر توان نظامي خود به ويژه توسعه توانمندي موشكي و دريايي خود بيفتند. چين در اين مسير از همكاري‌هاي گسترده روسيه برخوردار است. از سوي ديگر اقدامات خصمانه امريكا در صحنه اروپا عليه روسيه به ويژه اصرار بر استقرار سامانه‌هاي ضد موشكي در برخي از كشورهاي اروپاي شرقي، پيشروي ناتو به‌سوي شرق و اكنون رويارويي نظامي ناتو و امريكا با روسيه بر سر اوكراين، باعث نگراني فزاينده روسيه درباره ماهيت و اهداف اقدامات ناتو و امريكا شده است. بدين لحاظ مي‌توان اقدامات روسيه و چين در زمينه افزايش توانمندي نظامي خود را بيشتر واكنشي در قبال قدرت‌طلبي و اقدامات چالش‌برانگيز امريكا چه در اروپا و چه در منطقه آسيا –اقيانوس آرام تلقي كرد.
