جوان آنلاین: فراموش نکنیم که کلید در حال حاضر یک نماد تاریخی فلسطینی است. نماد حقی است که ما از سال ۱۹۴۸ مدعی آن هستیم. قهرمان اصلی این فیلم؛ صدای پشت در است، صدای کلید در قفل. این راهی برای تهاجم به شهرکنشینان است.
«کلید» عنوان فیلم کوتاهی به کارگردانی راکان مایاسی، فیلمساز فلسطینی است که چند روز پیش در بیست ونهمین دوره جشنواره «مدفیلم» ایتالیا به نمایش درآمد. این جشنواره با تمرکز بر سینمای مستقل مدیترانه و خاورمیانه در شهر رم، پایتخت این کشور برگزار شد. فیلم کلید در ژانر تهاجم به خانه و به عنوان نمادی از حق مردم فلسطین برای بازگشت به سرزمینشان ساخته شده و درباره خانوادهای اسرائیلی است که از صدای مرموز و آزاردهندهای رنج میبرند. در طول فیلم، مخاطب متوجه میشود که این صدا، صدای چرخاندن کلید در قفل است. انگار یکی که کلید خانه را دارد، میخواهد از بیرون وارد خانه شود.
راکان مایاسی در رابطه با علت انتخاب شخصیتهای اسرائیلی برای فیلمش به هالیوود ریپورتر میگوید: شخصیتهایی که به صدا واکنش نشان میدهند اسرائیلی هستند، اما قهرمان اصلی نامرئی است. قهرمان اصلی صدای پشت در است، صدای کلید در قفل؛ حق فلسطینیها برای بازگشت به خانه. من از این جنبه از داستان بسیار الهام گرفتم، زیرا عناصر آن وسیلهای برای بازی با صدا و تصویر هستند.
این فیلمساز فلسطینی با اشاره به اینکه این فیلم را براساس داستان کوتاهی با همین نام براساس کتاب انور حامد ساخته است، در مورد شکلگیری ایده اولیه ساخت آن اظهار میدارد: من روی یک داستان کوتاه علمی تخیلی کار میکردم که با این داستان مواجه و مجذوبش شدم. چیزهای زیادی توجهم را به خود جلب کرد، از جمله ژانر فانتزی- هیجانی، دیدگاه فلسطینی به شخصیتهای اسرائیلی، این واقعیت که صدای خارج از صفحه، پویایی محرک روایت است، ظرافت کل طرح و مهمتر از همه پیام اصلی، یعنی حق فلسطینیان برای بازگشت به خانه، به سرزمین خود که به شیوهای جدید و خلاقانه بیان میشود. همه این عناصر موجب شدند فوری با انور حامد تماس بگیرم تا امکان اقتباس از متن او را به دست آورم.
کارگردان «کلید» در مورد مباحث زیبایی شناختی و لایههای فرامتنی این فیلم میافزاید: از نظر من و ۷میلیون فلسطینی دیگر که در تبعید زندگی میکنند، اسرائیل به ما اجازه بازگشت به سرزمین خودمان را نمیدهد. به نظر میرسد ترس عمیقی از بازگشت ما وجود دارد. بنابراین من آن را تهاجم به خانه نمیدانم، بلکه بازگشت ساکنان اصلی مینامم. خود ایده گذاشتن کلید در قفل، چرخاندن آن و تلاش برای باز کردن یک گذرگاه، عمل بازگشت است، نه تهاجم. هیچ خشونتی در بازگشت به خانه وجود ندارد. برعکس این راهی برای تهاجم به آگاهی شهرکنشینان است. فراموش نکنیم که کلید در حال حاضر یک نماد تاریخی فلسطینی است، نماد حقی است که ما از سال ۱۹۴۸ مدعی آن هستیم.
وی با تأکید بر اینکه خانواده اسرائیلی برای امتحان کردن، خوابیدن و نادیده گرفتن صدای کلید، آرامبخش مصرف میکنند و این یک استعاره قدرتمند دیگر است، خاطرنشان میکند: یکی از موضوعات اصلی فیلم فراموشی است. جامعه اسرائیل هیچ خاطرهای از رنج و حقوق فلسطینیان ندارد. این فراموشی با آشکار شدن طرح داستان «کلید» درک میشود. آرامبخش برای تقویت این ایده اضافه میشود، در حالی که صدای شب است که در ضمیر ناخودآگاه پاره میشود.
راکان مایاسی در ادامه ضمن اشاره به عملیات هفتم اکتبر حماس علیه رژیم صهیونیستی تأکید میکند: به نظر میرسد [بعد از این عملیات]آگاهی بیشتری ایجاد شده و مردم بیشتر به موضوع فلسطین توجه نشان میدهند و علاقه دارند از حقوق ما حمایت کنند.
کارگردان فیلم «کلید» درباره نقش سینما در روایت داستان فلسطین خاطرنشان میکند: سینما قدرتمند است و فیلمها ساخته میشوند تا بمانند و سینما این توانایی را دارد که حال ما را برای آینده ثبت کند. ما فلسطینیها از این نظر مستثنا نیستیم. فیلمهای فلسطینی بسیار مهمی هستند که صدای ما را به گوش جهانیان رساندهاند، زیرا سینما مثل یک موضوع خبری در تلویزیون نیست؛ بسیار متافیزیکیتر است و قطعاً دربرگیری خلاقانه و عاطفی بیشتری دارد.