توسعه تجارت نفت خام ایران مستلزم ایجاد بازار تضمینی برای فروش نفت این کشور است. یکی از راهبردهای مورد استفاده در این سیاست شامل سرمایهگذاری مستقیم در زیرساخت انرژی کشورهای همسو با ایران در امریکای جنوبی و آفریقاست. هدف ایران با استفاده از صادرات خدمات و تجهیزات فنی مهندسی بومیسازی شده ایرانی، بازسازی پالایشگاههای نیمه فعال برای استفاده کامل از ظرفیت آنهاست.
ایران برای تسهیل در بازسازی پالایشگاههای نیمه فعال به توانمندی شرکتهای دانشبنیان خود در صنعت نفت و گاز متکی است. این شرکتها نقش مهمی در نوسازی پالایشگاهها و تأمین سهام ایران در مدیریت این تأسیسات دارند. علاوه بر این، آنها فروش نفت خام ایران را در پالایشگاههای نوسازی شده امکان پذیر میکنند و در نتیجه تجارت نفت خام ایران را گسترش میدهند.
از طریق بازسازی پالایشگاهها و مشارکت ایران در مدیریت آنها، این کشور به بازارهای جدید و تضمینی نفت خام خود دسترسی پیدا میکند. ایران با بهرهگیری از شرکتهای دانشبنیان خود صادرات موفق خدمات و تجهیزات صنعت پالایش را تضمین میکند. این رویکرد حضور ایران را در منطقه امریکای جنوبی تقویت میکند و به توسعه دیپلماسی فعال انرژی کمک میکند.
تجربه موفق نوسازی پالایشگاههای نیمه فعال در امریکای جنوبی راه را برای مشارکت بیشتر شرکتهای دانشبنیان در بخش انرژی از جمله صنایع گاز و پتروشیمی هموار کرده است. حضور این شرکتها باعث افزایش توانمندی و نفوذ ایران در منطقه به ویژه امریکای جنوبی میشود. قدرت شرکتهای دانشبنیان از دیپلماسی فعال انرژی ایران در این منطقه مهم حمایت میکند.
به عنوان یک نمونه عینی از استراتژی ایران، بازسازی پالایشگاه الپالیتو کارایی آن را نشان میدهد. پیش از این ایران نفتخام یا میعانات گازی به این پالایشگاه صادر نمیکرد، اما با حمایت خدمات فنی و مهندسی ایران، ظرفیت عملیاتی این پالایشگاه افزایش یافته است و در حال حاضر روزانه بیش از ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی صادر میکند. مراحل بازسازی این پالایشگاه شامل فعالسازی ۱۵ هزار بشکه در روز از ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکهای آن در ابتدا بود و برنامهریزی برای رسیدن به ۱۴۰ هزار بشکه در روز در فاز بعدی بود.
ایران و ونزوئلا در دولت سیزدهم مسیری تازه برای توسعه همکاریها در پیش گرفتهاند و این کشور امریکای لاتین یکی از نقاط کانون دیپلماسی وزارت نفت بوده و همکاریهای گستردهای در این زمینه در حال اجراست.
در جریان سفر اردیبهشت ۱۴۰۱ اوجی و هیئت همراه به ونزوئلا قرارداد و تفاهمنامههای پرشماری در زمینه توسعه و تولید در میدانهای نفت و گاز، ارتقا و نوسازی پالایشگاهها و بهرهگیری از ظرفیتهای پالایشگاهی، آموزش سرمایه انسانی و کارشناسی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صدور خدمات فنی مهندسی و انتقال فناوری و توسعه بازارهای صادراتی نفت خام، میعانات گازی و فرآوردههای نفتی امضا شد.
در همین حال طی سفر رسمی خردادماه نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا به ایران که به دعوت رسمی سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری انجام شده بود، تهران و کاراکاس افزون بر سند جامع همکاریهای راهبردی ۲۰ساله، اسنادی را برای همکاری در زمینههای سیاسی، فرهنگی، گردشگری، اقتصادی، نفتی و پتروشیمی امضا کردند.
وزیر نفت مهر پارسال از راهاندازی نخستین پالایشگاه فراسرزمینی به نام الپالیتو در ونزوئلا و پالایش روزانه ۱۰۰هزار بشکه نفت خام میدانهای کشور در این مجتمع پالایشی خبر داده بود. ایجاد بازار تضمین شده برای نفت خام ایران جنبه حیاتی استراتژی توسعه تجارت این کشور است. ایران با سرمایهگذاری در زیرساختهای انرژی کشورهای همسو و بهرهگیری از تخصص شرکتهای دانشبنیان، پالایشگاههای نیمهفعال را بازسازی کرده و در مدیریت آنها سهمی را تضمین میکند. این رویکرد نه تنها تجارت نفت خام ایران را گسترش میدهد، بلکه حضور آن را در مناطقی مانند امریکای جنوبی نیز تقویت میکند. نوسازی موفقیتآمیز پالایشگاههایی مانند الپالیتو، اثربخشی این استراتژی را در دستیابی به اهداف ایران و تقویت دیپلماسی انرژی این کشور نشان میدهد.