جوان آنلاین: اهمیت ساخت مسکن برای اکثر اقشار مختلف جامعه پوشیده نیست. دسترسی به مسکن مناسب یک حق اساسی ذیل اصول قانون اساسی برای مردم است و دولت موظف است از دسترسی هر خانواده به مسکن مناسب اطمینان حاصل کند. ساخت مسکن برای مردم در دولت سیزدهم کلید خورده است و تعهداتی نیز برای ساخت مسکن از سوی دولت نظیر عرضه زمین و همچنین فراهم‌کردن زیرساخت پرداخت تسهیلات ساخت مسکن به مردم صورت گرفته است و حالا پس از اتمام دولت سیزدهم با شهادت رئیس دولت سیزدهم، باید همه این تعهدات قانونی در دولت چهاردهم ایران نیز پاسخ داده شود و هیچ دولتی نمی‌تواند نسبت به ساخت مسکن بی‌تفاوت باشد و باید تعهدات ساخت مسکن برای بیش از ۵ /۲ میلیون نفر سرپرست خانواده در دولت چهاردهم پاسخ داده شود، از همین رو نیز یکی از مسائل راهبردی ذکرشده در مناظرات انتخاباتی برای دوره چهاردهم ریاست‌جمهوری مسئله ساخت مسکن و تحویل مسکن طبق تمامی تعهدات انجام‌شده در دولت شهید رئیسی بوده است که همه نامزد‌ها نسبت به تحقق آن وعده داده‌اند، بنابراین انجام تمامی تعهدات دولت شهید رئیسی در ساخت مسکن طبق قانون باید اولویت دولت چهاردهم باشد.
مسئله مسکن و ساخت مسکن به دلیل اهمیت بسیار بالای آن در زمینه رفع نیاز سرپناه مردم، یکی از اصلی‌ترین موضوعات حال حاضر کشور است و تعهدات صورت گرفته در بخش مسکن در دولت سیزدهم، باید به طور ویژه از سوی دولت چهاردهم نیز پیگیری شود، کمااینکه همه نامزد‌های انتخاباتی در زمان انتخابات، به مسئله ساخت مسکن و انجام تعهدات حوزه مسکن طبق قوانین اشاره داشتند، از همین رو باید انجام تعهدات داده‌شده به متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن به طور ویژه انجام شود و با توجه به قول و نظر صحیح همه نامزد‌های انتخاباتی در زمان مناظرات به مردم، هر وزیر راه و شهرسازی در دولت چهاردهم روی کار بیاید، باید متعهد به وعده داده‌شده به مردم و انجام تعهدات باشد.
مسکن نیاز اساسی انسان و حق اولیه هر خانواده است. دسترسی به مسکن مناسب برای رفاه و کرامت افراد و خانواده‌ها ضروری است. در ایران اهمیت ساخت مسکن برای مردم قابل اغراق نیست و این یک اولویت کلیدی برای دولت بوده است. دولت سیزدهم نیز از همین رو به اهمیت ساخت‌و‌ساز مسکن پی برد و متعهد شد دسترسی همه اقشار جامعه به مسکن را از محل ساخت مسکن فراهم کند. دولت اذعان کرد ساخت مسکن برای اطمینان از دسترسی هر خانواده به مسکن مناسب ضروری است و زمین و زیرساخت‌ها را برای حمایت از ساخت تسهیلات مسکن فراهم کرد، اما تلاش‌های دولت سیزدهم برای رفع نیاز‌های مسکن مردم با رویکرد عرضه زمین و پرداخت تسهیلات ساخت مسکن به مردم با شهادت رئیس دولت سیزدهم، یعنی شهید رئیسی نیمه‌تمام ماند و حالا باید دولت پس از ایشان، با توجه به تکلیف قانونی ساخت مسکن و انجام تعهدات دولت سیزدهم به مسئله ساخت مسکن اهتمام ورزد. دولت چهاردهم باید به تلاش‌های دولت قبلی ادامه دهد و گام‌هایی اساسی برای انجام تعهدات ساخت مسکن مردم بردارد. دولت باید بداند که ساخت‌و‌ساز مسکن نه تنها یک حق اساسی بلکه عاملی اساسی در توسعه اقتصادی کشور است.
یکی از دلایل اصلی اهمیت ساخت مسکن در ایران این است که مسکن بخش مهمی از بودجه خانوار را تشکیل می‌دهد. بسیاری از خانواده‌ها در ایران برای خرید مسکن با مشکل مواجه هستند و دولت چهاردهم باید اطمینان حاصل کند که مسکن برای همه خانواده‌ها صرف‌نظر از وضعیت اقتصادی آنها مقرون‌به‌صرفه باشد. همچنین دسترسی به مسکن مناسب حق قانونی هر خانواده است. اصل اساسی قانون اساسی زمینه‌سازی برای دستیابی به مسکن است و هر دولتی موظف است از دسترسی هر خانواده به مسکن مناسب اطمینان حاصل کند. علاوه بر این، ساخت مسکن برای توسعه اقتصادی کشور ضروری است. ساخت‌و‌ساز مسکن باعث ایجاد شغل، تحریک رشد اقتصادی و افزایش درآمد دولت می‌شود.
یکی دیگر از مسائل مهمی که دولت باید به تعهدات دولت شهید رئیسی در حوزه مسکن توجه کند، وعده‌های انتخاباتی داده‌شده از سوی رئیس‌جمهور منتخب است که باید به مسئله ساخت مسکن طبق تعهدات قانونی دولت سیزدهم توجه کند.
راهکار رفع دغدغه مردم در حوزه دسترسی به مسکن
علاءالدین بروجردی، نماینده دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی با اشاره به ظرفیت‌های مردمی به «جوان» می‌گوید: درگیرکردن مردم در حوزه مسکن بهترین راه برای حل مشکل مسکن است. ما از قدرت مردم غفلت کرده‌ایم، در حالی که انقلاب ما با مردم پیروز شد و در جنگ تحمیلی نیز به کمک مردم به پیروزی رسیدیم. همچنین در برابر قدرت‌های دنیا نیز به کمک مردم ایستادگی کردیم. اکنون نیز برای حل مسئله مسکن، مردم باید در این فرایند مشارکت کنند. اگر به یک خانواده زمین بدهیم، آن خانواده از تمام وجود خود مایه می‌گذارد تا آن زمین را بسازد. باید زمان معینی نیز برای ساخت‌و‌ساز تعیین کنیم، مثلاً بگوییم حداکثر دو سال زمان دارید تا بسازید. در این صورت می‌توانیم شاهد ساخت بیش از ۲ میلیون واحد مسکونی باشیم، البته باید به آنها الگو‌های ساخت نیز بدهیم تا الگوی شهری به هم نخورد. وظیفه دولت این است که زیرساخت‌ها و الگو‌های شهری را تعیین کند، اما ساخت مسکن باید به عهده خود مردم باشد تا خودشان برای مسکن خود احساس مسئولیت کنند و به بهترین شکل آن را بسازند.
وی می‌افزاید: زیرساخت‌هایی مانند آب، برق و گاز در اختیار مردم نیست، ولی بقیه موارد می‌تواند به عهده مردم باشد. باید اجازه دهیم مردم خودشان مسکن‌شان را بسازند، زیرا تا زمانی که دولت مسئولیت ساخت مسکن را به عهده بگیرد و از ظرفیت مردمی استفاده نکند، هم مسئولیت‌های دولت بیشتر می‌شود، هم هزینه‌ها افزایش می‌یابد و ممکن است دولت نتواند از پس این مسئولیت‌ها برآید. در نهایت، کیفیت مسکنی که مردم خودشان برای خودشان می‌سازند، قطعاً بهتر از مسکنی خواهد بود که پیمانکاران دولتی برای آنها می‌سازند.
بروجردی در پایان تأکید می‌کند: از همه مهم‌تر اینکه این ظرفیت مردمی اکنون وجود دارد و عقلانیت حکم می‌کند که از این ظرفیت‌ها برای توسعه، پیشرفت و ساخت کشور استفاده شود. نباید از این ظرفیت مردمی غافل شد. با اعطای زمین به مردم، آنها خودشان به ساخت مسکن اقدام خواهند کرد و این بهترین راه برای حل مشکل مسکن است.
«اجرای دقیق قوانین تصویب‌شده مجلس» گامی مؤثر در حل مشکل مسکن
جعفر قادری، نماینده حوزه انتخابیه شیراز در دوره‌های هشتم، نهم، یازدهم و دوازدهم مجلس شورای اسلامی با اشاره به مصوبات مجلس برای حل مشکل مسکن در گفتگو با «جوان» خاطرنشان می‌کند: برای حل مشکل مسکن، دولت باید چندین اقدام اساسی را به طور همزمان انجام دهد. نخستین و مهم‌ترین اقدام، اجرای دقیق قوانین تصویب‌شده از سوی مجلس است. به طور مشخص، مجلس تصویب کرده است ۳۰۰ هزار هکتار به محدوده شهر‌ها و روستاها اضافه شود. این اقدام باعث افزایش عرضه زمین و به تبع آن، کاهش قیمت زمین و مسکن خواهد شد. با افزایش عرضه زمین، امکان ساخت‌و‌ساز بیشتر فراهم می‌شود و این امر به کاهش بحران مسکن کمک خواهد کرد.
وی می‌افزاید: دولت همچنین می‌تواند با ارائه تسهیلات و کاهش هزینه‌های نظارت، بیمه، پروانه ساخت و عوارض، شرایط را برای ساخت‌و‌ساز مسکن از سوی مردم تسهیل کند. اگر افراد زمین داشته باشند، انگیزه بیشتری برای ساختن مسکن پیدا می‌کنند و دولت نیز می‌تواند نظارت کند که در صورت عدم‌ساخت، زمین اعطایی به افراد دیگری داده شود که توانایی ساخت داشته باشند.
قادری خاطرنشان می‌کند: حمایت از صنایع تولیدکننده مصالح ساختمانی و سایر صنایع مرتبط نیز می‌تواند به کاهش قیمت مسکن کمک کند. با وضع عوارض بر زمین‌های رهاشده و استفاده از این منابع برای ساخت مسکن، می‌توان منابع مالی بیشتری را به این بخش اختصاص داد، همچنین با تبدیل مسکن از یک کالای سرمایه‌گذاری به یک کالای مصرفی از طریق وضع مالیات بر عایدی سرمایه، می‌توان سوداگری در بازار مسکن را کاهش داد.
وی ادامه می‌دهد: فعال‌کردن بازار بورس نیز می‌تواند نقدینگی را به سوی این بازار هدایت و از هجوم آن به بازار مسکن جلوگیری کند. با هدایت سرمایه‌ها به بازار بورس، نقدینگی به جای افزایش قیمت مسکن به تقویت اقتصاد کشور کمک خواهد کرد.
قادری در پایان می‌گوید: به نظر می‌رسد مهم‌ترین اقدام برای حل مشکل مسکن، اعطای زمین رایگان به مردم است. در شهر‌های کوچک و روستاها، مردم با سرمایه‌های خود می‌توانند به ساخت مسکن بپردازند و این اقدام بخش بزرگی از هزینه‌های مسکن را پوشش می‌دهد، با این حال باید توجه داشت که منابع بانکی نیز به سایر فعالیت‌های صنعتی نیاز دارند و نمی‌توان تمامی منابع را به بخش مسکن اختصاص داد، بنابراین سیاست‌های ترکیبی و جامع می‌تواند به بهترین شکل مشکل مسکن را حل کند.
عرضه زمین و پرداخت تسهیلات ساخت مسکن با رویکرد توسعه افقی و مشارکت مردم
کریم یزدی‌خواه، کارشناس اقتصادی در رابطه با اهمیت مسئله مسکن و رویکرد دولت سیزدهم در عرضه زمینه و پرداخت تسهیلات ساخت مسکن با رویکرد توسعه افقی و مشارکت مردم در ساخت مسکن به «جوان» می‌گوید: در سال‌های اخیر، مشکل مسکن یکی از چالش‌های بزرگ شهر‌های مختلف کشور بوده است. رشد سریع جمعیت، مهاجرت به شهر‌ها و افزایش هزینه‌های زندگی باعث شده است بسیاری از خانواده‌ها نتوانند به مسکن مناسب دست یابند. در این شرایط، دولت‌ها به دنبال راهکار‌هایی برای حل این مشکل هستند و یکی از بهترین راه‌ها، مشارکت‌دادن مردم در فرایند ساخت مسکن است. این رویکرد می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت ساخت‌و‌ساز داشته باشد و همچنین باعث می‌شود مردم احساس مسئولیت بیشتری نسبت به محل زندگی خود داشته باشند، بنابراین بهترین مسیر پیش‌روی دولت چهاردهم برای انجام تعهدات قانونی خود در بحث مسکن، عرضه زمین و پرداخت تسهیلات ساخت مسکن با رویکرد توسعه افقی و مشارکت مردم در ساخت مسکن است.
وی ادامه می‌دهد: تجربه‌های گذشته نشان داده است همکاری مردم در امور مختلف می‌تواند نتایج شگفت‌انگیزی به همراه داشته باشد؛ از پیروزی در انقلاب گرفته تا موفقیت در جنگ تحمیلی و ایستادگی در برابر قدرت‌های جهانی. مردم ایران همواره نشان داده‌اند در مواقع بحرانی و نیاز، می‌توانند با همبستگی و همکاری به اهداف بزرگ دست یابند. حال که با بحران جدی مسکن روبه‌رو هستیم، زمان آن رسیده است بار دیگر از توانمندی‌های مردم استفاده و با مشارکت آنها، این مشکل را حل کنیم.
این کارشناس اقتصادی در رابطه با رویکرد اعطای زمین به مردم برای دسترسی مردم به مسکن مناسب می‌گوید: یکی از اقدامات مهم دولت شهید رئیسی در راستای حل مشکل مسکن، اعطای زمین به مردم بود. این اقدام نشان داد دولت به توانایی و قدرت مردم در ساخت مسکن اعتماد دارد و می‌خواهد با فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم، مسیر را برای مردم هموار کند. اعطای زمین به خانواده‌ها این فرصت را فراهم می‌کند تا آنها با استفاده از تمام توان و امکانات خود، به ساخت مسکن بپردازند. این رویکرد نه تنها به کاهش بار دولت در زمینه ساخت‌و‌ساز کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود مردم با انگیزه بیشتری در این فرایند شرکت کنند و خانه‌هایی باکیفیت‌تر و پایدارتر بسازند.
وی در پایان تأکید می‌کند: ادامه این سیاست و تقویت آن می‌تواند راهکاری مؤثر برای حل مشکل مسکن باشد. دولت می‌تواند با ارائه الگو‌های ساخت‌و‌ساز و تعیین زمان معین برای ساخت، از برهم خوردن الگو‌های شهری جلوگیری کند و در عین حال، مردم را در این فرایند مهم مشارکت دهد. با این رویکرد، نه تنها نیاز مسکنی جامعه برطرف می‌شود، بلکه احساس تعلق و مسئولیت مردم نسبت به محل زندگی خود افزایش می‌یابد.
