جوان آنلاین: پس از مطرح شدن دوباره بحث مذاکرات و ایران و آمریکا، ایران بار دیگر نشان داد که در عرصه دیپلماتیک، راه تعامل سازنده را بر تنش و تقابل ترجیح می‌دهد. انتخاب مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده از جانب ایران، گامی معنادار در حفظ ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی تلقی می‌شود.
به گزارش فارس، به گفته قاسم یکله کارشناس مسائل سیاسی؛ این تصمیم که بر پایه احترام به اصول دیپلماسی و حقوق بین‌الملل اتخاذ شده، فرصتی را برای ارزیابی صداقت مدعیان صلح و امنیت فراهم می‌کند؛ کسانی که تاکنون در حل‌وفصل واقعی اختلافات ناکام بوده‌اند.
رویکرد مسئولانه ایران در برابر زبان تهدید
رویکرد مسئولانه ایران در حالی اتخاذ شده است که تجربه تاریخ نشان می‌دهد زبان فشار و تهدید، نه‌تنها کمکی به حل پرونده‌های پیچیده بین‌المللی نمی‌کند، بلکه خود به عاملی برای بی‌ثباتی بیشتر تبدیل می‌شود. انتخاب ایران برای ورود به گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم نشان‌دهنده تمایل این کشور به یافتن راه‌حلی منطقی و مسالمت‌آمیز است، مشروط بر اینکه این گفت‌و‌گو‌ها در فضایی احترام‌آمیز و به دور از اعمال فشار صورت گیرند. اکنون بار دیگر توپ در زمین کشور‌های غربی، به‌ویژه ایالات متحده است. ایران با این اقدام روشن کرده است که خواهان دیپلماسی است، اما بر سر اصول غیرقابل مذاکره خود ایستاده است.
در همین راستا، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، اسماعیل بقایی، اخیراً تأکید کرده است که گفت‌و‌گو باید در چارچوب احترام متقابل انجام شود و تهدیدات جایی در دیپلماسی ندارد. وی در سخنانی تصریح کرد که ایران آماده مذاکرات است، اما نه تحت فشار. این موضع اصولی ایران، بیان‌گر تعهد آن به دیپلماسی در عین دفاع از حاکمیت ملی خود است. علاوه بر این، رئیس‌جمهوری ایران، مسعود پزشکیان، نیز با تأکید بر اینکه اعتماد به آمریکا به دلیل رفتار‌های گذشته دشوار است، از امکان ادامه مذاکرات غیرمستقیم حمایت کرد، اما مذاکره تحت تهدید را غیرقابل قبول دانست.
طرف مقابل، اما در این مدت رفتار متفاوتی اتخاذ کرده است. ایالات متحده، با زبانی تهدیدآمیز و اقدامات و گروکشی نظامی، بار‌ها شرایط را متشنج کرده است و به دنبال تنش آفرینی در منطقه است. اظهارات دونالد ترامپ، که از تهدیدات نظامی مستقیم گرفته تا انتقال بمب‌افکن‌های پیشرفته به منطقه را شامل می‌شود، فضایی ایجاد کرده که اعتماد به نیت واشنگتن را دشوار می‌کند. اعلام ارسال نامه توسط ترامپ به رهبر انقلاب نیز از تلاش آمریکا برای نفوذ به فضای دیپلماتیک حکایت دارد، اما در عمل این تلاش‌ها همراه با فشار‌های اقتصادی، تهدید‌های نظامی و تحریم‌های سنگین صورت گرفته است و همین هرگونه اعتماد به ایالات متحده را دشوار می‌کند.
انتخاب دیپلماسی فرصتی برای آزمون صداقت غرب
علاوه بر این، برخی سناتور‌های جمهوری‌خواه همچون جان کندی و سوزان کالینز راه‌حل مناقشه هسته‌ای ایران را در توافق سخت‌گیرانه با تهران می‌دانند. استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور غرب آسیا پس از انتشار توئیت سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان درباره حرکت نکردن ایران به سمت برنامه نظامی هسته‌ای تحت هر شرایطی واکنش نشان داد و آن را «عالی» توصیف کرد. البته به فاصله اندکی این پاسخ حذف شد.
با وجود تمام این اقدامات از سوی آمریکا، ایران همچنان مسیر دیپلماسی را باز نگه داشته است. انتخاب مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده به مثابه سنگ محکی برای سنجش صداقت ادعای کشور‌های غربی و در صدر آن ایالات متحده در حمایت از صلح تلقی می‌شود. ایران، با تأکید بر حقوق مسلم خود در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، بار‌ها اعلام کرده است که به هیچ عنوان فشار و تهدید را بر سر میز مذاکره نمی‌پذیرد.
در این راستا، اعلام پایبندی ایران به فتوای دینی رهبر انقلاب که طی آن ساخت و کاربرد جنگ‌افزار هسته‌ای حرام دانسته شده، بار دیگر اصول اخلاقی و حقوقی این کشور را به نمایش می‌گذارد.
یک بام و دو هوای آمریکا
این رویکرد متین و استوار ایران در برابر فشار‌های بین‌المللی، از نگاه برخی از تحلیلگران، نشان‌دهنده واقع‌بینی و تمایل آن به کاهش تنش‌های منطقه‌ای است. به‌رغم این، ایالات متحده همچنان با تلاش‌های یک‌جانبه، چه از طریق تحریم‌های اقتصادی گسترده و چه از طریق تهدیدات نظامی، مسیر تقابل را انتخاب کرده است. چنین سیاست‌هایی در سطح بین‌المللی نیز با انتقاد مواجه شده است. در همین ارتباط، روسیه به عنوان کشوری ناظر و تأثیرگذار در عرصه دیپلماسی جهانی، پیشنهاد میانجی‌گری میان ایران و آمریکا را مطرح کرده و هشدار داده است که هرگونه اقدام نظامی علیه ایران می‌تواند منطقه را به سوی بحران‌های گسترده و عواقب غیرقابل پیش‌بینی سوق دهد.
علاوه بر این، کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس نیز درباره عواقب برخورد‌های تقابلی در منطقه هشدار داده‌اند. آنها نگرانند که تنش‌های نظامی بیشتر، ثبات شکننده منطقه را تهدید کند. گزارش‌های رسانه‌ای در غرب نیز تأیید می‌کنند که این کشور‌ها نگرانند که رویارویی نظامی با ایران به جای کاهش چالش‌ها، شرایط را بدتر کند. این مواضع نشان‌دهنده آن است که تداوم فشار و تهدید علیه ایران، برخلاف منفعت جامعه جهانی است و می‌تواند موجب بروز نتایج مخربی برای همگان شود.
در همین راستا قاسم یکله کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌و‌گو می‌گوید که «با توجه به تجربه گذشته، برخی تحلیلگران معتقدند اگر تهدیدات نظامی آمریکا علیه منافع ایران جدی باشد، آنگاه پایبندی تهران به توافقات کنترل تنش همچون «پیمان پکن» دیگر حافظ منافع و امنیت ایران در منطقه غرب آسیا نخواهد بود. به بیان دیگر، اگر قرار باشد ترامپ به بهانه توافق ایران را در دوراهی «تسلیم یا جنگ» قرار دهد و منافع غربی‌ها در میادین انرژی، مسیر‌های ارتباطی و پایگاه‌های نظامی مستقر در کشور‌های حوزه خلیج فارس دیگر نباید در امنیت باشد.
