جوان آنلاین: مسئله راهبردی دولت چهاردهم در سال اول، بستن یک کمربند محکم اقتصادی و سیاسی و وحدت داخلی کلان بدون ایجاد فضا‌های دوقطبی با محوریت توسعه تجارت نفت خام، حمایت از سبدغذایی خانوار و از همه مهم‌تر یک سیاست ارزی با حداقل هدررفت منابع ارزی کشور در کنار دیپلماسی فعال انرژی است که دولت شهید رئیسی در زمینه دیپلماسی فعال انرژی به خوبی مسیر خنثی‌سازی تحریم‌های تجارت نفت خام را گذراند و برای به حداقل رسیدن انحرافات ارزپاشی نیز با تکیه بر کالابرگ و همچنین سیاست ارزی هدفمند باید بدون امتیاز اهرم زیر دست غرب برای امتیازگرفتن یعنی مکانیسم ماشه را برای همیشه غیرفعال کنیم.
طی سه سال گذشته که دولت شهید رئیسی روی کار بود، نه تنها از شدت تحریم‌ها علیه صنایع نفت و گاز کشور کاسته نشد، بلکه تحریم‌ها با جدیت در دستور کار قرار داشتند. دسترسی کشور به اقلام راهبردی مسدود شد و به شدت با شرکت‌هایی که این اقلام را در اختیار ایران قرار می‌دادند، برخورد می‌شد؛ دسترسی به درآمد‌های حاصل از فروش نفت و گاز کشور نیز با مشکل مواجه بود.
دولت روحانی با صراحت اعلام کرد در شرایط تحریم نمی‌توانیم نفت و گاز را به فروش برسانیم و اگر این کار را هم انجام دهیم، نمی‌توانیم به درآمد‌های حاصله دسترسی داشته باشیم. با توجه به اینکه دولت سیزدهم اتکا به توان داخلی و خنثی‌سازی تحریم‌ها را در دستور کار داشت، منتظر معجزه از خارج از کشور نماند.
دولت سیزدهم سیاستگذاری‌هایی در راستای بازارسازی برای فروش نفت و گاز کشور انجام داد و از طریق به اجرا گذاشتن دیپلماسی فعال انرژی توانستیم به حل مشکلات گازی خود با ترکمنستان بپردازیم و فرصت واردات گاز از این کشور را احیا کنیم؛ عراق و ترکیه نیز به عنوان مشتریان گازی کشور حفظ شدند.
مسئله راهبردی دولت چهاردهم در سال اول، بستن یک کمربند محکم اقتصادی و سیاسی و وحدت داخلی کلان بدون ایجاد فضا‌های دوقطبی با محوریت توسعه تجارت نفت خام، حمایت از سبدغذایی خانوار و از همه مهم‌تر یک سیاست ارزی با حداقل هدررفت منابع ارزی کشور در کنار دیپلماسی فعال انرژی است که دولت شهید رئیسی در زمینه دیپلماسی فعال انرژی به خوبی مسیر خنثی‌سازی تحریم‌های تجارت نفت خام را گذراند و برای به حداقل رسیدن انحرافات ارزپاشی نیز با تکیه بر کالابرگ و همچنین سیاست ارزی هدفمند باید بدون امتیاز، اهرم زیر دست غرب برای امتیاز گرفتن یعنی مکانیسم ماشه را برای همیشه غیرفعال کنیم.
اهمیت و لزوم تداوم مسیر دولت شهید رئیسی در دهمین سال برجام برای تحقق خنثی‌سازی تحریم‌های تجارت نفت خام ایران با تکیه بر رویکرد اتخاذ شده در حوزه سیاستگذاری‌های بخش تجارت انرژی به منظور بازارسازی برای فروش نفت کشور، صادرات خدمات فنی و مهندسی به دیگر کشور‌ها و سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی باید مدنظر
قرار گیرد.
رشد ۲۷۵ درصدی وصول منابع ارزی کشور از محل صادرات نفت و میعانات گازی
جعفر‌پورکبگانی، نماینده مجلس با اشاره به این موضوع که افزایش صادرات نفت و گاز کشور در دولت سیزدهم یک موفقیت محسوب می‌شود به «جوان» می‌گوید: در دولت شهید رئیسی افزایش حداکثری روابط با دیگر کشور‌ها بر مبنای اقتدار در دستور کار بود. هر زمان به پشتوانه اقتدار و حمایت مردم سیاست‌ها را پیش بردیم، نتیجه گرفتیم. امید داشتن به کمک خارجی‌ها هیچ گاه نتوانسته است، منافع کشور را تأمین کند.
وی ادامه می‌دهد: سیاست‌های صحیح در کنار یکدیگر توانستند شرایط خوبی برای کشور ایجاد کنند. عملیات وعده صادق نشانه اقتدار کشورمان بود و پشتوانه‌ای برای سیاست‌های کشور در حوزه‌های مختلف به شمار می‌رود. با اجرای این عملیات به کشور‌های منطقه یادآوری کردیم که چه طور باید از موضع قدرت با صهیونیست‌ها برخورد کرد.
نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: عملیات وعده صادق اگرچه یک اقدام نظامی محسوب می‌شود، اما اثرات اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک داشت. در دولت سیزدهم اقدام بر مبنای اقتدار و تکیه به توان داخلی در دستور کار بود. بر اثر این سیاست‌ها، توانستیم در شرایط تحریم زمینه را برای افزایش تولید و فروش نفت و گاز کشور فراهم کنیم.
پورکبگانی می‌گوید: فروش منابع نفت و گاز کشور یک بحث است و وصول درآمد‌های حاصل از فروش این منابع مسئله دیگری است. دولت شهید رئیسی در شرایط تحریم تلاش کرد به انحای مختلف از جمله تهاتر، معامله با ارزی به غیر از دلار و.. مطالبات را وصول کند. بر اثر این سیاست‌ها، وصول مطالبات نفت و میعانات گازی کشور رشد ۲۷۵ درصدی داشت.
وی ادامه می‌دهد: در شرایط تحریم، چاره‌ای نداشتیم جز اینکه به انحای مختلف مانند تهاتر به وصول مطالب بپردازیم. درآمد‌های مورد بحث در بخش‌های عمرانی مورد استفاده قرار گرفت و توانست منافع کشور را تأمین کند. با استفاده از ارز‌های جایگرین به جای دلار در معاملات نفت و گاز کشور از یک طرف نوعی بی‌اعتنایی به دلار داشتیم و از طرف دیگر توانستیم به وصول مطالبات بپردازیم و مشکل کشور را حل کنیم.
پورکبگانی درخصوص سیاست استفاده حداکثری از توان دانش‌بنیانی کشور که در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت، تصریح می‌کند: از طریق استفاده از توان متخصصان داخلی می‌توانیم ضمن تأمین نیاز‌های کشور از وابستگی به خارجی‌ها بپرهیزیم. فاصله گرفتن از واردات اقلام مورد نیاز در تمامی حوزه‌ها مستلزم بهادادن به دانش‌بنیان‌ها و استفاده از ظرفیت آنهاست. مقام معظم رهبری همواره درباره استفاده از ظرفیت دانش‌بنیانی کشور تأکید دارند. وقتی ایشان مطرح می‌کنند که تا نفس دارم از نخبگان دفاع می‌کنم، منظورشان حمایت از دانش‌بنیان‌هاست.
نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: شرکت‌های دانش‌بنیان محل مناسبی برای استفاده از ظرفیت نخبگان است. با استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها طی سال‌های اخیر از یک طرف توانستیم نیاز کشور به اقلام راهبردی صنایع را در شرایط تحریم برطرف کنیم و از طرف دیگر، تقویت دانش‌بنیان‌ها را داشتیم و اشتغالزایی برای نخبگان رخ داد.
عبور از محدودیت‌های فروش نفت خام ایران با تکیه بر دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم
محمدرضا کارگذار، کارشناس انرژی در رابطه با رویکرد راهبردی دولت سیزدهم در مدیریت صنعت نفت و گاز ایران با تکیه بر مسیر تحقق خنثی‌سازی تحریم‌های تجارت نفت خام ایران به «جوان» می‌گوید: تجربه موفق خنثی‌سازی تحریم‌ها در دولت سیزدهم ایران، دستاورد قابل توجهی بوده است. تجارت نفت خام این کشور با شکستن رکورد فروش نفت خام در دوران تشدید تحریم‌ها، تحولات چشمگیری را نشان داده است. این موفقیت را می‌توان مرهون دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم دانست که نه تنها بیشترین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در صنعت نفت و گاز در ۱۷ سال گذشته به همراه داشت، بلکه این صنعت را به محور اصلی رشد اقتصادی کشور تبدیل کرد.
وی ادامه می‌دهد: بازاریابی موفق دولت سیزدهم در راستای تحول در تجارت نفت و گاز ایران در این دستاورد مؤثر بوده است. دولت تحت رهبری رئیس‌جمهور شهید رئیسی تغییرات ساختاری و سیاستی عمده‌ای را اعمال کرده که صنعت نفت و گاز ایران را تقویت کرده است. رویکرد دولت با فرض باقی ماندن تحریم‌ها انقلابی بود و زمینه را برای پیشرفت بیشتر در دولت بعد از او از جمله دولت چهاردهم فراهم کرده است.
تحولات بخش انرژی در دوره ریاست جمهوری شهید رئیسی با ایجاد بازار‌های جدید نفت و گاز و همچنین گسترش روابط با کشور‌های همسایه و متحدان در سراسر جهان قابل توجه بوده است. این شالوده ابتکارات جدید و دیپلماسی فعال انرژی موجب رشد مستمر صنعت نفت و گاز ایران در سال‌های اخیر شده و زمینه ساز تداوم تأثیر ویژه صنعت نفت و گاز بر رشد اقتصادی در دولت بعدی شده است.
این کارشناس انرژی در ادامه با اشاره به رویکرد ایران در زمینه پالایشگاه‌های فراسرزمینی می‌گوید: یکی از عوامل کلیدی در این موفقیت، توانایی دولت برای عبور از پیچیدگی‌های تحریم‌های بین‌المللی و یافتن راه‌های نوآورانه برای ادامه فروش نفت خام خود بوده که این امر مستلزم ایجاد روابط با کشور‌هایی است که کمتر در معرض فشار ایالات متحده هستند. مانند چین و یافتن مسیر‌های جایگزین برای صادرات نفت بوده است.
دولت سیزدهم همچنین سرمایه‌گذاری زیادی در توسعه ظرفیت پالایش داخلی خود، کاهش اتکای خود به محصولات پالایش شده وارداتی و افزایش توانایی خود برای صادرات فرآورده‌های نفتی با ارزش بالاتر انجام داده است. محوریت همه این اقدامات نیز با سهامداری ایران در پالایشگاه‌های فراسرزمینی به سرانجام رسید و از این پس علاوه بر مرز‌های داخلی خود، در بیرون از مرز‌ها و به شکل فرامرزی اقدام به پالایش نفت خام خود در پالایشگاه‌های بازسازی شده به دست متخصصان ایرانی در کشور‌های همسو اقدام خواهد کرد.
وی در ادامه می‌افزاید: مدیریت موفق دولت سیزدهم در صنعت نفت و گاز نیز به دلیل تمرکز بر افزایش تولید داخلی و کاهش اتکای کشور به واردات بوده است. این امر شامل سرمایه‌گذاری در میادین جدید نفت و گاز، ارتقای زیرساخت‌های موجود و اجرای سیاست‌هایی برای تشویق سرمایه‌گذاری داخلی در این بخش است. تلاش‌های دولت نتیجه داده و تولید داخلی نفت خام و گاز طبیعی در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است. تلاش‌های دولت سیزدهم همچنین به ارتقای همکاری‌های انرژی منطقه‌ای کمک کرده است و ایران نقشی کلیدی در سازمان‌های انرژی منطقه‌ای مانند اوپک و مجمع کشور‌های صادرکننده گاز (GECF) ایفا می‌کند.
کارگذار خاطرنشان می‌کند: مدیریت موفق دولت سیزدهم بر صنعت نفت و گاز ایران، دستاورد قابل توجهی بوده که موجب رشد اقتصادی و ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای در حوزه انرژی شده است. توانایی دولت برای عبور از تحریم‌های بین‌المللی و یافتن راه‌های نوآورانه برای ادامه فروش نفت خام خود در این موفقیت مؤثر بوده و تمرکز آن بر افزایش تولید داخلی و کاهش اتکا به واردات به تقویت صنعت کمک کرده است. از آنجا که کشور به آینده می‌نگرد، درس‌های آموخته شده از تجربه دولت سیزدهم در شکل دادن به سیاست انرژی کشور و ارتقای رشد اقتصادی پایدار بسیار ارزشمند خواهد بود.
دولت سیزدهم در بحث دیپلماسی انرژی در جهت خنثی‌سازی تحریم‌ها برای فروش نفت موفق‌ترین دولت بوده است
موسی احمدی، نماینده مجلس شورای اسلامی در مورد دیپلماسی انرژی دولت سیزدهم به «جوان» می‌گوید: فکر می‌کنم در میان دولت‌هایی که تاکنون داشتیم و بحث تحریم‌ها پیش آمد، موفق‌ترین دولت در بحث دیپلماسی انرژی و سیاسی برای فروش نفت دولت سیزدهم آقای رئیسی بود و علت این بود که آقای امیرعبداللهیان از زمانی که به عنوان وزیر امور خارجه آمد، گرچه بحث برجام را به عنوان مذاکره مطرح می‌کرد، اما مسائل داخلی، اقتصاد و نفت را به مذاکرات گره نزد. در نشست‌هایی که با کشور روسیه و چین و کشور‌های همسایه خلیج‌فارس داشت همه را به سمت و سویی کشید که بپذیرند.
وی می‌افزاید: ما در موقعیت خوبی قرار داریم و می‌توانیم در معادلات جهانی دخیل و تأثیرگذار باشیم و در این فضا، دورزدن تحریم‌ها و ارزآوری از طریق فرآورده‌های پتروشیمی نیاز به دیپلماسی قوی داشت که الحمدلله اتفاق افتاد. بنده در مجلس نهم بودم و می‌دیدم که دولت‌های قبل چه کار‌هایی انجام دادند و مقایسه می‌کنم می‌بینم که دیپلماسی دولت سیزدهم قوی‌تر از دولت‌های قبل بوده و موفق‌تر بودند و توانستند در مسائل اقتصادی در بحث صادرات نفت بعضی مشکلات را ساماندهی و رفع کنند.
احمدی تأکید می‌کند: دولت در بحث مهار فلر‌ها یا هدررفت گاز در مشعل‌ها یا مشعل سوزی کار‌های خوبی انجام داد و در مجلس یازدهم اولویت اول را در کمیسیون همین قضیه گذاشتیم. این اتفاق دو سه تا تبعات منفی داشت؛ اولاً منابع ما را هدر می‌داد و بحث آلودگی‌اش در منطقه بود که دولت سیزدهم آمد و قرارداد‌های خوبی منعقد کرد و در پتروشیمی‌ها وارد شدند و کار می‌کنند و شرکت‌های خصوصی هم وارد قضیه شدند و گاز‌های مایع را یا صادر یا در کشور تبدیل به فرآورده‌های دیگر می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: با توجه به مطالبی که وزیر نفت بیان کرد پایان فلر‌های منطقه ویژه و پارس جنوبی فراهم می‌شود و کار بزرگی انجام شده است و ما هم در کمیسیون انرژی انشاءالله یکی از برنامه‌های‌مان نظارت دقیق بر این قراردادهاست که به موقع اجرایی شود و یک تقویم زمانی به کمیسیون انرژی بدهند که بتواند نظارت دقیق بر این جریان داشته باشد و اگر این فضا ایجاد شود، من فکر می‌کنم آن تبعات و آسیب‌هایی که وجود داشت از بین برود و مرتفع شود.
این نماینده مجلس خاطرنشان می‌کند: مسئله دوم در رابطه با فشارافزایی چاه‌های گاز از مسائلی است که مورد توجه ویژه کمیسیون انرژی در بحث نظارتی است و قرارداد‌هایی برای آن بسته شده و شرکت‌هایی آمادگی خود را اعلام و پیمانشان را منعقد کردند که روی سکو‌های این فشارافزایی را انجام دهند که اگر این اتفاق بیفتد، آن نگرانی‌ها که برای آینده گاز داریم، مرتفع می‌شود.
