از همان زماني كه دايرههاي فلزي بر پشتبامهاي تهران جا خوش كرد، مسئولاني كه عهدهدارتأمين نظم و امنيت جامعه بودند، قاطعيت برخورد خود با نصب تجهيزات مربوط به تهاجمات فرهنگي را با پا گذاشتن به پشت بامها و تا كردن و گاه له كردن اين تجهيزات نشان دادند، حتي هنوز كه هنوز است گاه اخبار جديدي در خصوص تشديد برخورد اين دستگاهها عليه نصابها و نصب ديش ماهواره بر پشت بام خانهها منتشر ميشود، در اين بين برخي از مسئولان فرهنگي هر كدام يك دل سير از خطرات شبكههاي ماهوارهاي و تأثير منفي آنها بر كانون خانه و خانواده سخن گفتهاند اما در سالهاي اخير اين نهي از منكرها با رويكرد فرهنگي تهيه و توليد نسخههاي ايراني برنامههاي ماهوارهاي و پخش آنها از تلويزيون ملي يا شبكه نمايش خانگي به تعارض جدي انجاميده است.
مشكل كار اينجاست كه اكثر اين برنامهها كپي برابر اصل نسخه اصلي خود در شبكههاي ماهوارهاي هستند.
يكي از اركان فرهنگسازي در جامعه، تبيين نگاهي است كه تحت هر شرايطي بر بخشهاي مختلف جامعه حكمفرما باشد، با اين حال مردم كشورمان كه بنا بر مضامين غيراخلاقي و محتوايي اين برنامهها به اجتناب از مشاهده اين شبكهها تشويق ميشوند، گاه شاهد بروز تبصرههايي در اين بحث بودهاند.
شايد مصداق اولين كپي كاري در رسانه را بتوان در تبليغات بازرگاني جست، از همان زماني كه تبليغ شير خشك و مواد غذايي با نماهنگها و شكل و شمايل كپي برابر اصل تبليغ كالاي مشابه در شبكههاي ماهوارهاي روي آنتن شبكههاي ملي رفت، شايد كسي احساس نارضايتي نكرد، اما بعدها وجههاي ديگري از الگوبرداري رسانه ملي از شبكههاي ماهوارهاي در بخش خبري اين رسانه و نحوه خبرگويي مجريان آن نمود پيدا كرد.
در اين بين برنامههاي سرگرم كنندهاي چون مسابقات تلويزيوني هم از تيررس كپيكاري مسئولان دور نماند تا اين مسابقات با شكل و ساختاري مشابه مسابقات ماهوارهاي وارد تلويزيون خودمان شود.
مقوله كپي پيست رايج در توليد برنامههاي رسانه ملي هنوز به طور كامل مورد نقد قرار نگرفته بود كه اين بار توليد برنامههايي به تبعيت از شبكهاي ماهوارهاي كه عنوان و رويكرد منفي نسبت به آن بر خروجي بسياري از خبرگزاريها و نشريات هنوز هم به چشم ميخورد، آغاز شد تا شبكه نمايش خانگي نيز از معضلي كه دامنگير رسانههاي ما شده بود، بينصيب نماند.
به اين ترتيب نسخه ايراني بفرماييد شام هر هفته با حضور چند بازيگر تهيه و در فروشگاهها و سوپرماركتها پخش شد اما پروژه كپي شده از برنامه بفرماييد شام شبكه ماهوارهاي من و تو كه آن نيز نمونه كپي شده از برنامه اصلي يكي از شبكههاي انگليسي بود، به دلايل مختلفي اعم از اشباع شدن مخاطب از مشاهده چنين برنامهاي خيلي زود به بن بست خورد تا آنجا كه بازار كساد اين مجموعه در شبكه نمايش خانگي، از كار افتادن چرخه تهيه و توليد اين برنامه را محتمل ميكند.
حالا پس از مدتي كه از تهيه و توزيع اين مجموعه در بازار نمايش خانگي ميگذرد، گفته ميشود كه اين شبكه ريسك نمايش برنامه ديگري را در سر ميپروراند؛ برنامهاي كه صحبت آن از اواسط سال گذشته بر سر زبانها بود.
آكادمي موسيقي ايران عنوان برنامهاي است كه گفته ميشود با حضور و داوري رضا صادقي پا به شبكه نمايش خانگي ميگذارد و جاي بسي شگفتي است كه اين شبكه در نمايش برنامههاي كپي شده از شبكه ماهوارهاي من و تو پيشتاز شده است.
شايد توليد و سرمايه گذاري در تهيه برنامههايي با الگوبرداري از برنامههاي شبكههاي ماهوارهاي متعاقب نظر برخي كارشناسان در اين خصوص باشد كه توليد نمونههاي ايراني برنامههاي ماهوارهاي با بر طرف كردن نياز مخاطب، وابستگي او به برنامههاي ماهوارهاي را قطع كند اما مشكل اينجاست كه توليدكنندگان اين برنامهها معمولاً بدون اندك استفاده از قوه خلاقيت و نيروي فكر و انديشه خود به رغم استقلال در توليد اين برنامهها از وابستگي ايدهاي و فكري به توليدكنندگان اين برنامهها در شبكههاي ماهوارهاي رنج ميبرند.
تبليغ جنجالساز بانك ملت در كنار نحوه خبرگويي اخبار ۲۱ و ۲۰:۳۰، شام ايراني و حالا آكادمي موسيقي كه بعيد نيست به تبعيت از آكادمي موسيقي شبكههاي خارجي ، آكادمي موسيقي رضا صادقي نام بگيرد، هر يك نمونههايي از شاهكار برخي تهيهكنندگان و توليدكنندگان در سيستم فرهنگي كشور است كه معضل كپيپيست را از فضاي مطبوعات و فناوري اطلاعات به صحنه تلويزيون آوردهاند و جاي شكرش باقي است كه امسال سال توليد ملي لقب گرفته است؛ سالي كه انتظار ميرود خلاقيتهاي ملي مسئولان و متوليان امر بيش از سالهاي گذشته متبلور شود.