مذاكرات وين حالا و هر روز بيش از گذشته به آن چيزي نزديك ميشود كه خبرنگاران آن را «فرسايش» مينامند. مهلتهاي ذكر شده براي مذكرات تاكنون سه بار و بار آخر براي سه روز تمديد شده است.
جان كري تقريباً ركورد حضور در يك كشور خارجي را به عنوان وزير امورخارجه ايالات متحده شكسته است. البته هنوز به ركورد هنري كسينجر در دهه 70 نرسيده است و اينطور كه از قضايا پيداست، شكسته شدن اين ركورد نيز چندان دور از دسترس نخواهد بود.
چرا لاوروف به وين نميآيد
وزراي خارجه ايران و 1+5 به تدريج در حال جمع شدن دوباره در هتل كوبورگ هستند و با رسيدن لاوروف وزير امورخارجه روسيه جمع وزرا به جز وزيرامورخارجه چين جمعتر خواهد شد. حالا در اين ميان تنها سؤالي كه مانده زمان اعلام توافق است.
گرچه در اين ميان برخي از اخبار نيز حكايت از برخي آمادگيها براي پذيرش تمديد مذاكرات ميكند. كما اينكه يكي از مذاكرهكنندگان ايراني اين مسئله را به صراحت مطرح كرده است كه آمادگي تمديد مذاكرات تا اوايل ماه سپتامبر نيز وجود دارد و اين يعني مذاكرات حداقل تا دو ماه ديگر ادامه خواهد يافت. با اين حال برخي از اخبار به ايجاد جو اميدوار كننده در بين خبرنگاران، به خصوص خبرنگاران ايراني كمك كرده است، از جمله اين علامتها ميتوان به سخنان جان كري اشاره كرد كه در توئيت خود از حل برخي مسائل اساسي درباره مذاكرات خبر داد و همچنين موگريني كه در بالكن هتل كوبورگ از پيشرفتهاي اساسي خبر داده است. با اين حال هنوز اين پيشرفتها به جايي نرسيده است كه بتوان از امكان امضاي توافق سخن گفت. جان كري پس از جلسه سه جانبه خود با ظريف و موگريني به اين نكته اشاره كرد كه هنوز مسائل سختي براي حل كردن باقي مانده است كه بايد براي حل آن به سختي كار شود. سفر لاوروف، وزير امورخارجه روسيه نيز از روز شنبه به روز يكشنبه موكول شده است تا حضور لاوروف كه هميشه به نوعي نشانهاي از حصول توافق تلقي ميشد بار ديگر بر هم بخورد و همه منتظر جلسه چند جانبه وزراي غربي در پايان جلسه امشب باشند؛ جلسهاي كه ميتواند تكليف بسياري از مسائل را روشن كند، اينكه آيا توافق بين دو طرف امكان پذير است يا نه.
توئيتي كه حذف شد
بين تمام سيگنالهاي خبري كه از درون مذاكرات منتشر ميشد، انتشار خبري از سوي يكي از اعضاي تيم مذاكره كننده ايراني همه را به وجد آورد؛ توئيتي كه مضمون آن شعري با اين عنوان بود كه «خبري آمد؛ خبري در راه است.» اين توئيت از سوي همه به اين بهانه تعبير شد كه پيشرفت نهايي به دست آمده است و حتي برخي از امضاي توافق درپايان روز شنبه خبر دادند.
اما بلافاصله با برخي تماسها روشن شد كه اين توئيت هم يك نظر شخصي بوده و معاون مدير كل سياسي و امنيت بينالملل وزير امورخارجه آن را از توئيتر خود حذف كرد. اما بعضي از اين اميدواريها نيز به جلسه چندي پيش يكي از اعضاي ارشد تيم مذاكره كننده با خبرنگاران برخي روزنامههاي خارجي باز ميگردد كه از احتمال انجام توافق تا پايان روز يكشنبه خبر داده بود و تأكيد بر اين نكته كه در هر صورت تكليف مذاكرات تا پايان روز يكشنبه روشن ميشود. روز دوشنبه نيز هيئت ايراني به تهران باز ميگردد و حالا براي همه اصليترين سؤال اين است كه آيا تا روز دوشنبه توافقي حاصل ميشود يا نه و شايد هم تمديد ديگري براي چند ماه بعد كه هيچ كدام از تيمهاي مذاكره كننده درباره آن صحبتي نميكنند و تصميمگيري درباره واكنشها به اين مسئله را به پايتختها محول ميكنند. روشن است كه نه ايران و نه امريكا هيچ كدام تمايلي براي پذيرش شكست ندارند و در اين ميان رسانههاي غربي تلاش فراواني را شروع كردهاند كه در صورت شكست مذاكرات مسئوليت آن را متوجه ايران كنند؛ نكتهاي كه با واكنش خوب تيم مذاكره كننده و توئيت لاوروف، وزير امورخارجه روسيه عملاً به شكست منجر شده است و همه خبرنگاران در وين امريكاييها را مسئول شكست يا بينتيجه ماندن مذاكرات ميدانند.
از سوي ديگر اين تحليل نيز به صورت قوي در بين خبرنگاران مطرح است كه امريكاييها براي فرار از فشارهاي داخلي درباره تن دادن به خط قرمز نهم جولاي بود كه با سنگ اندازيهاي خود مذاكرات را تمديد كردهاند، به خصوص آن كه بندبازي امريكاييها پس از آن شروع شد كه اوباما پس از نشست خود با نمايندگان دموكرات، دستورات جديدي را به جان كري ابلاغ كرد و از آن پس موضع امريكاييها سختتر شد.
ترفند امريكا براي امتيازگيري بيشتر
بر اساس اين تحليل تمامي رفتارهاي اين روزهاي امريكا ترفندي براي امتيازگيري در اين دو موضوع اساسي است و پيشبينيها در اين راستا است كه چرخ مذاكرات مجدداً در يكي دو روز آينده به گردش درخواهد آمد و سرعت خواهد گرفت. به نظر ميرسد عمده تلاش امريكا براي امتيازگيري از ايران بر چند محور خاص متمركز باشد. امريكا تجميع زمانبندي همه تعهدات ايران را در يك زمان زير 10 سال نميپذيرد چراكه براي اين كشور طولاني مدت بودن توافق نهايي، با هدف بيشترين تأثيرگذاري بر محيط داخلي ايران موضوعيت عمده دارد. در كنار اين امريكا ميخواهد به بهانه حفظ تحريمهاي تسليحاتي- با تمركز بر برنامه موشكهاي بالستيك ايران- زيرساخت اصلي قطعنامههاي شوراي امنيت را حفظ كند. اكنون اختلاف نظر درباره دوره زماني برقرار ماندن اين تحريمهاست.
همچنين غرب به دنبال اين است كه برنامه تحقيق و توسعه غنيسازي ايران را به گونهاي محدود كند كه انتهاي دوره گام نهايي، تازه آغاز دوران تحقيق و توسعه واقعي ايران باشد نه پايان آن. امريكا ميخواهد دسترسي به تأسيسات نظامي صريحاً در توافق قيد شود. همچنين اين پيش بيني به صورت جدي مطرح است كه امريكاييها حاضر به تعليق تحريم تسليحات متعارف ايران بشوند ولي تحريمهاي موشكي را از آن مستثني كنند.
ايران و امريكا در چه حوزههايي به هم امتياز خواهند داد
برخي از اخبار به صورت شنيدهها از اتاق مذاكرات به بيرون درز كرده كه ايران به دنبال اين است كه تحريمهاي تسليحاتي ايران تنها شش ماه پس از توافق پايدار باشد و پس از آن اين تحريمها لغو شود و اين در حالي است كه طرح روسيه تعليق تحريمهاي تسليحاتي ايران را در بازهاي بين دو تا هشت سال پيشبيني ميكرد.
از سوي ديگر ايران به دنبال آن است كه به هر شكل ممكن برنامه تحقيق و توسعه خود را حفظ كند، چراكه در اين صورت است كه برنامه هستهاي ايران يك برنامه زنده و رو به جلو خواهد بود، حتي ايران حاضر است درباره زمان فريز برنامه غنيسازي امتيازات بيشتري را به امريكاييها اعطا اما همچنان بحث توسعه و تحقيق درباره سانتريفيوژهاي پيشرفته را حفظ كند.
عروسي در ميان مذاكرات
امروز هتل كوبورگ علاوه بر مذاكرات هستهاي مهمانان ديگري هم داشت و آن هم برنامه عروسي بود كه از مدتها پيش براي برگزاري آن در اين هتل برنامهريزي شده بود، اما به دليل تطويل مذاكرات با حضور وزراي خارجه و خبرنگاران مواجه شد.
از سوي ديگر، عدهاي از مخالفان نظام جمهوري اسلامي به صورت محدود در مقابل هتل كوبورگ تجمع كرده بودند و بنرهايي را درباره آزادي سران فتنه و همچنين برخي از بازداشتيهاي امنيتي در دست داشتند كه با بياعتنايي رسانههاي ايراني و حتي رسانههاي خارجي روبهرو شدند.
ديروز بنا به برنامهريزي قبلي راهپيماي روز قدس با حضور ايرانيان و مسلمانان ساكن وين نيز برگزار شد و در آن فرياد آزادي قدس سر داده شد. مذاكرات همچنان در محل توجه است و شبح خبيث دبه امريكايي مانع از به نتيجه رسيدن آن ميشود.