جوان آنلاین: اندیشکده آمریکایی «تحلیل‌های امنیت ملی» در تحقیق مفصلی به بررسی همگرایی تهران و مسکو طی سال‌های اخیر پرداخته است.
روابط روسیه و ایران به طور سنتی ترکیبی از همکاری، رقابت و سوءظن بوده است
به گزارش فارس، این اندیشکده آمریکایی در گزارش خود آورده است: «روابط بین روسیه و ایران در طول دهه گذشته به طور چشمگیری تغییر کرده و پویایی قابل توجهی، به ویژه از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، در آن مشهود است. روابط دوجانبه روسیه و ایران به طور سنتی ترکیبی از همکاری، رقابت و سوءظن بوده است. از اوایل دهه ۱۹۹۰، این روابط به طور قابل توجهی بهبود یافته است. تا اواسط دهه ۲۰۱۰، یک مبنای متنوع‌تر پدیدار شد که با رشد همکاری در امور نظامی و همچنین همسویی نسبی منافع اقتصادی مشخص می‌شد. از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین، روابط دوجانبه به طور چشمگیری تعمیق یافته و از تعامل محتاطانه به همکاری کامل‌تر در طیف وسیعی از ابعاد تغییر جهت داده است. این تحول را می‌توان تا حدی به دوره پیش از جنگ ردیابی کرد، زمانی که روسیه و ایران در مورد جنگ داخلی سوریه و همچنین در پی پیامد‌های فروپاشی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، همکاری کردند».
محدودیت‌های قبلی مسکو در تعامل با تهران کاهش یافته است
در این گزارش آمده است: «درگیری کنونی اوکراین و درگیری‌های پیشین سوریه، همراه با تأثیر تحریم‌های غرب بر روسیه و ایران، به عنوان انگیزه اصلی بهبود روابط دوجانبه عمل کرده‌اند. محدودیت‌های قبلی مسکو در تعامل با تهران (به ویژه در مورد مسائل هسته‌ای و تحریم‌های ثانویه) کاهش یافته است، اگرچه مسکو همچنان محتاط است. به احتمال زیاد جنگ اسرائیل و حماس روند بهبود روابط دوجانبه بین تهران و مسکو را در کوتاه مدت تا میان مدت تقویت خواهد کرد».
سیاست‌های ضدغربی ایران و روسیه باعث همسویی ژئوپلتیکی فزاینده‌ای شده
اندیشکده تحلیل‌های امنیت ملی در گزارش خود اضافه کرده است: «در بعد سیاسی، روسیه و ایران از طریق استفاده از لفاظی‌های "تمدن‌گرایانه" و ضدغربی، همراه با افزایش نقاط تماس بین مقامات دولتی از طریق دیدار‌های سطح بالا و یادداشت‌های تفاهم تازه امضا شده در طیف وسیعی از موضوعات، همسویی ژئوپلیتیکی فزاینده‌ای را به اشتراک می‌گذارند. قابل توجه است که اکنون نخبگان ارشد سیاسی دو کشور، نه فقط نخبگان دیپلماتیک، به طور مکرر در جلسات عمومی برنامه‌ریزی‌شده شرکت می‌کنند».
در بُعد نظامی همکاری ایران و روسیه رشد بی‌سابقه‌ای داشته است
این اندیشکده آمریکایی در گزارش خود آورده است: «در بعد نظامی، شاهد تعداد قابل توجهی تعاملات رسمی توسط افسران ارشد و مقامات دولتی بودیم که همکاری گسترده‌ای را نشان می‌دهد. پس از جنگ تمام عیار روسیه و اوکراین، مقیاس نقل و انتقالات تسلیحاتی بین روسیه و ایران، از جمله فروش و تولید مشترک تجهیزات نظامی و آموزش‌های مرتبط، افزایش یافت. شواهدی که ما بررسی کردیم همچنین نشان دهنده وقوع بالای تردد کشتی‌ها در بنادر غیررسمی به منظور حمایت از افزایش نقل و انتقالات تسلیحاتی بین دو کشور است. تمرین‌های دوجانبه و چندجانبه نیز افزایش یافته است، که در سال‌های قبل رخ نداده بود. با این حال، روابط نظامی در سایر زمینه‌ها محدودتر باقی مانده است».
روابط اقتصادی، نقطه ضعف روابط میان روسیه و ایران است
در ادامه این گزارش آمده است: «روابط اقتصادی به طور سنتی نقطه ضعف در روابط روسیه و ایران بوده است؛ با این حال، از زمان تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، مسکو و تهران شروع به سرمایه‌گذاری قابل توجهی در توسعه روابط اقتصادی دوجانبه کرده‌اند. این همکاری شامل توافق‌های تجاری جدید، ادغام نزدیک‌تر بخش‌های بانکی، افزایش تجارت فرامرزی و افزایش سرمایه‌گذاری در چندین بخش استراتژیک بوده است. با این وجود، ناسازگاری ذاتی و رقابت طبیعی بین دو اقتصاد احتمالاً رشد بلندمدت روابط اقتصادی را محدود خواهد کرد.»
روابط روسیه و ایران با گذشت زمان عمیق‌تر می‌شود
اندیشکده تحلیل‌های امنیت ملی در گزارش خود تأکیده کرده است: «احتمالاً روابط روسیه و ایران با گذشت زمان عمیق‌تر خواهد شد، به ویژه تا زمانی که هر دو کشور در موضع خصمانه و مخالف در برابر کشور‌های غربی و سازمان‌های بین‌المللی تحت سلطه غرب باقی بمانند. با این وجود، آشتی کامل با روسیه برای مقامات ایرانی که پتانسیل تعدیل این روند به سوی روابط دوجانبه نزدیک‌تر را دارند، همچنان بحث‌برانگیز است. اگرچه در برخی زمینه‌ها بی‌اعتمادی باقی مانده است، اما گسست شدید بین روسیه و ایران در کوتاه مدت تا میان مدت بعید است. تا زمانی که جنگ اوکراین ادامه داشته باشد، تقاضای مبرم ارتش روسیه برای مهمات و پهپادهای ایرانی تضمین خواهد کرد که روابط توسط رهبری سیاسی روسیه در مسیر خود حفظ شود. همچنین باید فرض شود که روسیه و ایران همچنان منطق قانع‌کننده‌ای برای حفظ روابط خوب، حتی اگر صرفاً به دلایل ابزاری باشد، پیدا خواهند کرد».
در برخی زمینه‌ها بی‌اعتمادی بین تهران و مسکو باقی مانده، اما گسست بعید است
در این گزارش مفصل اشاره شده است: «روابط روسیه و ایران یک پویایی دوجانبه است که در یک زمینه وسیع‌تر از تغییر جهت ضدغربی روسیه، با عوامل دیگری درگیر - مهم‌تر از همه با چین - قرار دارد. با این وجود، تعامل سیاسی بین روسیه و ایران لزوماً به معنای تعامل یا هماهنگی سه‌جانبه نیست، و سیاست‌گذاران باید از فرض وجود یک "محور" متحد بین این سه کشور برحذر باشند. بلکه، محیط بین‌المللی اوراسیا باید به عنوان مجموعه‌ای از روابط دوجانبه در هم تنیده، اما جداگانه، با منافع همسو در اصطلاحات کلی و مجامع بین‌دولتی مربوطه - مانند سازمان همکاری شانگهای - که می‌تواند حس انسجام ژئوپلیتیکی را فراهم کند، درک شود».
ابزار اقتصادی آمریکا دیگر روس‌ها را از تعامل با ایران باز نمی‌دارد
بر اساس گزارش این اندیشکده آمریکایی «تهدید تحریم‌های ایالات متحده علیه کشور‌هایی که با تهران تعامل می‌کنند به طور سنتی مانعی برای تعامل اقتصادی عمیق‌تر روسیه با ایران بوده است. از سال ۲۰۲۲ و هجوم تحریم‌های ایالات متحده و غرب علیه روسیه (همراه با حمایت نظامی ایالات متحده و غرب از اوکراین)، این تهدید دیگر اعمال نمی‌شود. ابزار اقتصادی ایالات متحده دیگر مقامات یا کسب‌وکار‌های روسی را از سرمایه‌گذاری و تعامل با اقتصاد ایران باز نمی‌دارد - بسیاری از روس‌ها در حال حاضر با تحریم‌های شدیدی رو‌به‌رو هستند و چیز زیادی برای ترسیدن نمی‌بینند».
ایرانی‌ها آموزگار روس‌ها در زمینه دور زدن تحریم‌ها
در این گزارش آمده است: «اگرچه روسیه از نظر تاریخی بسیاری از کالا‌های صنعتی مورد نیاز ایران را تأمین کرده است، اما اکنون این رابطه معکوس شده یا حداقل شروع به متعادل شدن کرده است. ایران اکنون کالا‌های صنعتی حیاتی را در اختیار روسیه قرار می‌دهد که به روسیه کمک می‌کند تا محدودیت‌های زمان جنگ را برطرف کند. چنین حمایتی به طولانی شدن توانایی روسیه برای جنگ در اوکراین کمک می‌کند. علاوه بر این، روابط اقتصادی نزدیک‌تر روسیه و ایران منجر به آموزش مقامات روسی توسط ایران در مورد نحوه دور زدن تحریم‌ها شده است. این نوع همکاری می‌تواند بر دوام بلندمدت تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده و سایر کشور‌های غربی تأثیر بگذارد.»
