جوان آنلاین: گرچه اختلاف میان وزارت ارشاد دولت سیزدهم با ساترا (نهاد تنظیم گر صوت و تصویر فراگیر) پیش از این هم تا حدودی در برخی بزنگاه‌ها خود را نشان داده‌بود، اما اظهارات دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور در روز‌های پایانی دولت سیزدهم علیه ساترا به قدری تند و تیز بود که برای دنبال‌کنند‌گان مباحث پیرامون این موضوع غافلگیر کننده به نظر رسید.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به اینکه اشتغال به دعوا‌های ساختاری مانع از تمرکز صحیح «ساترا» بر امور محتوایی شده‌است، گفت: ساترا از یک نهاد تنظیم‌گر و سیاستگذار پیشین به یک نهاد ممیزی و سانسورچی پس از تولید محتوا بدل شده‌است و این تقلیل‌یافتگی به کیفیت محصولات شبکه نمایش خانگی ضربه می‌زند و در عین حال حقوق فرهنگی مردم را هم تضعیف می‌کند.
عاطفه خادمی در هشتصد و بیست و چهارمین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور که به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، با این توضیح که مصرف رسانه‌ای مردم ایران به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می‌شود، اظهار کرد: در بخش داخلی علاوه بر صداوسیما، فضای مجازی، کتاب، سینما و تئاتر، شبکه نمایش خانگی چند سالی است که مخاطبان گسترده‌ای از طیف‌های مختلف دارد و بیش‌ترین مخاطب آن شامل خانواده‌ها، جوانان و نوجوانان است.
وی با ارائه آماری مبنی بر دلایل استفاده افراد از محصولات شبکه نمایش خانگی افزود: ۹/ ۴۹ درصد از مخاطبان شبکه نمایش خانگی مهم‌ترین دلیل استفاده از آن را تماشای سریال و فیلم ایرانی عنوان کرده‌اند. خادمی تصریح کرد: از نظر مخاطبان، خوش‌ساخت و جذابیت ظاهری فیلم‌های نمایش خانگی، از دلایل گرایش مردم بر اساس نظرسنجی‌ها و پیمایش‌های صورت گرفته، مهم‌ترین دلایل گرایش مردم به سکو‌ها و پلتفرم‌های فیلم و سریال است. وی ادامه داد: این در حالی است که این شبکه علی‌رغم رشد کمی محصولاتش در ژانر‌های مختلف، نتوانسته محتوای کیفی و شاخص‌های فرهنگی را همسنگ با آن را ارتقا دهد.
یک نهاد ممیزی و سانسورچی
خادمی ادامه داد: اگر چه ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر و سیاستگذار در این حوزه است، اما اشتغال به دعوا‌های ساختاری و تعیین جایگاه حقیقی ساترا در بین نهاد‌های تنظیم‌گر و بالادستی مانع از تمرکز صحیح این نهاد بر امور محتوایی‌شده به نحوی که ساترا از یک نهاد تنظیم‌گر و سیاستگذار پیشینی به یک نهاد ممیزی و سانسورچی پس از تولید محتوا بدل شده است.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور افزود: این تقلیل‌یافتگی از یک سو به کیفیت محصولات و آثار تولید شده در شبکه نمایش خانگی ضربه می‌زند و از سوی دیگر حقوق معنوی و فرهنگی مردم را به عنوان مخاطبان شبکه خانگی تضعیف می‌کند و در حالی که مردم هزینه محتوا‌ها را پرداخت کرده‌اند، بعضاً آثار بسیار ضعیفی را دریافت کرده و حق معنوی آنان از بین می‌رود.
وی ترویج خشونت، ولنگاری، روابط خارج از چارچوب و تضعیف نهاد قانون را از آثار مخربی دانست که برآیند آنها پمپاژ ناامیدی وسیع به طیف‌های مختلف مردم جامعه است.
خادمی گفت: از آنجایی که کلان مسئله شورای فرهنگ عمومی کشور، امید اجتماعی است، شناخت چالش‌ها و راهبرد‌های مرتبط با این مسئله در دستورکار قرار داده شده‌است.
انتقاد از شبکه نمایش خانگی
وی افزود: با توجه به تأثیر نام‌ها، نماد‌ها و نشانه‌های سریال‌های این شبکه بر اذهان عمومی جامعه و اینکه اغلب آثار موجی از خشونت، عدم اعتماد، خیانت، ضدقهرمان‌ها را رواج می‌دهند و اعتماد عمومی بین مردم را مخدوش خواهد کرد، ضروری است شورای فرهنگی عمومی هم به عنوان مدعی‌العموم فرهنگ عمومی کشور و هم به عنوان نهاد سیاستگذار در تعامل با نهاد‌های فرهنگ‌ساز، نقش راهبری و سیاستی خود را ایفا کند.
خادمی تأکید کرد: ساترا نیز به عنوان نهاد تنظیم‌گر باید ملاحظاتی را در زمینه سیاست‌های محتوایی پیشینی خود در نظر گیرد. منظور از سیاست‌های پیشینی، چارچوب‌های مفهومی است که فیلمسازان باید آن را به عنوان اصول کاری خود در نظر بگیرند؛ این چارچوب‌ها صرفاً ابلاغی نیست، بلکه بیشتر جنبه اقناعی و تبیینی دارد و در طول زمان شکل خواهد گرفت.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین چارچوب‌های فرهنگی که لازم است در رسانه‌های صوتی و تصویری به خصوص شبکه نمایش خانگی مورد توجه قرار گیرد، مسئله امید اجتماعی و تلاش برای خلق تصویر واقعی از جامعه است، تصویری شامل مجموعه‌ای از نقاط روشن و تاریک که برایند آن جامعه را به بی‌عملی، رکود، طغیان و سرکشی در برابر هنجار‌ها و ساختار‌ها هدایت نمی‌کند.
چند پاره شدن نظارت و وجود مقررات متعدد
وی با بیان اینکه اصول حکمرانی اقتضا می‌کند، چارچوب‌های کلی مورد نظر سیاستگذاران فرهنگی بر همه فضاها، پلتفرم‌ها، سکو‌ها و شبکه‌های اجتماعی حاکم باشد، اظهار کرد: چند پاره شدن نظارت و وجود مقررات متعدد در حوزه‌های مختلف، کاربران و بازیگران را دچار سردرگمی کرده و نظارت را از فضای صحیح خود خارج می‌کند.
خادمی ادامه داد: به عنوان مثال مخاطب جوان و نوجوان در فضای نمایش خانگی با بی‌قانونی، خشونت، تصاویر متعدد از استعمال دخانیات و مواد مخدر و مشروبات الکلی و همچنین روابط خارج از چارچوب در مدل‌های مختلف مواجه است، در حالی که فضای نمایش خانگی در نسبت مستقیم با حاکمیت قرار دارد و مخاطب با مقایسه محتوا‌های ذکر شده با فضای صداوسیما و این استاندارد‌های دوگانه، دچار تناقض شده این و اعتماد او را نسبت به ساختار‌های هنجاری و قانونی جامعه تضعیف می‌کند.
حیاط‌خلوت خط قرمزها!
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور با فرم‌زده خواندن روند بررسی و نظارت و افزایش گرایش به ممیزی‌ها بر آثار خاطر نشان کرد: اشتغال به دعوا‌های فنی و بازی‌های قدرت موجب غفلت از بررسی آثار فرهنگی و محتوایی شده و در نتیجه نمایش خانگی تبدیل به حیاط‌خلوت خط قرمزها و غیرمجاز‌ها می‌شود. در نتیجه رصد پیامد‌های فرهنگی و برآیند ذهنی که این شبکه برای مخاطبان خود می‌سازد، مغفول واقع شده‌است.
وی همچنین حرکت از نظارت‌های فرد محور به سوی تنظیم‌گری، هدایت و ایجاد بستر نظارت‌های هوشمند به جای نظارت‌های سلیقه‌ای، فردی و سنتی را از راهبرد‌های ناظر بر فرهنگ عمومی و شبکه‌های نمایش خانگی عنوان کرد.
خادمی افزود: اختصاص سرفصل‌های ویژه فرهنگ عمومی و سیاست‌های ایجابی و پیشینی، تشکیل کارگروه ویژه نمایش خانگی و فرهنگ عمومی ذیل شورای فرهنگ عمومی کشور، تعریف بسته‌های شتاب‌دهنده فرهنگی اعم از برگزاری جشنواره‌ها و جوایز، حمایت‌های مالی، تعریف اعتبارات هنری برای جاری‌سازی سیاست‌های محتوایی، ایجاد حلقه‌ها و گعده‌های اقناعی و تبیینی با هنرمندان توسط نهاد‌های مردمی و فرهنگی برای ایفای نقش حمایت‌گری نهاد تنظیم‌گر، برقراری رابطه مثبت با هنرمندان به جای ابلاغ دستورالعمل‌ها، برگزاری جشنواره‌ها و فستیوال‌های هنری با محوریت سیاست‌های فرهنگی مطلوب و فعال‌کردن رصد مردمی و نظارت بر شبکه نمایش خانگی از طریق مؤسسات فرهنگی مردم‌نهاد هنری و دانشگاهی می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
بی در و پیکری 
