چندي پيش تصويري در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد؛جسد يك دختربچه چيني كه تعداد زيادي پزشك و كادر درماني خم شده بودند و به اين كودك كه در پي مرگ مغزي اعضاي بدنش به بيماران ديگر اهدا شده بود، اداي احترام مي‌كردند. در كشور ما هم مدتي است كه تصاويري از دانشجويان پزشكي در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده؛ تصاويري با مضمون «من و جسد تشريح شده؛ همين الان يهويي!»
چند سالي مي‌شود كه با باز شدن پاي گوشي‌هاي تلفن همراه هوشمند به جامعه كم كم تب سلفي گرفتن و عكس‌هاي همين الان يهويي باب شده اما پخش شدن تصاوير چند تن از دانشجويان رشته پزشكي با اجسادي كه براي تشريح و كسب تجربه‌هاي علمي در اين زمينه در اختيارشان قرار گرفته بود، موجب شده احساسات انساني بسياري از بينندگان اين تصاوير جريحه‌دار شود و نسبت به اين عملكرد غيرانساني اين دانشجويان انتقاداتي صورت گيرد. اين تصاوير حتي واكنش رئيس سازمان پزشكي قانوني و معاون دانشجويي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي را هم در پي داشت.
رنگ باختن اخلاق نخستين چيزي كه به يك شغل يا صنف اعتبار و ارزش مي‌دهد، رفتارهاي انساني خود آنهاست. انتشار تصاويري از دانشجويان جوان رشته‌هاي پزشكي در كنار اجساد تشريح شده با وضعيتي بسيار نامناسب در شبكه‌هاي اجتماعي، با ژستي شبيه كسي كه در يك سفر تفريحي يا مراسم تولد و عروسي از خود عكس يادگاري مي‌گيرد، اتفاقي است كه در ميان تمام جامعه مخاطبان از هر قشر و طيفي فقط با يك واكنش مواجه شده و آن هم انزجار است. هرچند تشريح اجساد يكي از واحدهاي درسي و بخش مهمي از آموزش پزشكي به شمار مي‌رود اما نه فقط در فرهنگ اسلامي و ايراني ما بلكه در هر كشور و فرهنگ و مذهبي مرده داراي حرمت است و تصاوير سلفي گرفتن اين افراد با جسد امواتي كه براي كمك به پيشرفت علم در اختيارشان قرار گرفته است به نوعي بي‌حرمتي به اموات، زير پا گذاشتن كرامت انساني و همچنين بي‌حرمتي به جامعه پزشكان اخلاق‌مداري است كه يك عمر با رعايت تمامي ارزش‌هاي اخلاقي و انساني در خدمت‌رساني به جامعه از هيچ تلاشي فروگذار نكرده‌اند اما حالا رفتار غيرانساني چند دانشجوي جوان موجب شده يك بار ديگر تمامي جامعه پزشكي در معرض سلب اعتماد مردم قرار بگيرند. اين حادثه يك بار ديگر لزوم بازبيني در اخلاق پزشكي را به جامعه سفيدپوش كشورمان يادآوري كرد.
معرفي به كميته انضباطي حداقل واكنش به اين رفتار توبيخ و تذكر جدي به دانشجوياني است كه حرمت انسانيت را زير سؤال برده‌اند. به گفته رئيس سازمان پزشكي قانوني، اگر اين اتفاق در پزشكي قانوني افتاده باشد با آنها به شدت برخورد مي‌شود. احمد شجاعي تأكيد كرد: اين افراد قطعاً به كميته انضباطي معرفي مي‌شوند و با آنها برخورد خواهد شد.
معاون آموزشي وزارت بهداشت كه نايب رئيس شوراي عالي اخلاق پزشكي هم هست، در پي انتشار عكس‌هايي در شبكه‌هاي اجتماعي از اجسادي كه در سالن‌هاي تشريح جهت آموزش دانشجويان علوم پزشكي استفاده مي‌شوند، طي نامه‌اي از رؤسا و معاونان آموزشي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور خواست علاوه بر آموزش‌هايي كه در زمينه اخلاق حرفه‌اي و احترام به كرامت انساني به دانشجويان ارائه مي‌شود به صورت ويژه به همه اساتيد، دستياران و دانشجويان مقاطع و رشته‌هاي مختلف كه با اجساد افراد سر و كار دارند ابلاغ شود.
تصويربرداري مطلقاً ممنوعباقر لاريجاني در اين نامه با اشاره به اينكه دستورالعمل كشوري در زمينه حفظ كرامت اجساد در آموزش پزشكي در دستور كار معاونت آموزشي وزارت بهداشت قرار دارد، ضمن تأكيد بر يادآوري ملاحظات اخلاقي و حرفه‌اي آموزش روي جسد انسان توسط اساتيد، هرگونه عكسبرداري و فيلمبرداري را از اجساد اعم از اجسادي كه در اين درس‌ها استفاده مي‌شوند و نيز اجساد بيماران فوت شده در محيط‌هاي آموزشي باليني و غيرباليني (پايه) مطلقاً ممنوع كرد. بر اين اساس، در مواردي كه تصويربرداري جنبه آموزشي دارد، با مجوز مدير گروه و به نحوي كه به هيچ عنوان هويت فرد قابل‌شناسايي نباشد، مي‌توان نسبت به تصويربرداري اقدام نمود كه در اين مورد انتشار تصاوير مورد نظر فقط توسط دانشگاه مجاز است و استفاده از آنها تنها به موارد آموزشي محدود خواهد بود. اين تصاوير به هيچ وجه نبايد در شبكه‌هاي اجتماعي، اينترنتي، تلفني، خبري، سايت‌هاي اينترنتي شخصي و مانند آن منتشر شود.
لاريجاني همچنين با تأكيد بر احترام و تكريم اجساد توسط اساتيد دانشگاه‌ها و نهادينه‌سازي اين امر در بين دانشجويان تأكيد كرد: پس از دادن آگاهي‌ها و هشدارهاي مناسب، درصورت مشاهده هرگونه تخلف از اين استانداردها، تنبيهات مناسب با اينگونه رفتارهاي خلاف شئون دانشگاهي و دانشجويي از طريق ساختارهاي مربوط به ويژه كميته‌هاي انضباطي دانشجويان به عمل آيد.
