به همت کارشناسان اداره اسناد آستان قدس رضوی صورت گرفت:

نمایه‌سازی مجموعه اسناد 300 ساله در کتابخانه مرکزی رضوی

نمایه‌سازی مجموعه اسناد کهن غیر آستان قدس موجود در آرشیو اداره اسناد آستان قدس رضوی که قدمت تاریخی آن‌ها به حدود ۳۰۰سال قبل می‌گردد توسط کارشناسان این اداره، به پایان رسید.

اعظم نظرکرده، مسئول امور نمایه‌سازی و مستندسازی اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی دراین‌خصوص اظهار کرد: این اسناد نمایه‌شده در مجموع شامل ۲۱۸ شماره اموالی، ۴۹۴ صفحه و ۲۲۶ کاربرگه است.

وی افزود: البته در این مجموعه، تعداد معدودی سند متعلق به دوره صفویه و اواخر دوره قاجار نیز وجود دارد، و می‌توان گفت که قدمت تاریخی این اسناد به محدوده سال‌های ۱۱۲۰ تا ۱۲۶۵ قمری می‌رسد.
مسئول امور نمایه‌سازی و مستندسازی اسناد آستان قدس رضوی بیان کرد: اسناد بسیار مفید و با ارزشی از مناطق مختلف ایران همچون اصفهان، یزد، بیرجند و...، در این مجموعه به چشم می‌خورد که بیشتر آن‌ها، مربوط به کتابخانه وزیری یزد است.
نظرکرده، ادامه داد: اسناد کتابخانه وزیری شامل ۷۸ شماره اموالی است که بخش عمده آن‌ها مصالحه‌نامه، مبایعه‌نامه، اجاره‌نامه، تمسک‌نامه، وقف‌نامه، استشهادنامه و حکم و فرمان است.
 وی افزود: ۲۶ شماره اموالی از این مجموعه اسناد نیز متعلق به مجموعه اسناد خریداری‌شده از فرشید احمدی‌فر، مجموعه‌دار اسناد اهل شیراز است که شامل اسناد با موضوعات مصالحه‌نامه و مبایعه‌نامه، می‌شود.
مسئول امور نمایه‌سازی و مستندسازی اسناد آستان قدس رضوی گفت: همچنین بخشی از اسناد این مجموعه متعلق به خانواده‌های بدیهی، عَلَم، شاه وردی خان و مهدی باقی است که اسنادی نظیر مبایعه‌نامه، مصالحه‌نامه، وقف‌نامه، تقسیم‌نامه، قباله ازدواج، اجاره‌نامه، وصیت‌نامه و...، در بین آن‌ها قابل‌بررسی است.
وی افزود: اسنادی متعلق به افراد یا خانواده‌های علی طهماسبی، امین طاووسی، ذبیح‌الله دره شیری، طرفه نژاد و گلنار ترابی طباطبایی، نیز در این مجموعه اسناد غیر آستان قدس به چشم می‌خورد که نمایه‌سازی آن‌ها، به اتمام رسیده است.

 مشکلات نمایه‌سازی اسناد قدیمی

 نظرکرده، در خصوص مشکلات نمایه‌سازی اسناد مکتوب تاریخی کهن بیان کرد: یکی از این مشکلات مربوط به خوانش اسناد دارای سیاق عددی و حروفی است، در واقع، خوانش اسناد دوره‌های صفویه، افشاریه و قاجار نیاز به تخصص خاصی دارد و کارشناس بخش نمایه‌سازی و مستندسازی اسناد که دوره خط سیاق را گذرانده و تجربه کافی در این حوزه دارد، می‌تواند به خوانش این اسناد بپردازد.

وی افزود: همچنین کارشناس نمایه‌سازی نیاز به تجربه خاصی دارد تا تشخیص دهد که کدام واژه‌ها در توصیفگرها باید گزینش شود، زیرا در اسناد مکتوب قدیمی همچون اسناد تشکیلاتی آستان قدس یا اسناد غیر آستان قدس نظیر اسناد نظامی، واژه‌های خاصی وجود دارد.مسئول امور نمایه‌سازی و مستندسازی اسناد آستان قدس رضوی، تصریح کرد: تعدادی از این اسناد به دلیل قدمت تاریخی، دچار آفت یا پارگی شده و مخدوش است و خوانش برخی از قسمت‌های آن‌ها، با مشکلاتی همراه است.

وی ادامه داد: از طرف دیگر، برخی از اسناد موجود از جمله اسناد خاندانی بوده، بنابراین اصل سند در اختیار صاحب اسناد قرار دارد و نسخه اسکن‌شدن یا کپی آن‌ها در اختیار کارشناس بخش نمایه‌سازی قرار گرفته است. بی‌تردید، خوانش اصل سند بسیار آسان‌تر است.
نظرکرده، در پایان گفت: همچنین اسناد دوره‌های صفویه تا قاجار، به طور معمول اسناد تک‌برگ و پراکنده هستند و بررسی چنین اسنادی نیاز به‌صرف زمان و هزینه بیشتری دارد تا بتوان اطلاعات موردنظر را از آن‌ها، استخراج کرد.