چهار روز بعد از انتشار بيانيه مشترك ايران و 1+5 كه در آن خطوط كلي توافق احتمالي بين دو طرف ترسيم شده، نگراني برخي كشورهاي عربي از اين دستيابي به يك توافق احتمالي طي سه ماه آينده سبب نزديكي بي‌سابقه آنها به رژيم صهيونيستي شده است. رياض و متحدين منطقه‌اي آن، به اندازه‌اي مبادي آداب ديپلماتيك بودند كه محتاطانه از بيانيه مشترك ظريف- موگريني در لوزان سوئيس استقبال كنند ولي نگراني غير رسمي در پايتخت‌هاي عربي، چيزي نيست كه بتوان بر آن چشم پوشيد.
به گزارش جوان، پادشاه عربستان در نخستين و تنها موضع‌گيري خود بعد از انتشار بيانيه لوزان، در گفت‌و‌گوي تلفني با باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا ابراز اميدواري كرد كه توافق با ايران، امنيت منطقه و جهان را تقويت كند. اين موضع‌گيري سلمان بن عبد العزيز، استقبالي آغشته به كنايه از روندي بود كه در آذر ماه 92 در ژنو شروع و در لوزان سوئيس وارد مرحله‌اي جديد شد. ساير كشورهاي عربي نيز موضع كمابيش مشابهي ابراز كردند. شيخ حمد بن تيميم آل ثاني، امير قطرگفت كه اميدوار است توافق هسته‌اي با ايران امنيت منطقه را تقويت كند. امارات، بحرين و كويت نيز در پاسخ به تماس تلفني رئيس‌جمهور امريكا گفتند كه اميدوارند توافق نهايي منجر به ثبات و امنيت منطقه‌اي و جهاني شود. در وراي تعارفات ديپلماتيك، انعكاس بدبيني متحدين عرب عربستان به بيانيه لوزان را مي‌توان در تحليل مطبوعات در پايتخت‌هاي عربي به روشني ديد. تحليل‌گران نزديك به منابع رسمي در پايتخت‌هاي عربي مي‌گويند در شرايطي كه تحولات عراق و سوريه باعث سنگين‌تر شدن وزنه ايران در ترتيبات امنيتي منطقه شده، توافق احتمالي با 1+5 كه منجر به كاهش فشارهاي غرب و عادي شدن فروش نفت ايران مي‌شود، معادلات منطقه را بيش از پيش به سود ايران تغيير خواهد داد. برخي ناظران يك گام هم از اين فراتر گذاشته و مي‌گويند تلاشي كه عربستان در ظاهربراي تشكيل ائتلاف عربي عليه يمن شروع كرد، گام اول شكل‌دهي به يك ائتلاف منطقه‌اي عليه ايران در شرايطي است كه جمهوري اسلامي به سمت توافق هسته‌اي با 1+5 گام بر مي‌دارد. هاني اللجمال، كارشناس سياسي و منطقه‌اي مصري پيش بيني كرده كه چارچوب توافق با ايران، برخي كشورهاي عربي مانند عربستان و مصر را در مسير رويارويي با ايران قرار دهد و پيشنهاد كرده كه تحت چتر اتمي پاكستان، يك «ناتوي سني» عليه ايران ايجاد شود. ناصر احمد بن غيث، محقق ساكن امارات مي‌گويد: «ايران به دنبال به دست آوردن نقش پيشين خود به عنوان پليس منطقه است. دولت‌هاي خليج فارس بايد دست به يك شراكت استراتژيك با قدرت‌هاي منطقه‌اي مانند پاكستان و تركيه بزنند كه در نگراني از جاه طلبي ايران در منطقه سهيمند. » رقيده درقام، ديگر تحليل‌گر عرب ديروز درسايت شبكه العربيه نوشت: «رهبري عربستان سعودي با حمله به يمن تصميم گرفت كه ديگر گروگان مشخص شدن نتيجه مذاكرات ايران و امريكا در سوئيس باقي نماند و تصميم گرفت ابتكار را به دست بگيرد و با عمليات توفان عزم گفت‌وگو‌ها با ايران را به شكلي جدي تحت تاثير قرار دهد، گفت و گوهايي كه چشم اندازمنطقه‌اي را نيز به ذهن مذاكره كنندگان هسته‌اي اضافه كرد... چنين تحولي در مناسبات ايران و عربستان و عربستان و امريكا اين پيام را به تهران ارسال كرد كه «بي اعتنايي كافي» است و به واشنگتن نيز اين پيام را فرستاد: «متأسفيم ! اما بيش از اين نمي‌توانيم منتظر بمانيم.»
ديگر تحليل‌گران پايتخت‌هاي عربي، واكنش‌هايي تند و تيز‌تر به چشم‌انداز يك توافق احتمالي با ايران نشان دادند. حسن البراري در روزنامه الشرق نوشت: «ايران سعي كرده در عراق، لبنان و سوريه مداخله كند و شاهد اين است كه هيچ هزينه‌اي هم به خاطر اين مداخلات پرداخت نمي‌كند... اين احساس در تهران وجود دارد كه امريكا از رويارويي نظامي با ايران اجتناب مي‌كند.»
مسابقه اعلام پيروزيايران و 1+5 از هفته آينده مذاكرات (حدوداً سه ماهه) خود را براي مكتوب كردن توافق جامعي شروع مي‌كنند كه محورهاي اصلي آن در بيانيه پنجشنبه شب ظريف –موگريني ترسيم شده است. ديپلمات‌هاي ايراني و امريكايي از فرداي صدور بيانيه مشترك، يك ماراتن تمام عيار را شروع كرده‌اند تا بيانيه صادر شده در لوزان سوئيس را موفقيت براي خود قلمداد كنند. باراك اوباما روز شنبه توافق با ايران را يك توافق خوب خواند كه بازرسي‌هاي بي‌سابقه‌اي را از برنامه هسته‌اي ايران به مدت بيش از 20 سال تضمين مي‌كند. عباس عراقچي عضو تيم مذاكره كننده هسته‌اي هم موافقت طرف غربي با كنار گذاشته شدن شش قطعنامه لازم الاجرا و تحت فصل هفت عليه ايران در شوراي امنيت سازمان را اقدامي «بي‌سابقه» خواند و گفت اين پيروزي حاصل 10 سال نبرد همه جانبه ملت ايران است.
در بحبوحه ماراتن دوطرف براي اعلام پيروزي زودهنگام براي توافقي كه بايد تا 10 تيرماه 1393 به دست بيايد، كارشناسان مي‌گويند كه بررسي بيانيه مشترك ايران و 1+5 در كنار بيانيه تفسيري كه وزارت خارجه امريكا منتشر كرد و همچنين موضع‌گيري مقام‌هاي ايراني، نشان دهنده وجود بخش‌هايي خاكستري است كه سرنوشت آنها هنوز نهايي نشده است. كليدي‌ترين بخشي كه از ساعات اوليه صدور بيانيه لوزان موجب اختلاف شده، تفسير متفاوتي است كه ايران و امريكا از نحوه برداشته شدن تحريم‌ها عليه ايران ارائه كرده‌اند. در بيانيه مشترك ظريف و موگريني تأكيد شده كه اتحاديه اروپا اجراي همه تحريم‌هاي اقتصادي و مالي مربوط به برنامه هسته‌اي را «متوقف(Terminate) » خواهد كرد ولي در همين بيانيه تصريح شده: «ايالات متحده اجراي همه تحريم‌هاي اقتصادي و مالي ثانويه مربوط به برنامه هسته‌اي را همزمان با راستي‌آزمايي آژانس از اجراي تعهدات كليدي ايران متوقف (Cease) مي‌كند.» برخي ناظران تفاوت اصطلاحي «Terminate»با «Cease» را يكي از ابهامات جدي بيانيه لوزان مي‌دانند كه مي‌تواند چالش دور بعدي مذاكرات را رقم بزند، به خصوص كه جان كري وزير امور خارجه امريكا نيز تأكيد كرده كه برداشته شدن تحريم‌ها به طور تدريجي خواهد بود. به نوشته يو اس‌اي تودي، اختلافات بر سر اينكه تحريم‌ها چه موقع بر اساس تعهدات ايران برداشته خواهد شد، از جمله مواردي است كه ممكن است دستيابي به توافق را با خطر روبه‌رو كند.
علاوه بر اين، به نوشته يو اس‌اي تودي، اينكه آيا امكان بازرسي سايت‌هاي نظامي ايران نيز وجود خواهد داشت يا نه، ممكن است دستيابي به توافق نهايي را به مخاطره بيندازد. اينكه ايران چگونه به سؤالات آژانس درباره سابقه فعاليت‌هاي هسته‌اي خود پاسخ خواهد داد، يكي از مشكلات باقي مانده است.
ائتلافي جذاب و بيسابقهتحت چنين شرايطي، در حالي كه روز شنبه گزارش شد كه دولت اوباما يك كمپين گسترده براي متقاعد كردن اعضاي كنگره درباره جزئيات بيانيه لوزان را تشكيل داده، يك ائتلاف گسترده از مخالفان توافق احتمالي ايران با 1+5 در تيرماه نيز در حال شكل‌گيري است. در يك سوي اين ائتلاف، رژيم صهيونيستي قرار دارد. بنيامين نتانياهو نخست وزير رژيم صهيونيستي در تازه‌ترين موضع‌گيري خود كه عصر ديروز از تلويزيون اسرائيل پخش شد موضع قبلي خود را درباره توافق هسته‌اي ايران تكرار نكرد ولي گفت كه با با دموكرات‌ها و جمهوري‌خواهان كنگره در حال رايزني است تا اجازه ندهند «ايران مسيري آزاد به سمت بمب (هسته‌اي) به دست بياورد. » به نظر مي‌رسد مقام‌هاي اسرائيلي به جاي ابراز مخالفت با اصل توافق با ايران قصد دارند در يك كمپين گسترده، بخش‌هاي خاكستري بيانيه لوزان را به نحوي تحليل و تفسير كنند كه امكان شكل‌گيري يك توافق جامع طي سه ماه آينده فراهم نشود. يك مقام ارشد كابينه رژيم صهيونيستي ديروز به جروزالم‌پست گفته كه تل آويو از سه ماه باقي‌مانده تا ضرب‌الاجل 30 ژوئن استفاده خواهد كرد تا عليه بسياري از مفاد تفاهم لوزان بحث و جدل كند، به ويژه بندي كه به ايران امكان مي‌دهد تأسيسات هسته‌اي خود را حفظ كند. آسوشيتدپرس نيز گزارش كرد كه مقام‌هاي دفتر نتانياهو سندي تنظيم كرده‌اند كه مدعي است سيستم بازرسي‌ها از تأسيسات هسته‌اي ايران به اندازه‌اي كه مذاكره‌كنندگان مي‌گويند، دقيق نيست. يك تحليل رسمي اسرائيل از چارچوب توافق هسته‌اي - كه قدرت‌هاي جهان با ايران منعقد كرده‌اند - فهرستي از كاستي‌هاي اين توافق را تنظيم كرده و در عين حال، مبنايي براي ماه‌ها لابي «بنيامين نتانياهو» نخست وزير اسرائيل به منظور لغو يا اصلاح اين توافق، فراهم ساخته است. اين رويكرد رژيم صهيونيستي به اندازه‌اي براي عربستان و متحدان عرب آن جذاب خواهد بود كه طي سه ماه از طريق ورود به يك كمپين گسترده عليه بخش‌هاي خاكستري بيانيه لوزان، دست به خرابكاري بزنند. شايد چنين ائتلافي بين رياض و تل‌آويو كه از نفوذ منطقه‌اي ايران از باب المندب تا بغداد و از آنجا تا بيروت و دمشق نگرانند، بي‌سابقه باشد.
