جوان آنلاین: درحالی که مذاکرات حساس میان روسیه و امریکا با هدف کاهش تنشها آغاز شده و بسیاری آن را گامی به سوی حل بحرانهای ژئوپلیتیکی در جهان میدانند، زلنسکی معتقد است این توافقات منافع اوکراین را نادیده گرفته و کییف نتایج حاصل از این توافقات را به رسمیت نمیشناسد.
در شرایطی که جهان با چالشهای امنیتی و اقتصادی متعددی دستوپنجه نرم میکند، مذاکره میان روسیه و امریکا در عربستان سعودی از اهمیت بالایی برخوردار است. این گفتوگوها که از روز سهشنبه تحت هدایت «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه و «مارکو روبیو» وزیر خارجه امریکا در ریاض شروع شد، در تلاش است با توقف جنگ در اوکراین از تشدید درگیریها بین مسکو و غرب جلوگیری کند.
«کریل دیمیتریف» مدیر عامل صندوق سرمایهگذاری مستقیم روسیه که در مذاکرات حضور دارد، بدون اشاره به جزئیات بیشتر گفت که روسیه و ایالات متحده ممکن است طی دو یا سه ماه مذاکرات را به سرانجام برسانند. او به تمجید از دولت دونالد ترامپ پرداخت و خاطرنشان کرد: «برخلاف تیم جو بایدن، تیم جدید مایل است به حرفهای مسکو گوش دهد.» به گزارش اسپوتنیک، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز گفت: درباره تاریخ دیدار ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ (رؤسای جمهور روسیه و امریکا) در این نشست احتمالاتی مطرح خواهد شد و هنوز تاریخ این دیدار مشخص نیست. شاید برخی برآوردها درباره زمان این دیدار بر اساس نتایج مذاکرات به دست بیاید، اما ما بعداً و پس از پایان این گفتوگو متوجه این موضوع خواهیم شد.» پسکوف، بار دیگر آمادگی روسیه برای مذاکره با اوکراین را اعلام کرد و گفت: «پوتین بارها گفته که آماده است در صورت لزوم با زلنسکی مذاکره کند.»
با وجود اینکه این نخستین دور مذاکرات مهم درباره اوکراین از سال ۲۰۲۲ به شمار میرود، اما این اقدامات دیپلماتیک نتوانسته نظر مساعد اوکراینیها را جلب کند و آنها واکنشهای تندی را نسبت به آنچه در عربستان جریان دارد نشان دادند. ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین با اینکه ذینفع اصلی در مذاکرات صلح به شمار میرود، اما از چارچوب مذاکرات ریاض کنار گذاشته شده است و به همین دلیل نسبت به نتایج این گفتوگوها ابراز تردید کرد. زلنسکی روز سهشنبه تأکید کرد: اوکراین هر مذاکرهای را درباره اوکراین که بدون حضور این کشور برگزار شود، بینتیجه میداند. ما چنین توافقهایی را به رسمیت نخواهیم شناخت.» زلنسکی همچنین تأکید کرد که سفر او به عربستان در روز سهشنبه «هیچ ارتباطی» با دیدار مذاکرهکنندگان امریکا و روسیه ندارد. به گزارش نشریه پالیتیکو، او گفت: «این سفر مدتها قبل از اینکه امریکا تصمیم بگیرد در آنجا با روسیه دیدار کند، برنامهریزی شده بود.» رئیسجمهور اوکراین در مصاحبه با شبکه ARD گفت که ایالات متحده در تلاش است مسکو را در مذاکرات درباره کییف، راضی نگه دارد و نسبت به «ضعف نظامی اروپا» هشدار داد.
زلنسکی همچنین دیروز در جریان سفر خود به ترکیه گفت: «به عنوان یک کشور، ما خواهان صلح هستیم؛ ما میخواهیم جنگ پایان یابد. با این حال، ما میخواهیم پایان این جنگ بر اساس تضمینهای امنیتی خاص باشد.» زلنسکی تأکید کرد: «ما انتظار داریم که این تضمینهای امنیتی توسط امریکا، اتحادیه اروپا، ترکیه و تمام اروپا ارائه شود.» وی گفت: ما هرگز تحت هیچ شرایطی، سرزمینهای اشغال شده موقت خود را به عنوان بخشی از روسیه به رسمیت نخواهیم شناخت. آنها بخشی از اوکراین هستند. زلنسکی همچنین بر تعهد اوکراین به بازپسگیری سرزمینهای اشغالی خود از طریق دیپلماسی تأکید کرد.
هرچند زلنسکی سعی دارد سفر خود به عربستان را خارج از چارچوب مذاکرات دوجانبه واشینگتن- مسکو نشان دهد، اما به نظر میرسد سعودیها برای اینکه رهبران کییف نیز از نزدیک در جریان جزئیات این توافقات باشند، از زلنسکی دعوت کردهاند. این مسئله مسلم است که توقف یا ادامه جنگ در اوکراین به تصمیمات امریکا بستگی دارد و در سه سال گذشته هم مقامات روسی بارها به این مسئله اشاره کرده بودند که اگر مقامات کاخ سفید اراده کنند یک روزه میتوان به این جنگ پایان داد. بنابراین، زلنسکی با وجود اینکه در خط مقدم جبهه نبرد با روسها قرار دارد، اما در اصل قدرتی از خود برای تعیین سرنوشت جنگ ندارد. خود زلنسکی هم بارها اعتراف کرده که اگر امریکا کمکهای مالی و نظامی به اوکراین را متوقف کند، نمیتواند در برابر روسیه مقاومت کند و این کشور به دست روسها خواهد افتاد. با این اوصاف، در صورت توافق نهایی روسیه و امریکا، کییف نیز مجبور به پذیرش مفاد آن خواهد بود.
اروپا نگران نشست ریاض
درحالی که کشورهای اروپایی با دقت و نگرانی مذاکرات عربستان را دنبال میکنند، برخی از آنها نسبت به پیامدهای احتمالی این توافقات برای امنیت منطقهای هشدار دادهاند. از این رو، کشورهای اروپایی مستقل از امریکا در تدارک افزایش حمایت از اوکراین هستند. «کییر استارمر» نخستوزیر انگلیس با تأکید بر ضرورت اعزام نیروهای حافظ صلح اروپایی به اوکراین پس از برقراری صلح، از ترامپ خواست پشتیبانی هوایی و لجستیکی لازم را برای این نیروها فراهم کند. به گزارش روزنامه گاردین، استارمر تأکید کرد که این تنها راه جلوگیری از حمله دوباره روسیه به اوکراین است. همزمان برخی منابع غربی اعلام کردند اروپا در تدارک اعزام ۲۵ هزار نیرو به اوکراین است. آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان نیز گفت که ممکن است اتحادیه اروپا به زودی از بسته حمایتی برای اوکراین رونمایی کند که پیش از این هرگز مشابه آن دیده نشده است. این اقدامات درحالی است که روسها بارها نسبت به عواقب این ماجراجوییها هشدار دادهاند و خواستار جلوگیری از حضور ناتو در اوکراین هستند.