جوان آنلاین: کسی که مثل هیچ کس نیست از توصیفاتی است که یکی از مصاحبه‌شوندگان در مستند «آشنای ناآشنا» در وصف شیخ حسین انصاریان می‌گوید. روحانی که از بسیاری لحاظ شبیه هیچ روحانی دیگری نیست و این تمایز و تفاوت سبکی و رفتاری سبب منحصر به فرد شدن و محبوبیت زاید‌الوصف او شده است.
«آشنای ناآشنا» از مستند‌های پرتره‌ای است که در خصوص شیخ حسین انصاریان واعظ مشهور تهرانی ساخته شده و به تازگی از شبکه چهارم سیما پخش شده است. این مستند در تیرماه ۱۴۰۳ پخش شد، اما در سال‌های متوالی، مستند‌های دیگری نیز در ارتباط با شخصیت و سلوک این شیخ ساخته شده که از میان آنها می‌توان به مستند «طبیبانه» در سال ۱۴۰۱ و «به رنگ محبت» در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد.
حسین انصاریان چه ویژگی‌هایی دارد؟
آغاز مستند «آشنای ناآشنا» با همین جمعیتی است که قرآن به سر در مراسم احیای شیخ حسین شرکت کردند و نمای ابتدایی یک نمای پاناروما از ازدحام جمعیت است که برای حضور در مراسم احیای شب قدر وی حاضر شدند. این شروع به نوعی تبیین‌گر و نماد شیخ حسین انصاریان در سال‌های اخیر نزد مردم ایران است، به نحوی که هر وقت نام شب احیا در این سال‌ها به میان می‌آید نیایش و منبر شیخ حسین انصاریان و هر زمان نام شیخ حسین تداعی می‌شود، حال و هوای ماه رمضان و احیای آن شب‌ها به ذهن متبادر می‌شود. اما حسین انصاریان کیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
۲ استراتژی روایی
مستند «آشنای ناآشنا» با هدف پرداختن به پاسخ این دو سؤال ساخته شده و پیش از هر چیز قرار است به معرفی شخصیت فردی و اجتماعی این عالم وارسته در زمان حیات وی و چنین ویژگی‌هایی اشاره کند که او را منحصر به فرد و خاص کرده است. برای این فصل از مستند، فیلمساز دو استراتژی روایی را در نظر داشته و مسیر مستند را بر این دو روش پایه‌گذاری کرده است؛ نخست شاهد معرفی و بیان خصوصیت‌های فردی و شخصیتی شیخ حسین از سوی برخی از دوستان، نزدیکان و شاگردان او هستیم و در وهله بعد خود حسین انصاریان به مثابه مصاحبه‌شونده و در قالب یک پروژه تاریخ شفاهی به تبیین زندگی فردی و پرسش‌های متداول در خصوص خود و زیست اجتماعی‌اش پرداخته است.
روضه‌خوان سیدالشهدا
شیخ حسین انصاریان در نخستین معرفی خود در این مستند، خود را روضه‌خوان سیدالشهدا معرفی و به این نسبت افتخار می‌کند. موضوعی که بار‌ها و بار‌ها در منبر‌های خود روی آن تأکید داشته و ارادت و احترام ایشان به امام سوم شیعیان بر هیچ کدام از مریدان وی پوشیده نیست. بخش مهم دیگر مستند و همچنین سؤال‌های رایج پیرامون شیخ انصاریان به همین چارت و نمودار شاگردان و استادان شیخ حسین برمی‌گردد که از امام خمینی (ره) تا شیخ مهدی الهی‌قمشه‌ای را شامل می‌شود.
استفاده از تصاویر آرشیوی
ساختار مستند «آشنای ناآشنا» علاوه بر مصاحبه با نزدیکان و خود شیخ حسین انصاریان از تصاویر آرشیوی نیز تشکیل شده که فیلمساز اطلاعاتی درباره آنها به تماشاگر نمی‌دهد، اما مشخص است که عموماً تصاویر آرشیوی قدیمی و حتی خانوادگی است که در خصوص محل زندگی و تولد شیخ حسین در خوانسار و برخی اطلاعات شخصی وی انتشار یافته است. شیخ حسین در این بخش خود را متولد ۱۳۲۳ در خوانسار معرفی کند و در بخش‌های دیگر از شاگردی مهدی الهی‌قمشه‌ای و نقش او در طلبگی خود صحبت به میان می‌آورد.
لحن شیرین و مرام لوطی‌منشانه
یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد و متمایز شیخ حسین انصاریان که تأکید کمی در قسمت اول مستند روی آن شده، لحن و شیوه سخنرانی اوست. آنچه باعث تمایز و تفاوت منبر‌های این شیخ محبوب در میان تهرانی‌ها شده، لحن شیرین و مرام لوطی‌منشانه اوست که سعی دارد با رعایت همه شئون معارفی و اسلامی به جذب حداکثری مردم بپردازد. پرداختن به مسائل فطری و موضوعات مرتبط با آدم‌های عادی و نه فقط سالکین و عارفین، سبب شده پامنبری‌های شیخ انصاریان از متفاوت‌ترین و متنوع‌ترین مریدان باشند.
مستند «آشنای ناآشنا» که یک مستند چندقسمتی است، ۳۹ دقیقه است که بخش نخست آن در قالب مجموعه آینه عمر از شبکه ۴ سیما پخش شده و قرار است ادامه این مستند‌ها در فرصت‌های دیگر و به تدریج از این شبکه پخش شود.
