جوان آنلاین: در حال حاضر با ناترازی شدید در حوزه انرژی مواجه هستیم، اما سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق کشور ۲/۱ درصد است که با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور عدد ناچیزی است. با توسعه تجدیدپذیر‌ها می‌توانیم ناترازی برق در شهرک‌های صنعتی را که حدود هزارمگاوات است، کاهش دهیم. براساس برنامه هفتم توسعه دولت مکلف است تا انتهای برنامه ۱۲هزارمگاوات ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر‌ها را افزایش دهد و آنطور که برنامه‌ریزی شده این رقم به طور متوسط در سال ۲ هزارو ۴۰۰ تا ۲ هزارو ۵۰۰مگاوات است، اما انتظار وزارت نیرو و دولت برای سال جاری ۴ هزارمگاوات است.
هم اینک مصرف برق در ایران به بیش از ۷۷هزارمگاوات رسیده و این در حالی است که ناترازی برق نیز به ۱۷هزارمگاوات نزدیک شده است. این عدد به معنی آن است که ۲۳درصد مصرف برق کشور در ناترازی به سر می‌برد و اگر شرایط به همین منوال پیش برود در ۱۰سال آینده ناترازی برق کشور به ۳۷هزارمگاوات خواهد رسید، حتی تصور این موضوع نیز بسیار خطرناک است که ببینیم یک‌سوم مصرف برق کشور در این عدم‌تعادل قرار گرفته و در این مقطع بسیار لازم است ریشه‌یابی کنیم مشکل ناترازی برق چگونه رفع می‌شود. تلاش برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم مورد توجه جدی این دولت قرار گرفت. بر این اساس همه تلاش و هم‌وغم وزارت نیرو در دولت سیزدهم فراهم‌کردن اسباب و لوازم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور بود.
همان ایام آغاز به کار دولت سیزدهم علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو از تلاش برای افزایش ۳۵هزار مگاواتی ظرفیت تولید برق نیروگاه‌ها خبر داد که ۱۰هزارمگاوات آن از محل انرژی‌های تجدیدپذیر باشد.
وی با بیان اینکه دولت برنامه‌ای چهارساله برای افزایش ۱۰هزار مگاواتی انرژی‌های تجدیدپذیر دارد، خاطرنشان کرد: بازار توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، با اتکا بر قابلیت بالای منابع انرژی‌های تجدیدپذیر اعم از خورشیدی، بادی، زیست‌توده و زمین گرمایی، از طریق امکان عقد قرارداد‌های بلندمدت با نرخ‌های تشویقی، بازار بسیار جذابی برای سرمایه‌گذاران است.
وزیر نیرو تأکید کرده بود که ایران از قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی برخوردار بوده و فرصت اقتصادی مناسبی برای سرمایه‌گذاران حوزه تجدیدپذیر برای ایجاد مزارع تجدیدپذیر فراهم کرده است. پس از آن بود که محمود کمانی، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران گفت: ۱۰هزارمگاوات نیروگاه جدید در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر با کمک سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ساخته می‌شود. این میزان نیروگاه انرژی‌های تجدیدپذیر در بازه زمانی چهارساله ساخته خواهد شد. اکنون ادامه کار به دولت وفاق سپرده شده است تا در قالب قانون برنامه هفتم، ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر به ۱۲هزارمگاوات برسد، البته وزارت نیرو و دولت در نظر دارند بیش از اهداف برنامه، ظرفیت‌سازی کنند تا بخشی از ناترازی انرژی از طریق تجدیدپذیر‌ها پوشش داده شود.
ضرورت افزایش سهم تجدیدپذیر‌ها در برنامه هفتم توسعه
محمود نجفی، رئیس اتاق بازرگانی تهران در دومین همایش توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر صنایع با بیان اینکه ناترازی شدید انرژی نیاز به توسعه تجدیدپذیر‌ها را جدی‌تر کرده است، می‌گوید: ۶۰درصد ظرفیت اسمی صنایع کشور به دلیل ناترازی آب، برق و گاز هدر رفته است که این امر کاهش تولید و افزایش تورم را به دنبال دارد. وی با اشاره به ظرفیت‌سازی‌های سایر کشور‌ها در این بخش می‌افزاید: چین در سال۲۰۲۳ سهم حدود ۱۵درصدی انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق داشته است و برنامه دارد امسال این رقم را به ۳۵درصد برساند، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق کشور ژاپن نیز ۱۵درصد است.
نجفی می‌گوید: برخی کشور‌های منطقه نیز برنامه دارند سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را به ۵۰درصد افزایش دهند ولی ایران همچنان عقب‌ماندگی دارد، باید سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در برنامه هفتم بیشتر شود تا بتوان ناترازی‌ها را کاهش داد. باوجود همه مشکلات اگر تعاملات با جهان برقرار و اعتماد جامعه جلب و نیز انگیزه برای فعالان ایجاد شود، می‌توان برای توسعه تجدیدپذیر‌ها اقدام کرد. وی با اشاره به ناترازی حدود هزارمگاواتی برق در شهرک‌های صنعتی تهران تأکید می‌کند: می‌توان با توسعه تجدیدپذیر‌ها این میزان را کاهش داد، این مسئله اهمیت زیادی دارد چراکه با کاهش تولید تورم افزایش می‌یابد و باید به این مهم توجه جدی شود.
وی می‌افزاید: ۶۰ درصد ظرفیت اسمی صنایع کشور به‌دلیل ناترازی آب، برق و گاز هدر می‌رود و این امر کاهش تولید و افزایش تورم را به دنبال دارد. سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق کشور ۲/۱درصد است، این در حالی است که کشوری نظیر امریکا در سال ۲۰۲۳ میلادی ۲۵درصد برق تولیدی خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین کرده است، برای سال ۲۰۲۴ هم برنامه دارد سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را در تولید برق خود به ۳۰درصد افزایش دهد.
نجفی ایجاد انگیزه برای فعالان این عرصه و سرمایه‌گذاران را موضوعی مهم برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌داند و می‌گوید: ناترازی برق در شهرک‌های صنعتی حدود هزارمگاوات است که می‌توان با توسعه تجدیدپذیر‌ها این میزان را کاهش داد. نجفی همچنین به بدهی دولت به صنعت برق اشاره می‌کند و می‌افزاید: به‌تازگی و بر اساس اعلام دیوان محاسبات، میزان بدهی دولت به صنعت برق به ۱۲۳هزار میلیارد تومان رسیده است، باید اقتصاد برق را اصلاح کرد و مطالبات بخش خصوصی را پرداخت تا به توسعه صنعت برق بینجامد.
افزایش ۴ هزارمگاواتی ظرفیت تجدیدپذیر‌ها در سال اول فعالیت دولت
مدیرعامل سازمان ساتبا گفت: طبق برنامه هفتم توسعه مکلف به احداث ۲ هزارو ۵۰۰مگاوات ظرفیت جدید در تولید برق تجدیدپذیر هستیم، اما برای سال اول، وزارت نیرو هدف‌گذاری ۴ هزارمگاواتی کرده است.
همچنین محسن طرزطلب، مدیرعامل دفتر نظارت بر احداث و تولید نیروگاه‌های سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا) در حاشیه این همایش می‌گوید: مکلف به اجرای برنامه هفتم توسعه هستیم و طبق آن تا انتهای برنامه ۱۲هزارمگاوات افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر پیش‌بینی و آنطور که برنامه‌ریزی شده به‌طور متوسط در سال ۲ هزارو ۴۰۰ تا ۲ هزارو ۵۰۰ مگاوات است، اما انتظار وزارت نیرو و دولت برای سال جاری ۴ هزارمگاوات است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر کشور با مشکلات متعددی همچون کمبود سوخت و برق دست و پنجه نرم می‌کند، به همین دلیل همه به این نتیجه رسیده‌اند که انرژی تجدیدپذیر می‌تواند نقش زیادی داشته باشد، می‌گوید: اخیراً از محل تبصره ۱۸ منابعی در اختیار ما قرار گرفته و امیدواریم طی هفت‌هشت روز آینده فراخوانی را منتشر کنیم و متقاضیانی را که در این حوزه فعال هستند به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات معرفی خواهیم کرد. تمهیدات تسهیلات ارزی را نیز فراهم می‌کنیم که به تولیدکنندگان و فعالان این حوزه پرداخت کنیم. طرزطلب خاطرنشان می‌کند: طی دوسه دهه گذشته کل ظرفیتی که به تجدیدپذیر‌ها اضافه شده است، هزارو ۳۰۰مگاوات بوده و نباید اعداد غیرقابل تصوری عنوان شود، اما باید این موضوع را نیز پذیرفت که طی چند سال اخیر ریل‌گذاری نسبتاً خوبی در این حوزه ایجاد شده است.
وی می‌افزاید: منابع خوبی نیز در این مدت تخصیص یافته و تلاش ما این است که این اقدامات را به نتیجه برسانیم، اما این مسئله به همکاری تمام ارگان‌های کشور برمی‌گردد، دنبال این هستیم تسهیلاتی که در قانون دیده شده و تسهیلاتی که قول داده‌اند این بخش دریافت کند از محل منابع خط اعتباری چین در بلندمدت پروژه‌ها را تعریف و مصوبات آن را دریافت کنیم، منابعی در اختیار ما قرار گرفته است و امیدوارم تا دو ماه آینده مناقصه بادی ۱۲۰ مگاواتی را برگزار کنیم.
مدیرعامل سازمان ساتبا در پاسخ به سؤالی در خصوص استفاده از فاینانس و تسهیلات بین‌المللی در توسعه تجدیدپذیر‌ها می‌گوید: روی استفاده از منابع بین‌المللی برای توسعه انرژی تجدیدپذیر حساب باز نکرده‌ایم، خط اعتباری چین هم منابع ایران است که اگر بتوانیم از خط قدیم استفاده کنیم که طبق تجربه، یکی‌دو سال طول می‌کشد تا عملیاتی شود، بنابراین برای یک سال آینده حساب ویژه‌ای روی این بخش باز نکرده‌ایم، باید بتوانیم از منابع فعلی استفاده و بخش خصوصی را مطمئن کنیم که اگر برقی را تولید کرد و در اختیار شبکه قرار داد، مشمول محدودیت نمی‌شود و با قیمت خوب خریداری می‌کنیم.
