جوان آنلاین: مدارس کانکسی، راهکاری موقت بودند، شاید تنها کورسو‌ی امید برای کودکانی که در سایه دشت‌ها و حاشیه کوهپایه‌های دوردست به دنبال رؤیاهایشان می‌دویدند؛ کودکانی که از شلوغی شهر‌های بزرگ دور مانده بودند؛ از همان شهر‌هایی که مدارس‌شان با دیوار‌های بلند و امکانات فراوان، برای آنان دور از دسترس بود. این سازه‌های موقت، قرار بود تنها پلی باشند میان نبود امکانات و رسیدن به عدالت آموزشی، اما به مرور زمان به معضلی دائمی تبدیل شدند. حال مسئولان، وعده جمع‌آوری تمام مدارس کانکسی را تا پایان تابستان امسال می‌دهند.
دایر شدن مدارس کانکسی برای جلوگیری از محرومیت تحصیلی این کودکان، بی‌شک اقدامی قابل تقدیر بود، اما اکنون که این سازه‌های ساده فلزی و چوبی به جای راه‌حلی موقت، به وضعیت پایدار تبدیل شده‌اند، پرسشی اساسی مطرح می‌شود؛ آیا تک‌تک دانش‌آموزان در سراسر کشور، حتی در دورترین روستاها، شایسته استفاده از امکانات آموزشی باکیفیت نیستند؟
در دشت‌های دورافتاده، در مناطقی که دسترسی به امکانات اولیه دشوار است، کودکان با اشتیاقی وصف‌ناپذیر به دنبال یادگیری هستند. در چنین مکان‌هایی، مدارس کانکسی به نقطه امیدی برای آنان تبدیل شده‌اند؛ سازه‌های ساده‌ای که با وجود محدودیت‌هایشان، صدای خنده‌ها و شور یادگیری را در دل این مناطق زنده کرده‌اند، اما حقیقت تلخ این است که این سازه‌ها نه نمادی از عدالت آموزشی، بلکه گواهی بر تلاش‌های ناکافی و نیمه‌تمام در مسیر تحقق آموزش برابر هستند.
لزوم جایگزینی این مدارس با مدارس استاندارد بیش از پیش احساس می‌شود؛ اقدامی که نه فقط یک وظیفه، بلکه تعهدی به کودکان این سرزمین است. زیرا رویا‌های آنان، که در کلاس‌های سرد زمستانی و گرمای طاقت‌فرسای تابستانی محبوس شده‌اند، شایسته فضایی امن و استاندارد برای شکوفایی هستند. مدارس کانکسی، با نبود امکانات گرمایشی و سرمایشی مناسب، با نبود تجهیزات آموزشی پایه، و حتی با امنیت ناکافی در برابر بلایای طبیعی، نمی‌توانند پاسخگوی نیاز‌های کودکان باشند.
این سازه‌های موقت، زنگ هشداری هستند برای مسئولان؛ هشداری که باید آنها را به اقدام و تلاش جدی وادار کند، تا کودکان دوردست کشور نیز همانند هم‌سالانشان در شهر‌های بزرگ، از امکانات آموزشی استاندارد و باکیفیت برخوردار شوند. این تنها راهی است که می‌تواند امید و عدالت را به مناطق محروم بازگرداند و رؤیا‌های کوچک آنان را به واقعیت نزدیک‌تر کند.
از کمبود امکانات تا احساس نابرابری
مدارس کانکسی، به دلیل ساختار موقت و محدودیت‌هایشان، با مشکلات متعددی مواجه هستند که تأثیر مستقیمی بر کیفیت آموزش و شرایط تحصیلی دانش‌آموزان دارند. این مدارس اغلب فاقد عایق‌بندی مناسب برای گرما و سرما هستند و در فصول سرد و گرم سال، دانش‌آموزان با مشکلات جدی مواجه می‌شوند. نبود سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی استاندارد، شرایط تحصیل را دشوار می‌کند.
همچنین به دلیل ساختار موقت، این مدارس در برابر بلایای طبیعی مانند زلزله یا طوفان آسیب‌پذیر هستند و امنیت دانش‌آموزان را به خطر می‌اندازند.
از سوی دیگر، نبود تجهیزات آموزشی مناسب، از جمله کتابخانه، آزمایشگاه و وسایل کمک‌آموزشی، کیفیت یادگیری را کاهش می‌دهد و دانش‌آموزان را از دسترسی به آموزش باکیفیت محروم می‌کند.
علاوه بر آن، تحصیل در محیطی که از استاندارد‌های لازم برخوردار نیست، می‌تواند بر روحیه و انگیزه دانش‌آموزان تأثیر منفی بگذارد و احساس نابرابری را در آنها تقویت کند.
حوادث تلخ
متأسفانه بارها و بارها شاهد حوادث دلخراش در مدارس کانکسی، به دلیل نبود ایمنی کافی بودیم. یکی از این حوادث، که هنوز در خاطره‌ها باقی مانده، در فروردین ماه سال گذشته در روستای باغ‌یئری مراغه رخ داد؛ گردبادی شدید موجب واژگونی یکی از کانکس‌های مدرسه شد و در نتیجه، پنج دانش‌آموز و معلم آنها دچار جراحات جدی و برای درمان به بیمارستان منتقل شدند.
طبق گفته مسئولان محلی، این کانکس به دلیل جابه‌جایی غیراصولی توسط جرثقیل یکی از ادارات منطقه و بدون هماهنگی با آموزش و پرورش، به شکل غیر استاندارد نصب شده بود. با وجود این، حتی مدارس کانکسی که به‌درستی و با دقت نصب شده‌اند نیز به دلیل ساختار موقت و ناکافی، همچنان با خطرات زیادی مواجه هستند.
چنین حوادثی بارها و بارها، اهمیت برچیدن مدارس کانکسی و جایگزینی آنها با سازه‌های استاندارد و ایمن را به‌وضوح نشان داد. به همین دلیل اقدام فوری در این زمینه می‌تواند جان محصلان و معلمان را نجات دهد و شرایطی امن‌تر برای یادگیری فراهم آورد.
تلاش برای پایان دادن به مدارس کانکسی
بر اساس اعلام مسئولان آموزش و پرورش، برنامه جمع‌آوری مدارس کانکسی تا پایان سال تحصیلی جاری به طور جدی در دستور کار قرار دارد. حمیدرضا خان‌محمدی، معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، با اشاره به این موضوع اعلام کرد که جمع‌آوری تمامی مدارس کانکسی تا قبل از مهرماه ۱۴۰۴ انجام خواهد شد. او تأکید کرد که احداث مدارس استاندارد جدید در مناطق محروم، اولویت اصلی وزارتخانه است.
مجید عبداللهی، معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور نیز با تأیید همین خبر، بیان کرد که جمع‌آوری مدارس کانکسی بخشی از تلاش دولت برای بهبود زیرساخت‌های آموزشی و تحقق عدالت در فضا‌های آموزشی است. به گفته او، هدف اصلی این طرح، فراهم کردن محیطی استاندارد و مناسب برای دانش‌آموزان در مناطق محروم است.
در همین راستا اسفندماه گذشته، علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش، در دیداری با رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، اعلام کرد که جایگزینی مدارس استاندارد به جای کانکس‌ها، اولویت اول وزارت آموزش و پرورش است. او بر نقش این اقدام در توسعه عدالت آموزشی و محرومیت‌زدایی از فضای آموزشی کشور تأکید کرد.
از امید تا عمل
کارشناسان آموزشی بر این باورند که موفقیت برنامه جمع‌آوری مدارس کانکسی به تأمین منابع مالی کافی، نظارت دقیق بر اجرای پروژه‌ها و همکاری مستمر دولت و بخش خصوصی بستگی دارد. آنها هشدار می‌دهند در صورت عدم اجرای دقیق این برنامه، مشکلات آموزشی در مناطق محروم همچنان پابرجا خواهد ماند.
بدون شک جمع‌آوری مدارس کانکسی و جایگزینی آنها با مدارس استاندارد، نه‌تنها به بهبود کیفیت آموزش کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به عنوان گامی مؤثر در جهت کاهش نابرابری‌های آموزشی و توسعه پایدار عمل کند. این اقدام، اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای کودکان مناطق محروم رقم بزند و آنها را به رؤیاهایشان نزدیک‌تر کند.
