جوان آنلاین: امیدعلی مسعودی، رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات و مدیر گروه ارتباطات اجتماعی و عضو هیئت علمی دانشگاه سوره معتقد است سیاسی شدن روزنامه‌ها کارکرد اجتماعی و تأثیر آن‌ها بر اصلاح سبک زندگی مردم را کمرنگ کرده است، درحالی که یکی از کارکرد‌های مهم رسانه‌ها، آموزش و فرهنگسازی است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا کارکرد رسانه در جامعه امروز تغییر کرده است یا خیر؟ گفت: تعریف رسانه مشخص است؛ پیامی را منتقل می‌کند و موضوع مهم در پیام، معناست، بدین‌صورت که اگر مخاطب پیام ما را بپذیرد، یعنی موفق عمل کرده‌ایم. از طرفی زمینه‌ای که پیام فرستاده می‌شود هم مهم است که اعم از ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... می‌شود، بنابراین باید دید پیام‌های ارسالی رسانه برای چه جامعه و چه افرادی است.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: چند سال پیش در پاکستان مطلبی در مورد پیامبر اکرم (ص) در یکی از روزنامه‌ها منتشر شده بود، اما چون با فرهنگ مردم آنجا همخوانی نداشت تبعات بدی را شاهد بودیم یا در جامعه نئولیبرال مخابره پیام‌های اسلامی دشوار است، چراکه ابتدا باید زمینه آن فراهم شود و مصداق‌ها را پیدا کرد.
مسعودی اعتقاد دارد: در جامعه ایرانی ما نیز باید توجه شود چه مطالب و پیام‌هایی مورد اقبال قرار می‌گیرد و بخشی از این زمینه به سبک زندگی مربوط می‌شود. تحت تأثیر رسانه‌های مدرن، سبک زندگی ما درحال دگرگون شدن است.
این کارشناس رسانه و ارتباطات با بیان اینکه در حال حاضر در سطح جامعه زمینه‌ای ایجاد شده که مسئولیت رسانه‌ها را سنگین‌تر کرده است، ادامه داد: تأثیر اینفلوئنسر‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. همچنین هرچند هنوز تلویزیون، رسانه‌ها و سینما کارکرد خود را دارند، اما اثرگذاری مطبوعات برخلاف رسانه‌های دیگر ماندگارتر و قوی‌تر است، چراکه مکتوب است. روزنامه‌ها تأثیر بیشتری بر زندگی دارند و بدون شک نوشتار تأثیرگذارتر از رادیوست.
به گفته وی نظارت خانواده‌ها بر فضای مجازی خیلی مهم است. اگر مطلبی را برخلاف زمینه‌های اجتماعی نظام حاکم بر جامعه منتشر کنیم، مثل بومرنگ به صورت خود ما برمی‌گردد و رسانه‌ها مخاطب خود را از دست می‌دهند.
وی تأکید کرد: ما برخلاف کشور‌های پیشرفته مصرف گراتر هستیم، میزان زباله‌های ما از شهر‌های مدرن بیشتر است. زندگی ما طوری پیش می‌رود که هنوز نتوانسته‌ایم فرهنگ مصرف برق را به مردم یاد دهیم و قانع‌شان کنیم که باید به گونه‌ای مصرف کنند که همیشه این سرمایه‌ها را در اختیار داشته باشیم. ترافیک بر سبک زندگی تأثیر می‌گذارد. با وجود این ضعف‌ها، روزنامه‌ها باید به صورت گسترده روی مقوله فرهنگسازی تمرکز کنند و این رسالت را در اولویت قرار دهند.
این کارشناس رسانه ادامه داد: متأسفانه بیشتر روزنامه‌های ما به اندازه‌ای سیاسی هستند که کمتر به موضوعات اجتماعی توجه می‌کنند. همین باعث می‌شود فرهنگسازی هم تقویت نشود. سیاسی شدن روزنامه‌ها کارکرد اجتماعی و تأثیر آن‌ها بر اصلاح سبک زندگی مردم را کمرنگ می‌کند، درحالی که یکی از کارکرد‌های مهم رسانه‌ها، آموزش و فرهنگسازی است، بنابراین باید خبر‌ها را در روزنامه‌ها تحلیل کنیم. عصر اطلاعات است و رسانه‌های بیگانه خبر‌های ما را با کارشناسان درمیان می‌گذارند و اطلاعات جعلی به مخاطبان می‌دهند، در این زمان اگر می‌خواهیم مخاطبان به روزنامه‌های داخلی علاقه نشان دهند باید به نیاز‌های مخاطبان توجه کنیم. اگر به نیاز‌های مخاطبان توجه کنیم و نیازسنجی صورت گیرد، یعنی رسالت روزنامه نگاری خود را به درستی انجام داده‌ایم. رسانه‌ها می‌توانند جامعه را متحول کنند و به سمت توسعه ببرند و نقش بی‌بدیلی در توسعه اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی دارند.
وی با اشاره به اینکه تغییر رویکرد رسانه‌ها می‌تواند باعث شود مردم از فضای مجازی فاصله بگیرند، گفت: باید از تجربه‌ها استفاده کنیم، اغلب کسانی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند روزنامه‌خوان بوده‌اند، اما چه اتفاقی افتاد که به سمت رسانه‌های مجازی رفتند؟ مخاطب قدرت انتخاب دارد، رسانه‌ها قدرت دارند، قبلاً مخاطب انتخاب می‌کرد چه روزنامه‌ای را بخواند، اما حالا می‌تواند مطلب هم بنویسد. خودش فرستاده پیام هم شده است. با توجه به رقابتی که رسانه‌ها با هم دارند دلیل نمی‌شود بقای یک رسانه از بین برود. معمولاً سیر تاریخی رسانه‌ها نشان داده که رسانه‌ها مکمل هم هستند و رقابت سر مخاطب است.
مسعودی افزود: اگر بتوانیم در روزنامه‌هایمان آنچه را که مخاطبان در جست‌وجوی آن هستند ارائه دهیم و همگرایی بین روزنامه‌ها ایجاد کنیم طبعاً در این صورت آشتی دوباره‌ای بین روزنامه و مردم ایجاد می‌شود.
وی در خصوص وظایف خبرنگار در عصر حاضر توضیح داد: در قانون مطبوعات همه ابعاد در نظر گرفته شده است، اما یک فصل که مربوط به حقوق خبرنگار بوده، لحاظ نشده است. خبرنگاران شغل سخت و زیان‌آوری دارند و باید به حقوق آن‌ها که می‌توانند یک جامعه را بیدار کنند، احترام گذاشت و توجه ویژه‌ای کرد. خبرنگاران در بحران‌ها و حوادث، مسئولیت سنگینی دارند.
این کارشناس رسانه گفت: خبرنگاران بیشتر اعتقادی فعالیت می‌کنند. عقیده خبرنگار شرافت اوست. در قانون مطبوعات در چند سال اخیر اصلاحات خوبی انجام شده است. در این مسیر یکی از کار‌هایی که دولت باید انجام دهد، توجه به این موضوع است که پلتفرم‌هایی که در خارج کشور فعالیت می‌کنند، باید در داخل دفتر بزنند و در سایه قوانین ما فعالیت کنند، اما دولت هم و غم خود را بر بحث فیلترینگ گذاشته است. به قول یک نماینده مجلس؛ فیلترینگ بین ۱۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان در سال گردش مالی دارد و این مسئله نیاز به اصلاح دارد، چراکه مردم از کنار آن آسیب می‌بینند.
