جوان آنلاین: دکتر سیدمحسن میرطالبی، روانشناس و کارشناس تعلیم‌و‌تربیت و استاد دانشگاه سوره تهران، در گفتگو با «جوان» با اشاره به ارتباط سه ضلع نوجوان، خانواده و مدرسه معتقد است: دوران نوجوانی با سه ضلع ارتباطی از سوی دانش‌آموز، مدرسه و والدین به یکدیگر متصل است و به لحاظ تربیتی و آموزشی برای نوجوان بسیار اهمیت دارد. وی بر صمیمیت و ایجاد امنیت در روابط والدین با فرزندان تأکید دارد و آن را عامل مراقبت و حفاظت از نوجوانان در مقابل مشکلات و بحران‌ها می‌داند. به اعتقاد وی، یکی از سنین بسیار مهم در بحث تربیتی سن نوجوانی و دوران خاص آن است که بین ۱۲ تا ۱۸ سال از راهنمایی تا پایان دبیرستان و ورود به دانشگاه محسوب می‌شود که معمولاً همزمان با آغاز بلوغ بوده و تغییرات روحی، شخصیتی و خلقی نوجوان را به دنبال دارد.
این استاد تعلیم‌و‌تربیت با تأکید بر اینکه در این دوران تغییرات معناداری برای نوجوان به‌وجود می‌آید، ادامه داد: سنین نوجوانی بسیار مهم بوده و نوجوان، دوران کودکی را پشت سر می‌گذارد در نتیجه ابراز شخصیت کرده و مسائلی را در خود و شخصیتش جست‌وجو می‌کند. میرطالبی عنوان کرد: نوجوان نسبت به مسائلش درگیر چالش‌هایی می‌شود و به لحاظ روحی برهم ریختگی‌هایی را تجربه می‌کند.
وی از واژه «سردرگمی» استفاده و اضافه کرد: این دوران از هر لحاظ مهم است و بخشی از این اهمیت به خانواده و والدین برمی‌گردد. هر قدر والدین نسبت به این دوران اطلاعات و آگاهی داشته باشند، در تعاملات و ارتباطات خود بسیار موفق‌تر عمل خواهند کرد.
تعامل والدین با مدرسه مهم است
این استاد دانشگاه یادآور شد: یکی دیگر از ابعاد اهمیت موضوع، به معلمان، دبیران و کادر آموزشی مدارس برمی‌گردد. نوجوان، دوران کودکی خود را سپری کرده و دیگر زمانی نیست که تابع محض باشد، در نتیجه بسیار راحت ابراز وجود کرده و صحبت می‌کند، ادله میآورد، دنبال دلیل می‌گردد و هر حرفی را به راحتی نمی‌پذیرد. با معلم و کادر مدرسه درگیری دارد که جمع این‌ها به دلیل سرکشی و بی‌ادبی فرزند ما نیست بلکه طبیعت دوران نوجوانی است.
به اعتقاد میرطالبی، آشنایی والدین و سیستم آموزشی با روحیات نوجوان بسیار مهم بوده و به سپری‌شدن دورانی با آرامش کمک کرده و موقعیتی ایجاد خواهد کرد تا آینده نوجوان دچار تهدید نشود.
وی اضافه کرد: مدیریت کادر مدرسه در کنار دو ضلع دیگر دانش‌آموز و والدین بسیار مهم است و اگر این مدیریت به درستی پیش رود، دوران نوجوانی بسیار موفقی برای بچه‌ها رقم زده خواهد شد.
این روانشناس اظهار کرد: همانگونه که ما به عنوان والدین، در دوران ابتدایی و کودکی، دانش‌آموز را همراهی کرده و در کنار او به مدرسه می‌رفتیم و با ارتباط‌گیری تبادل نظر و اطلاعات داشتیم، این ارتباط باید در دوران راهنمایی و دبیرستان با دقت بیشتر اتفاق افتد. البته از آنجایی که نوجوان زیر ذره‌بین بودن را دوست ندارد در نتیجه حضور مکرر والدین درمدرسه یا ارتباط گیری‌های افراطی با مدرسه باعث خواهدشد تا نوجوان احساس نا امنی کند ولی باید این ارتباط به شیوه‌ها و روش‌های مختلف و با ترفند‌های ظریف حفظ شود.
میرطالبی تأکید کرد: والدین با مراجعه به مدرسه و کادر سیستم آموزشی، باید روند تربیتی را پیش ببرند و مدرسه و معلم هم حساسیت‌ها را درست تلقی کنند نه اینکه احساس کنند والدین دائم در امور آموزشی دخالت می‌کنند، بلکه بدانند این ارتباط حکم دخالت ندارد، بلکه تبادل اطلاعات است. وی تصریح کرد: اگر در سیستم آموزشی از سمت خانواده روی این موضوعات حساسیت وجود داشته باشد، مدرسه نیز توجه خود را دقیق‌تر انجام می‌دهد و خود دانش‌آموز هم احساس می‌کند والدین پیگیر هستند.
با فرزند خود رفیق باشید
این روانشناس تربیتی با اشاره به اینکه والدین نباید بچه‌های خود را رها کنند اظهار کرد: والدین نباید کنترل‌گری داشته باشند و با پیگیری‌کردن و زیر ذره‌بین گذاشتن، فرزندشان را از خود دور کنند. نوجوان از زیر ذره‌بین بودن متنفر است در نتیجه ارتباط خوب بین والدین و نوجوان می‌تواند مؤثر باشد.
وی گفت: هم صحبتی درباره مسائل فرزندشان و نظرخواهی در مورد همه چیز و بها دادن به آن‌ها و ارتباط صمیمی داشتن سازنده است.
میرطالبی، با برشمردن ویژگی‌های دوران نوجوانی ادامه داد: دوران نوجوانی دورانی است که نوجوان ابراز وجود می‌کند، اعلام می‌کند بزرگ شده و خود قادر به مدیریت خودش است. دورانی که می‌تواند به دنبال تجارب خطرناک برود لذا هرقدر بتوانیم رابطه خوب و صمیمانه و رفاقت‌آمیز بین والدین، نوجوان و مدرسه ایجاد کنیم برای نوجوان سپری امن خواهدشد و از او محافظت خواهد کرد.
میرطالبی در ادامه گفت: در صورت صمیمیت در خانواده اگر دانش‌آموز احساس کند مشکلی با دوستان دانش‌آموزش دارد به منزل منتقل کرده و خواهان حل آن می‌شود. ارتباط توأم با صمیمیت باید به حدی باشد که دانش‌آموز هر چالش و بحرانی را چه در مدرسه و چه خارج از آن به والدین انتقال دهد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: چنین برخوردی باعث می‌شود، دوران پر چالش و حساس نوجوانی به سلامت سپری شود و بچه‌ها پختگی را تجربه کنند و خاطرات خوبی از نوجوانی خود داشته باشند. همچنین این ارتباط باعث می‌شود، مدرسه نیز نسبت به حساسیت اولیا حس خوبی داشته باشد و مشکلات دانش‌آموز را به منزل و والدین منتقل کند.
میرطالبی اظهار کرد: در فرهنگ اسلامی تأکیده شده است، نوجوان می‌تواند مشاور والدین خود باشد یعنی پدر و مادر می‌توانند از دیدگاه و نظر بچه خود استفاده کنند که این باعث می‌شود نوجوان حس خوبی داشته باشد، حس اینکه والدین مرا می‌بینند و نظر مرا می‌پرسند. این ارتباطات و تأکیدات باعث خواهد شد رابطه نوجوان با فضای منزل، خانه و مدرسه صمیمی باشد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: مهم‌ترین مسئله نوجوانی پنهان‌کاری است، در نتیجه هرقدر رابطه صمیمانه و رفاقتی باشد نوجوان نیز از پنهان کاری به دور خواهد‌بود و اگر بچه‌ها در این میان دچار مسائلی شده باشند به والدین انتقال می‌دهند. باید بدانیم احساس امنیت در فضای خانواده و مدرسه رشد شخصیتی و هویتی برای نوجوان امروزی به همراه دارد.
نکته دیگر در صحبت‌های میرطالبی معطوف به مدیریت‌مالی در دوران نوجوانی بود که درباره آن توضیح داد: بچه‌ها از اواخر و اواسط دوران راهنمایی و دبیرستان باید مدیریت و سواد مالی را هم آموزش ببینند. همچنین خرجی روزانه یا همان ماهانه داشته باشند تا مسائل مالی را تجربه کنند.
وی افزود: هزینه کردن و پس انداز کردن باعث می‌شود نوجوان مدیریت مالی و سواد آن را یاد بگیرد و با چنین مدیریتی معنای حفظ پول و از دست دادن را می‌فهمد و این شیوه تجربه خوبی را به نوجوان خواهد داد.
این روانشناس خاطرنشان کرد: دوره نوجوانی دورانی بسیار ارزنده برای خود فرد و خانواده است. برخی از آن به عنوان سرکشی یاد می‌کنند، اما هرقدر والدین اطلاعات بیشتری در حوزه روانشناختی داشته باشند، هم خودشان هم نوجوان آسان‌تر این دوران را سپری خواهند کرد. والدین به هیچ وجه ارتباط‌گیری به اندازه و درست با سیستم آموزشی و مدرسه را قطع نکنند و از نظر آن‌ها
بهره‌مند شوند.
