جوان آنلاین: یک استاد دانشگاه معتقد است: «اگر اربعین خانوادگی نمی‌شد، ما نمی‌توانستیم به چنین نقطه‌ای برسیم، چه بسا که در عاشورا هم با همین الگو مواجه بودیم.»
محمدهادی همایون، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) است که مقالات بسیاری در حوزه اربعین، ارتباطات، جهانگردی و گردشگری دارد. او صاحب کتاب «تاریخ تمدن و ملک مهدوی» نیز است.
وی درباره دلایل اهمیت اربعین به «جوان» می‌گوید: برای اینکه نسبت بین دهه اول محرم و پیاده‌روی اربعین را درک و مواجه شدن با این پدیده شگرف را بررسی کنیم، قاعدتاً باید به اصل این اهمیت بپردازیم. اصل نکته هم این است که اتفاقی در عاشورا افتاد و اربعین کامل‌کننده آن بود. اربعین لازمه شکل‌گیری و ادامه عاشورا بود و حالا می‌توانیم راهپیمایی اربعین را با دهه اول محرم مقایسه کنیم. در پدیده عاشورا، امام حسین (ع) کاروان خانم‌ها را نیز با خودشان بردند و برای خیلی‌ها عجیب بود و سؤال می‌کردند که چرا خانم‌ها را همراه خود می‌برید؟ و حالا امروز ما می‌توانیم در قالب زیارت اربعین به اهداف متعالی آن برسیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) ادامه می‌دهد: همانگونه که می‌گوییم «کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود»، در واقع اربعین هم می‌توانست در همان زمان بماند. اینکه اربعین حیات پیدا کند و چله به چله جلو بیاید و رشد کند، قطعاً مرهون کاروان خانم‌ها و زن و فرزند است؛ همین موضوعی که امروز برای ما هم اهمیت دارد.
وی با اشاره به نقش زنان در تمدن‌سازی ادامه می‌دهد: موضوع خانواده در شکل‌گیری مسئله اربعین بسیار مهم است، بنابراین به نقش زنان در تمدن‌سازی می‌رسیم. اگر به این موضوع دقت کنیم، پاسخ خیلی سؤالات را پیدا می‌کنیم. اساساً تمدن‌سازی و پیشبرد تمدن مسئله‌ای زنانه است تا مردانه، چراکه حرکتی ایجاد می‌کند که مبتنی بر ظاهرشدن ارزش‌های باطنی است که در جنس زن و امور زنانه بیشتر بروز و ظهور دارد. اینکه امام راحل تأکید داشتند برای پیشبرد انقلاب اسلامی حتماً زنان باید در عرصه‌های جدی جامعه باشند، بر همان اساس الان متوجه خانوادگی‌شدن این امر و تأثیر حضور زنان در اربعین می‌شویم. در حال حاضر با الگوی حضور زنان در جامعه مواجه هستیم. اگر زنان نبودند و مسئله اربعین خانوادگی نمی‌شد، ما نمی‌توانستیم به چنین نقطه باشکوهی برسیم، چه بسا که در عاشورا هم با همین الگو مواجه بودیم.
همایون در پاسخ به این سؤال که اربعین چگونه می‌تواند باعث بهبود روابط خانوادگی و همچنین تربیت کودکان و نوجوانان در مسیر پیاده‌روی شود، می‌گوید: پیاده‌روی اربعین در مسیر انسجام خانواده‌ها، آن را به شدت تأثیرگذار کرده است. همانطور که می‌گوییم پدیده اربعین می‌تواند قدرت و قوت خود را در حضور خانواده‌ها ببیند، همچنین پیاده‌روی اربعین روی استحکام و انسجام خانواده‌ها تأثیر می‌گذارد. معمولاً در خانواده در شرایط خاص ارتباط جدی، عاطفی و عقلانی کنار هم است، در نتیجه به سمت انسجام و حقیقت حرکت می‌کند. اربعین یکی از جلوه‌های مهم تاریخی است که خانواده‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کند. اگر افراد در کنار یکدیگر و باهم در این مسیر حرکت کنند، حقیقت اربعین را اتفاقاً بهتر و روشن‌تر می‌بینند.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به مصادیق اثرگذاری پیاده‌روی اربعین در سبک زندگی تصریح می‌کند: اگر پیاده‌روی اربعین را سالی یک بار و سفری صرف رفت و آمد ببینیم، اثرگذاری ندارد، اما اگر پدیده اربعین را مسیری ببینیم که در طول زمان جلو آمده و پدیده‌ای منحصر به یک هفته و ۱۰روز نیست، یعنی هدف آن را درک کرده‌ایم. باید این برنامه‌ریزی فرهنگی را به نحوی جلو ببریم که موضوع اربعین متعلق به همه سال باشد و به نوعی سبک زندگی شود. طبیعتاً اربعین این ظرفیت و اثرگذاری را دارد. ما می‌توانیم اربعین را سبک زندگی برای یک سال آینده خود بدانیم. اگر امروز اعتقاد داریم کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا، به خاطر همراهی در کنار اربعین بوده است.
وی در پاسخ به اینکه چه کنیم شاخصه‌های فرهنگ حسینی در سبک و سیاق زندگی‌مان پایدار بماند و صرف دهه اول محرم و صفر نباشد، می‌گوید: این مسئله مهمی است. اگر اربعین را به عنوان موضوعی خاص بدانیم که طی چند روز تمام می‌شود، شاخصه‌ای وجود نخواهد داشت، اما اگر اربعین و پیاده‌روی را به عنوان تمدن و فرهنگ متعالی بدانیم که چیزی یادمان می‌دهد، متوجه متفاوت‌بودن فرهنگ آن می‌شویم که ابعاد متنوعی دارد. باید در درجه اول این شاخصه‌ها را کشف و در گام دوم به سمت آن‌ها حرکت کنیم.
