12 سال مذاكره هسته‌اي ايران با غرب در وين با دستيابي به يك برنامه جامع مشترك تمام شد، برنامه‌اي كه بر اساس آن، امريكا، اتحاديه اروپا و شوراي امنيت سازمان ملل متعهد شدند همه تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را لغو كنند و ايران نيز تعهد كرد. دامنه برنامه هسته‌اي خود را در طول يك دوره زماني مشخص، به شكلي محدود‌تر دنبال كند. اين برنامه بايد براي اجرايي‌شدن، به تأييد نهادهاي قانوني ايران و 1+5 برسد. طبق اين برنامه مشترك، ايران اولين كشوري است كه برنامه غني‌سازي‌اش را پنج عضو دائم شوراي امنيت و آلمان، به رغم شش قطعنامه متوالي اين شورا، در قالب يك برنامه بين‌المللي به صورت مكتوب مي‌پذيرند.
به گزارش «جوان»، ايران و 1+5 پس از دو مرتبه تمديد توافق سال 1392 ژنو و چهار مرتبه تمديد مذاكرات در وين، ظهر ديروز با صدور يك بيانيه مشترك، دستيابي به مصالحه هسته‌اي را اعلام كردند. مصالحه به دست آمده بر سر يك سند 159 صفحه‌اي با عنوان «برنامه جامع اقدام مشترك(JCPA)«در 37 بند و پنج ضميمه است كه در آن، نحوه لغو تحريم‌هاي شوراي امنيت، سرنوشت تحريم‌هاي اروپا، سرنوشت تحريم امريكا (كنگره و دولت)، محدوديت‌هاي برنامه هسته‌اي ايران شامل غنيسازي 5 درصد و 20 درصد، تحقيق و توسعه، تعداد سانتريفيوژ‌ها، نحوه و دامنه بازرسي‌ها و ابعاد نظامي برنامه هسته‌اي (PMD) مشخص شده است.
ايران در مقدمه برنامه جامع اقدام مشترك متعهد شده كه برنامه هسته‌اي‌‌اش «منحصراً صلح‌آميز» بوده و تحت هيچ شرايطي به دنبال توسعه يا دستيابي به هيچ گونه سلاح هسته‌اي نخواهد بود. در مقابل 1+5 نيز متعهد شده كه اجراي برنامه جامع منجر به «تغيير اساسي در برخورد» آنها با مسئله هسته‌اي ايران شود. در مقدمه اين برنامه آمده است: «برنامه جامع اقدام مشترك باعث برداشته شدن جامع همه تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل و همچنين تحريم‌هاي چندجانبه و ملي مربوط به برنامه هسته‌اي ايران از جمله گام‌هايي درباره دسترسي به حوزه‌هاي تجاري، فناوري، مالي و انرژي خواهد شد.» در بند چهار مقدمه كليات برنامه جامع اقدام مشترك تصريح شده كه اجراي موفقيت اين برنامه باعث خواهد شد كه ايران به طور كامل از حق انرژي هسته‌اي بر اساس NPT برخوردار شده و در نهايت «با برنامه هسته‌اي ايران به مانند هريك از دولت‌هاي غير دارنده سلاح هسته‌اي طرف ان‌پي‌تي برخورد شود.»
اين پايان مذاكرات نيست
محمد‌جواد ظريف، وزير خارجه كشورمان در پايان مذاكرات هسته‌اي در اظهار‌نظري گفت كه اين توافق يك سقف نيست بلكه يك پايه محكم است كه بايد شروع كنيم كارها را روي آن بنا كنيم. ظريف همچنين در كنفرانس خبري با خبرنگاران گفت كه توكل به خدا باعث ايستادگي در برابر شش كشور بوده است. او ضمن قدرداني از حمايت‌هاي رهبري گفت كه امروز براي اولين‌بار شوراي امنيت برنامه غنيسازي يك كشور را تأييد كرده است. ظريف گفت كه برنامه ما متوقف نشده و تحريم‌ها برداشته مي‌شوند. برخي محدوديت‌ها باقي خواهند ماند كه اين نيز يك فرصت است. محمد‌جواد ظريف وزير خارجه ايران و فدريكو موگريني مسئول سياست خارجي اروپا ديروز در پايان مذاكرات هسته‌اي وين، دستيابي به برنامه جامع اقدام مشترك را يك توافق تاريخي ناميدند و تأكيد كردند كه تصميمات تاريخ‌ساز هرگز آسان نيستند: «ما، نماينده عالي اتحاديه اروپا در امور سياست خارجي و امنيتي و وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، همراه با وزراي امور خارجه جمهوري خلق چين، فرانسه، آلمان، فدراسيون روسيه، انگليس و ايالات متحده امريكا، پس از ماه‌ها كار فشرده در سطوح و اشكال مختلف، در اينجا در وين گرد هم آمديم تا متن «برنامه جامع اقدام مشترك» را بر مبناي مؤلفه‌هاي اساسي كه در تاريخ 13 فروردين ماه در لوزان سوئيس مورد موافقت واقع گرديد، مذاكره كنيم.» در بخش ديگري از اين بيانيه مشترك آمده است: «گروه 1+5 و جمهوري اسلامي ايران از اين «برنامه جامع اقدام مشترك» تاريخي كه ماهيت منحصرا صلح‌آميز برنامه هسته‌اي ايران را تضمين كرده و نشانگر تغيير بنيادين در رويكرد آنها نسبت به اين موضوع مي‌باشد، استقبال مي‌كنند. آنها انتظار دارند كه اجراي كامل اين برجام نقشي مثبت در صلح و امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي ايفا نمايد. ايران مجدداً تأكيد مي‌نمايدكه تحت هيچ شرايطي در پي سلاح‌هاي هسته‌اي، ساخت يا تحصيل آنها نخواهد بود.» ظريف و موگريني گفتند: «برجام دربرگيرنده برنامه بلندمدت ايران مشتمل بر محدوديت‌هاي توافق شده در مورد برنامه هسته‌اي ايران بوده و لغو جامع همه تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد و نيز تحريم‌هاي چندجانبه و يكجانبه مرتبط با برنامه هسته‌اي ايران، شامل گام‌هايي براي دسترسي در زمينه‌هاي تجارت، فناوري، تأمين مالي و انرژي است.» در بيانيه مشترك ايران و 1+5، تأكيد شده : «تنها يك توافق نيست، بلكه يك توافق خوب است. توافقي خوب براي همه طرف‌ها و براي كل جامعه بين‌الملل.» ايران و 1+5 مي‌گويند كه اين پايان مذاكرات ماست اما پايان كار مشترك ما نيست. ما همچنان اين وظيفه خطير را مشتركاً دنبال خواهيم نمود و از جامعه بين‌المللي مي‌خواهيم كه از اجراي اين تلاش تاريخي حمايت كند.» درمتن توافق جامع مشترك نيز بر ادامه نشست‌هاي مشترك ايران و 1+5 تأكيد و گفته شده كه وزراي ايران و 1+5 براي بررسي اجراي برنامه مشترك، هر دو سال يك بار و در صورت لزوم، در فاصله‌هاي زماني كوتاه‌تر نشست برگزار كنند.
حفظ تحريم‌هاي حقوق بشري و خاورميانه‌اي
باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا با فاصله‌اي كوتاه پس از صدور بيانيه مشترك ايران و 1+5 در يك سخنراني گفت كه توافق به دست آمده با ايران، بر اساس سنت رهبري امريكا در جهان است. اوباما مدعي شد كه اين توافق راه‌هاي دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي را مي‌بندد و ايران نمي‌تواند پلوتونيوم لازم براي ساخت سلاح هسته‌اي توليد كند: «دنيا امن‌تر مي‌شود.» رئيس جمهور امريكا مدعي شده كه قبل از توافق، ايران مواد هسته‌اي لازم براي ساختن 10 بمب هسته‌اي داشت ولي بعد از اين توافق ديگر چنين امكاني نخواهد داشت. اوباما گفت كه بر اساس توافق تمام چرخه سوخت ايران تحت نظارت خواهد بود و در مورد دسترسي‌ها نيز مدعي دسترسي بر اساس «هر زمان و هرجا» شد: «بازرسان قادر به بازرسي از هر سايت مشكوك ايران خواهند بود. آژانس به هر مكان مورد نياز در هر زمان لازم دسترسي خواهد داشت.» وي خطاب به كنگره گفت: اين توافق امنيت ملي ما را تأمين مي‌كند. من هر قانون و مصوبه‌اي را كه مانع از اجراي اين توافق شود وتو خواهم كرد. رئيس‌جمهور امريكا گفت كه دستيابي به توافق احتمال جنگ را در خاورميانه كاهش داده است ولي بار ديگر ايران را تلويحاً تهديد نظامي كرد و گفت: « ايران هرجا كه تخطي كند گزينه‌هايي كه اكنون من در اختيار دارم، در اختيار ديگر رؤساي جمهوري امريكا نيز خواهد بود.» وي افزود: «اين غير‌مسئولانه بود كه به توافق با كشوري پشت مي‌كرديم كه 25 سال است دشمن قسم خورده ماست.» رئيس‌جمهور امريكا با شبيه‌سازي ايران و شوروي سابق، مدعي شد كه امريكا حتي با دوستان خودش هم نمي‌توانست به چنين توافقي دست پيدا كند. اوباما گفت چند تحريم به صورت مرحله‌اي لغو خواهد شدولي تاكيد كرد: «ما همچنان تحريم‌ها را به خاطر نقض حقوق بشر و سياست‌هاي ايران در خاورميانه حفظ مي‌كنيم.»
وزير امور خارجه امريكا نيز پس از قرائت بيانيه مشترك دستيابي به توافق هسته‌اي به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد و گفت كه بدون توافق هسته‌اي به دست آمده، ايران مي‌تواند ظرف يك روز ظرفيت غنيسازي خود را دو برابر كند. كري تصريح كرد: در صورتي كه ايران به تعهدات خود عمل نكند، تحريم‌ها را باز مي‌گردانيم. وزير امور خارجه امريكا گفت: توافق هسته‌اي با ايران ما را يك گام از برخورد دور كرد. اين توافق خوبي بود كه ما در پي آن بوديم.
وي درباره سطح مجاز غنيسازي اورانيوم در ايران بر اساس توافق گفت: اين سطح از غنيسازي اورانيوم براي استفاده‌هاي صلح‌آميز كافي است. وزير خارجه امريكا در ادامه افزود: ايران با توقف فعاليت دستگاه‌هاي سانتريفيوژ پيشرفته موافقت كرده است. وي افزود: ايران همچنين فعاليت هسته‌اي را در تأسيسات فردو متوقف خواهد كرد. به گفته وي، بازرسان مي‌توانند از بخش‌هاي مختلف هسته‌اي از معادن اورانيوم گرفته تا مراكز هسته‌اي بازرسي كنند. جان كري گفت: سياست «تحريم تا تسليم» براي ايران جواب نداد. وي گفت: وقتي ايران به تعهدات خود عمل كند تحريم‌هاي اين كشور به تدريج لغو مي‌شود. وي ادامه داد: اين توافق سرآغاز تعامل بين ايران و جامعه بين‌المللي خواهد بود. وي ظريف را، مذاكره‌كننده‌اي سخت و ميهن‌دوست و مورد احترام خواند و گفت: حتي وقتي كار سخت مي‌شد آخر جلسات را با لبخند ترك مي‌كرديم. كري پيش از ترك وين هم در گفت‌‌‌وگو با
اي بي‌سي‌نيوز گفت: اگر توافق نمي‌كرديم چين و روسيه و ديگران با ايران تجارت مي‌كردند و آنگاه تحريم‌ها فرو مي‌پاشيد.
قطعنامه شوراي امنيت تا چند روز ديگر
رئيس‌جمهور امريكا در سخنراني خود گفته كه بعضي از تعهدات ايران طبق توافق تا 25سال ادامه خواهد داشت. وزير خارجه فرانسه گفته كه توافق صورت گرفته در وين دست‌كم تا ۱۰ سال مستحكم و پايدار است. وي همچنين اعلام كرد: با وجود مواضع فرانسه در مذاكرات هسته‌اي ايران اميد است شركت‌هاي فرانسوي سهم عادلانه‌اي در بازارهاي ايران كسب كنند. فابيوس همچنين افزود: كشورهاي غربي به شدت درخصوص نحوه استفاده ايران از منابع مالي عودت داده شده پس از تحريم‌ها پيگيري خواهند كرد. وي گفت: شوراي امنيت ظرف چند روز آينده با صدور قطعنامه‌اي توافق هسته‌اي غرب با ايران را تأييد و قطعنامه‌اي در اين خصوص صادر مي‌كند. روزنامه فرانسوي لوموند نيز به نقل از فابيوس اعلام كرد كه سفر وي به ايران بسيار محتمل است.
