به دنبال انتشار خبر تخريب «بزرگترين خانه تاريخي تهران»، معروف به «كاخ ثابت پاسال» يا «كاخ ورساي ايران»، سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي كشور رسماً اعلام كرد كه شهرداري براي تخريب «بزرگترين خانه تاريخي تهران» و تغيير كاربري آن از سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استعلام نگرفته است.
به گزارش «جوان»، «كاخ ثابت پاسال»، نام بناي ارزشمند، تاريخي و برجستهاي است كه تاكنون درباره آن كمتر خبري منتشر شده است. شهرت اين بنا به وسعت و بزرگي آن و نيز شباهتش به كاخ ورساي فرانسه است كه بيننده با ديدن آن كمتر تصور ميكند كه چنين ساختماني با اين عظمت و معماري اروپايياش در يكي از خيابانهاي شهر تهران مستقر باشد اما «كاخ ثابت پاسال» در همين شهر تهران و در يكي از گرانترين نقاط آن يعني خيابان جردن (آفريقا ) قرار دارد.
نام اين بنا كه در عين حال بيشباهت به كاخ سفيد امريكا نيست در روزهاي گذشته وارد جريان خبري شده آن هم به واسطه اتفاق ناخوشايندي كه در انتظار آن است؛ سايت «معماري نيوز» اولين بار خبر تخريب «بزرگترين خانه تهران»را منتشر كرد و در اين باره نوشت: «قرار است يك خانه تاريخي و ارزشمند ديگر در تهران تخريب شود و سپس به برجي 9 طبقه و با كاربري تجاري، اداري و مسكوني تغيير كاربري دهد. اين كاخ در آستانه تخريب قرار دارد و قرار است گودبرداري عظيمي در اين خانه تاريخي براي ساخت يك مجتمع عظيم تجاري توسط يكي از سرمايهداران بزرگ تهران كه اين روزها همه جا را تبديل به «مال» ميكند، آغاز شود.»
از قضا ماشينهاي سنگين جهت آغاز تخريب و گودبرداري اكنون در محوطه 11هزار و 543 متر مربعي اين خانه مستقر شدهاند. در اين بين انعكاس اين خبر در سطح رسانهها، سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي را به واكنش وا داشته است. سپيده سيروس نيا، معاون ميراث فرهنگي استان تهران در خصوص تخريب «بزرگترين خانه تهران» گفته است:«شهرداري براي تخريب بناهاي قديمي از ميراث فرهنگي استعلام ميگيرد تا نسبت به ارزش تاريخي بنا اطمينان حاصل كند. اما براي تخريب اين بنا از سازمان ميراث فرهنگي استعلامي گرفته نشده و ما اين موضوع را پيگيري خواهيم كرد.»
موضوعي كه جريان رسيدگي سازمان ميراث فرهنگي به داستان تخريب «كاخ ثابت پاسال» را كمي پيچيده ميكند عدم ثبت اين خانه با ارزش در فهرست آثار ملي و نيز چرايي اين اهمال است. در حالي كه سيستم حقوقي، احقاق حقوق خانههاي ثبت شده در فهرست آثار ملي كشور نيز هميشه آسان نبوده و نيست، سازمان ميراث فرهنگي ميخواهد از بنايي كه آن را داراي ارزشهاي شاخص معماري خوانده اما به ثبت ملي نرسانده حمايت و حفاظت كند. اين اولين بار نيست كه خبر تخريب يك بناي فاخر و ارزشمند منتشر ميشود. شمار زيادي از ظواهر تاريخي و داراي ارزش معماري شهر تهران نيز پيشتر جاي خود را به پاساژها و مكانهاي تجاري دادهاند تا سايه تيره بيهويتي روز به روز بيشتر بر سطح پايتخت 200 ساله ايران مستولي شود. پرونده آثار تاريخي در چنين موقعيتهاي بحراني هميشه همچون توپي در درگيري ميان سازمان ميراث فرهنگي و شهرداري از اين سوي زمين به آن سوي زمين افتاده و در نهايت هيچ راهكار اصولي براي اين داستان تكراري انديشيده نشده است تا نظير آن دوباره اتفاق نيفتد. بر اساس اين گزارش، معماري «كاخ ثابت پاسال» از قصر «لو پتي تريانون» يكي از كاخهاي جانبي ورساي در فرانسه كپيبرداري شده است و اشياي به كار رفته در آن بسيار ارزشمند است كه قبل از انقلاب به روايتي حدود«15ميليون دلار» قيمتگذاري شده بود. افراد و چهرههاي مختلف و سرشناس نيز در كتابهاي خود بارها از اين بناي ارزشمند ياد كردهاند.