جوان آنلاین: در هر جامعهای متناسب با فرهنگ و ارزشهای آن قوانینی برای پوشش وجود دارد و جامعه ما هم از این قاعده مستثنی نیست. با وجود این، عمل نکردن دستگاهها به وظایف خود در حوزه فرهنگسازی و زمینهسازی برای حجاب و عفاف جامعه را به شرایط کنونی رسانده است و از بدحجابی در عمل به بیحجابی رسیدهایم. در چنین شرایطی است که مسئله حجاب به عنوان مطالبهای مردمی مطرح است و خلأ یک قانون بازدارنده در حوزه حجاب و عفاف احساس میشد. بر همین لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» سال ۱۴۰۱ به مجلس ارائه شد و بعد از چندین بار رفت و برگشت به شورای نگهبان، این قانون به تصویب رسید. متن نهایی قانون «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» معروف به قانون حجاب پس از رفت و برگشتهای متعدد میان مجلس و شورای نگهبان در ۷۴ماده و مجموعاً در پنج فصل تنظیم و نهایی شده است. فصل اول این قانون به کلیات و تعاریف پرداخته، فصل دوم به وظایف عمومی دستگاههای اجرایی، فصل سوم به تکالیف اختصاصی دستگاههای اجرایی پرداخته، فصل چهارم، به وظایف عمومی و مسئولیتهای اجتماعی و فصل پنجم نیز به جرائم و تخلفات پرداخته است. مطابق این قانون دستگاههای مختلفی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، معاونت علمی رئیسجمهور، شهرداریها و دهیاریها، وزارت اقتصاد، وزارت صمت، وزارت راه و شهرسازی، وزارت ارتباطات، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و معاونت امور زنان رئیسجمهور از جمله دستگاههایی هستند که در این قانون به طور مستقیم تکالیفی را در حوزه فرهنگسازی و حمایت از خانواده بر عهده خواهند داشت. به گفته رئیس مجلس شورای اسلامی، این قانون ۲۳آذرماه ابلاغ خواهد شد و مطابق ماده۷۴ این قانون مدتزمان آزمایشی قانون مذکور سه سال تعیین شده است. با تمام اینها، اما رئیسجمهور در نشست خبری تلویزیونی خود در مواجهه با سؤالی در خصوص اجرای این قانون گفت: «به عنوان اجراکننده این قانون خیلی سؤالات و ابهامات داریم و قرار است در این رابطه گفتگو کنیم، باید کاری کنیم که هم اصول و ارزشهای اعتقادی حفظ شود و هم کاری کنیم که وفاق را به هم نزنیم، اگر کاری را خوب اجرا نکنیم، بدتر خواهد شد. کسانی که میخواهند کاری را انجام دهند باید حداقل مهارت، توانمندی، باور و اعتقاد را داشته باشند تا بتوانند آن کار را درست انجام دهند. در سیستم اداری خودمان بستر را برای اجرای این قانون آماده نمیبینم.»، اما ضرورتهای اجرای این قانون چیست و اگر دولت پای اجرای این قانون نیاید، چه تبعاتی را در پی خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سؤالات سراغ زهره الهیان، نماینده مجلس رفته و با وی به گفتگو نشستهایم.
پیش از این هم قوانینی در حوزه عفاف و حجاب داشتیم؛ قانون مجازات اسلامی و مصوبات ۴۲۷ و ۸۲۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی که به وجوه سلبی و ایجابی مسئله حجاب توجه داشت، اما به واسطه اجرایینشدن درست این مصوبات به شرایط کنونی رسیدیم. از نگاه شما آیا ممکن است باز هم با انفعال و کوتاهی دستگاهها و مسئولان اجرایی از اجرای قانون جدید حجاب و عفاف مواجه شویم؟
در بحث قانون حجاب، شرایطی که الان در سطح جامعه داریم، این موضوع را گوشزد میکند که توجه به قانون و در واقع حفظ انضباط اجتماعی از ضروریات فعلی جامعه است که دولت محترم باید برای آن تدابیری بیندیشد؛ اینکه الان در واقع خروجی قانون و خروجی مباحثی که در مجلس مطرح شده و مصوبه مجلس به دولت و دستگاههای اجرایی ابلاغ میشود و دستگاههای اجرایی ملزم هستند به ضوابط و آنچه در قانون دیده شده است، عمل کنند. این موضوعی است که باعث خواهد شد نظم و انضباط اجتماعی برقرار شود. در این ارتباط دولت و در واقع رئیسجمهور محترم باید با جدیت اجرای قانون را دنبال کنند. ممکن است برخی مسئولان اجرایی اشکالاتی را به قانون وارد بدانند، اما این موضوع نباید به کنار گذاشتن قانون و عدماجرای آن منجر شود، کما اینکه عدمتوجه به قوانین قبلی و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی امروز ما را به نقطهای رسانده است که غالباً خانوادهها از سلامت اجتماعی و سلامت معنوی فرزندان و خانوادهشان ابراز نگرانی میکنند و این مطالبه را دارند که فکری برای نابسامانی و بد پوششی صورت بگیرد. به هر حال ضوابط پوششی در همه کشورها وجود دارد و در هر کشوری با فرهنگ و آداب و رسوم و ارزشهای آن کشور متناسب است و در واقع به آن توجه و به این ضوابط احترام گذاشته میشود.
در تمام جوامع قوانینی برای مسئله پوشش وجود دارد و به تناسب فرهنگ و سیاستهای خود با نگاهی سختگیرانه این قوانین را اجرایی میکنند. قانون فعلی حجاب را چقدر ضروری میدانید و نقطه قوت آن چیست؟
در کشور ما هم با فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی و پیشینه تاریخی قاعدتاً رعایت پوشش متناسب با فرهنگ جامعه مورد انتظار است که در واقع نمود آن را در قانون میبینیم، البته قانون نه صرفاً به جنبه سلبی بلکه جنبههای ایجابی و فرهنگسازی توجه کرده است و این موارد در آن به طور جدی لحاظ شده است و همه دستگاهها در مسیر فرهنگسازی در حوزه حجاب و عفاف وظیفههایی دارند.
پیرامون همین فرمایشاتی که الان داشتید آقای رئیسجمهور در نشست خبریشان تأکید بر این داشتند که این قانون به اصلاحات جدی نیاز دارد و تا اصلاحهایی که مدنظرشان است صورت نگیرد، در اجرای مصوبههای اخیر همراهی نخواهد داشت. نظرشما در این رابطه چیست، آیا این قانون به اصلاحات جدی نیاز دارد یا کلیاتش معقول، منطقی و درست است و هرچه زودتر باید اجرایی شود؟
بله عرض کردم که در واقع در حال حاضر این قانون حجاب، قانون رسمی کشور است و همه دستگاهها باید از آن تبعیت کنند. عدمتبعیت از قانون آسیبها و تبعاتی را برای کشور و جامعه خواهد داشت. اگر امروز به این قانون بیتوجهی شود، ممکن است فردا آحاد جامعه نسبت به قوانین دیگر هم بیتوجه شوند و قانون گریزی باب شود. انضباط اجتماعی موضوعی است که یک ضرورت به شمار میآید. اگر امروز دولت محترم برای اجرای قانون جدیت به خرج نداد، قاعدتاً فردا جامعه از قوانین دیگر عبور خواهد کرد که نوعی نابسامانی و هرج و مرج را با خود به همراه دارد، البته آقای دکتر پزشکیان که سابقه قانونگذاری را هم در چندین دوره مجلس داشتند، به اهمیت قانون و اجرای قانون توجه دارند. بهتر است مسئولان اجرایی تلاش خود را در جهت اجرای صحیح و در واقع اجرای بهینه قانون داشته باشند تا انشاءالله بحث پوشش و مباحث مربوط به آن با نظم و انسجام به ویژه در حوزه فرهنگسازی اتفاق بیفتد. ما در جامعه به سلامتی اجتماعی، سلامت معنوی و آرامش در خانواده نیاز داریم.
به نظر شما بحث جریمههایی که برای متخلفان در نظر گرفته شده است، چقدر به اجرایی شدن این قانون کمک میکند؟
خب این در مفاد قانون است و در واقع به لحاظ قانونی لازمالاجراست، حالا اینکه چقدر میتواند بازدارنده باشد، به هر حال برای ضمانت اجرای قانون نیاز به ابزارهایی است که در قانون به همین موضوعی که اشاره فرمودید، توجه شده است.