گفت‌وگوی «جوان» با رضا رستمی پیرامون سرنوشت زندان «دوله‌تو»، جایی که شهید سامی‌مقام در آن اسیر بود

چرا دوله‌تو بمباران شد؟

جوان آنلاین: زندان دوله‌تو در منطقه آلواتان که شهید حسین سامی مقام مدتی در آن از سوی دموکرات‌ها زندانی بود، در اردیبهشت ۱۳۶۰ از سوی بعثی‌ها بمباران شد، اما در واقع این بمباران در هماهنگی گروهک‌های ضد انقلاب با بعثی‌ها صورت پذیرفته بود. در گفت‌وگویی که با رضا رستمی نویسنده کتاب «اسیر آلواتان» داشتیم، او در باره ماجرای بمباران زندان دوله‌تو توضیحاتی می‌دهد. 

اردیبهشت سال ۶۰

زندان دوله‌تو از سوی دموکرات‌ها اداره می‌شد، اما کومله‌ها هم آنجا نقشی داشتند. بعد از آنکه ضد انقلاب متوجه می‌شوند شکست‌شان حتمی است و رزمنده‌ها دیر یا زود تا مرز پیشروی می‌کنند، با مقامات عراقی برای بمباران و قتل‌عام زندانیان دوله‌تو به توافق می‌رسند. اما برای این کار ابتدا تعداد زندانی‌ها را کم می‌کنند. ۱۵ اردیبهشت ۶۰ ضد انقلاب۵۰ نفر از زندانی‌های کُرد و سرباز وظیفه را آزاد می‌کنند، اما اسرای سپاهی و تعداد دیگری از اسرا را نگه می‌دارند. دو روز بعد برخلاف هر روز که اسرا را برای کار و بیگاری به خارج از دوله‌تو می‌فرستادند، زندانی‌ها را در حیاط نگه می‌دارند. ساعت ۱۱:۳۰ روز پنج‌شنبه هفدهم اردیبهشت سال ۱۳۶۰ با عبور هواپیما‌های عراقی از روی زندان که پرچم بلندی از حزب دموکرات بر بام آن نصب شده بود، محافظان زندان از شروع حمله آگاه می‌شوند و زندانی‌ها را به داخل سلول‌ها می‌فرستند. در‌ها را قفل کرده و شرایط را آماده قتل عام اسرای بی‌دفاع می‌کنند. بمب‌ها روی زندان و اطراف آن می‌افتند و تعدادی از نفرات شهید و زخمی می‌شوند. بعد سه فروند هلی‌کوپتر عراقی از راه می‌رسند و با مسلسل‌های شان به طرف زندان شلیک می‌کنند. تعدادی از اسرا از شکاف‌های ایجاد شده در دیوار زندان به سمت جنگل و بلندی‌ها فرار می‌کنند، اما بالگرد‌ها آن‌ها را به رگبار می‌بندند. همزمان با راکت‌هایشان باقیمانده بنای زندان را تخریب می‌کنند و آن قدر در منطقه می‌مانند که مطمئن شوند کسی از زندانی‌ها سالم باقی نمانده است. 

بازگشت دموکرات‌ها

ضد انقلاب که کاملاً با بعثی‌ها هماهنگ بودند، بعد از رفتن بالگرد‌ها برمی‌گردند. تعداد قابل توجهی از اسرا به شهادت رسیده و باقی مجروح شده بودند، اما دموکرات‌ها به جای اینکه به مجروحان رسیدگی کنند، به دنبال اسرایی که توانسته بودند فرار کنند می‌گردند. بعد‌ها در مورد تلفات بمباران این زندان اخبار متفاوتی مخابره شد. همان زمان مجله پیام انقلاب تعداد شهدا را ۶۵ نفر و مجروحان را ۶۰ نفر اعلام کرد. همچنین صدیق بابایی یکی از سران حزب دموکرات می‌گوید در این بمباران ۴۲ نفر زندانی کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند. 

سرنوشت مبهم مجروحان 

بعد از فاجعه بمباران دوله‌تو، از آنجا که تعداد زیادی مجروح روی زمین مانده بود، دموکرات‌ها اجازه انتقال آن‌ها به بیمارستان را نمی‌دهند. همان زمان سپاه اعلام می‌کند می‌خواهد یک اتوبوس را به محل اعزام کند تا حداقل پیکر شهدا را از ضد انقلاب تحویل بگیرد، اما دموکرات‌ها از تحویل شهدا هم اجتناب می‌کنند. صرفاً۱۰ نفر از مجروحان توسط مردم به بیمارستان سردشت منتقل می‌شوند و فرمانداری این شهر تجهیزات پزشکی برای درمان آن‌ها اختصاص می‌دهد. کمی بعد هم ۱۵ زخمی که از نیرو‌های ارتش بودند به بیمارستان سردشت منتقل می‌شوند. باقی نفرات همچنان در اسارت باقی می‌مانند. با تخریب زندان دوله‌تو، نهایتاً دموکرات‌ها باقیمانده اسرا را به زندانی در نزدیکی روستای آلواتان منتقل می‌کنند.