جوان آنلاین: کانال تلگرامی «تعالی منابع انسانی» نوشت: اثر هاثورن به عنوان پدیده‌ای شناخته می‌شود که در آن افراد رفتار خود را در پاسخ به مشاهده یا مطالعه تغییر می‌دهند. این پدیده برای اولین بار در آزمایش‌هایی در کارخانه هاثورن در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ شناسایی شد. در ادامه به بررسی کامل روش انجام و نتایج این آزمایش‌ها می‌پردازیم.
روش انجام آزمایش‌ها
آزمایش‌ها در کارخانه هاثورن، متعلق به شرکت وسترن الکتریک در شیکاگو انجام شد. هدف اصلی این آزمایش‌ها بررسی تأثیر شرایط مختلف کاری بر بهره‌وری کارکنان بود. یکی از اولین آزمایش‌ها به بررسی تأثیر نورپردازی بر بهره‌وری پرداخت. گروه‌های مختلفی از کارکنان تحت شرایط نورپردازی متفاوت قرار گرفتند. در آزمایش‌های بعدی، تأثیر تغییرات در زمان‌های استراحت، طول روز کاری و سایر شرایط کاری بر بهره‌وری بررسی شد. محققان به طور مستقیم کارکنان را مشاهده و نتایج را ثبت می‌کردند. برخی از آزمایش‌ها شامل مصاحبه‌ها و پرسشنامه‌ها برای جمع‌آوری داده‌های بیشتر بود. نتایج نشان داد بهره‌وری کارکنان با افزایش نورپردازی بهبود یافت. اما جالب اینجاست حتی زمانی که نورپردازی کاهش یافت، بهره‌وری همچنان بالا باقی ماند. این نتایج نشان داد توجه محققان به کارکنان و احساس مشاهده شدن، تأثیر بیشتری بر بهره‌وری داشت تا خود تغییرات محیطی. در آزمایش‌های مربوط به استراحت‌ها و زمان‌های کاری، نتایج مشابهی مشاهده شد. بهره‌وری کارکنان با تغییرات مثبت در شرایط کاری افزایش یافت، اما حتی زمانی که شرایط به حالت اولیه بازگشت، بهره‌وری همچنان بالا باقی ماند. این نتایج نیز نشان داد توجه و مشاهده محققان نقش مهمی در افزایش بهره‌وری داشت.
تحلیل و تفسیر نتایج
این نتایج به شکل‌گیری مفهوم اثر هاثورن منجر شد که بیان می‌کند افراد رفتار خود را در پاسخ به مشاهده یا مطالعه تغییر می‌دهند. این آزمایش‌ها نشان داد توجه و مشاهده محققان می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر رفتار و بهره‌وری افراد داشته باشد.
