جوان آنلاین: هر سال پیک کاری کاروان‌های راهیان نور از اواسط اسفند ماه شروع می‌شود و تا اواسط فروردین ماه ادامه می‌یابد. اما امسال با توجه به اینکه ماه مبارک رمضان تقریباً از اواسط اسفندماه شروع می‌شود (۱۲ اسفند) برخی کاروان‌های راهیان نور حرکت خود را از اوایل اسفند ماه شروع کرده‌اند تا قبل از حلول ماه مبارک رمضان، سفر معنوی خود به مناطق عملیاتی دفاع مقدس را انجام داده باشند. محمود محمودی از راوی‌های با سابقه کاروان‌های راهیان نور است که اکنون در مناطق عملیاتی جنوب کشور حضور دارد. از او خواستیم تا روایتگری برخی مناطق عملیاتی دفاع مقدس را برایمان انجام دهد.
یادمان والفجر ۸
بازدید کاروان‌های راهیان نور در یادمان‌های عملیاتی جنوب کشور (بخشی از ایلام و استان خوزستان) یا از شمال منطقه شروع می‌شود و به جنوب ادامه می‌یابد یا بالعکس از جنوب شروع کرده و به شمال منطقه می‌روند. یادمان عملیاتی والفجر ۸ در منطقه اروند کنار که اکنون به نام شهرک والفجر نامگذاری شده است، جنوبی‌ترین یادمان استان خوزستان به شمار می‌رود. کاروان‌های راهیان نور برای عزیمت به این یادمان، عموماً به خرمشهر می‌روند و پس از اسکان در این شهر به یادمان والفجر ۸ و کربلای ۵ می‌روند. یادمان والفجر ۸ یکی از جذاب‌ترین یادمان‌های دفاع مقدس نیز است، چراکه در جوار آب‌های خروشان اروندرود قرار دارد و جذابیت‌های بصری منطقه مورد توجه زائران قرار می‌گیرد.
کشتی شکسته
شاید شما هم پیرامون یادمان عملیاتی والفجر ۸ نامی از کشتی شکسته یا کشتی به گل نشسته شنیده باشید. در این خصوص دو نکته را می‌توانم عرض کنم، یکی وجود یک کشتی شکسته در ساحل جزیره‌ام الرصاص عراق است که در زمان عملیات کربلای ۴ برخی از غواص‌های ما با رفتن به درون این کشتی کار‌های شناسایی را انجام می‌دادند و همچنین در اثنای عملیات نیز وقتی مشخص شد عملیات لو رفته است، تعدادی از غواص‌ها در این کشتی مخفی شده و نجات پیدا می‌کنند. اما بحث اصلی در خصوص کشتی به گل نشسته، مربوط به مسجدی می‌شود که بعثی‌ها پس از دفاع مقدس در شهر فاو و در ساحل این بندر درست کردند.
از آنجا که صدام به خوبی می‌دانست جنگ ما نبرد ایدئولوژیک با تکنولوژی است و ایدئولوژی اسلامی ما هم از مسجد نشئت می‌گیرد، بعد از جنگ فرمان داد تا یک مسجد شبیه یک کشتی به گل نشسته در ساحل اروند طراحی کرده و بسازند. مسجد اصلی فاو که در زمان فتح این شهر از سوی رزمندگان، پرچم حرم امام رضا (ع) توسط فرمانده لشکر ۲۵ کربلا روی گلدسته آن نصب شد، کمی عقب‌تر از این مسجد جدید است. معمولاً راوی‌ها به زائران توضیح می‌دهند که این دو مسجد چه تفاوتی با هم دارند. خصوصاً که مسجد جدید فاو (به شکل کشتی به گل نشسته) از ساحل خودمان و از یادمان والفجر ۸ به خوبی نمایان است، اما برای دیدن مسجد قدیمی‌تر باید کمی در ارتفاع قرار بگیرید. مثلاً سوار بر اتوبوس کاروان‌ها می‌شود آن را دید. پس هر وقت به یادمان والفجر ۸ رفتید، حواس‌تان باشد هر دو مسجد را ببینید.
یادمان شلمچه و خرمشهر
یادمان شلمچه مشهورترین یادمان مناطق عملیاتی دفاع مقدس است که حضرت آقا نیز در این یادمان حضور پیدا کرده و شلمچه را قطعه‌ای از بهشت نامیده‌اند. شلمچه به عنوان قلب تپنده یادمان‌های جنوب کشور، بسیار به شهر خرمشهر نزدیک است (تقریباً ۱۲ کیلومتر) بنابراین دسترسی به آن سهل است و در کنار خرمشهر و یادمان اروند کنار، این سه یادمان یک سه ضلعی بسیار جذاب برای زائران را تشکیل می‌دهند.
برای رفتن به یادمان شلمچه معمولاً خرمشهر می‌روند. خود خرمشهر یک یادگاری برجای مانده از جنگ است. از مسجد جامع این شهر گرفته تا دیوار برخی خانه‌ها که هنوز آثار گلوله‌های زمان جنگ را بر پیکر دارند یا گلزار شهدای جنت‌آباد خرمشهر، پادگان دژ و... همگی از جذابیت‌های شهر خرمشهر برای زائران راهیان نور به شمار می‌روند. از طرف دیگر رود کارون از وسط شهر می‌گذرد و در آن سوی کارون نیز شهر آبادان قرار دارد. آبادان یک سال در محاصره دشمن بود و آن نیز مثل خرمشهر سرنوشتی تاریخی و جذاب دارد. همچنین در گلزار شهدای آبادان شهدای بسیاری آرمیده‌اند که مزارشان بخشی از گنجینه یادگار‌های دفاع مقدس را شامل می‌شود. پس اگر شما بخواهید به یادمان شلمچه بروید، خرمشهر، کارون، آبادان، پل نو (یکی از سنگر‌های دفاعی رزمندگان در هجوم اولیه دشمن)، پادگان دژ، جنت آباد و... را هم زیارت می‌کنید و سپس به یادمان شهدای گمنام شلمچه می‌روید.
شاه پر شهادت
همان‌طور که عرض کردم، شلمچه مشهورترین منطقه عملیاتی دفاع مقدس است. در وجب به وجب آنجا خون شهیدی ریخته است و به قول معروف در شلمچه شاه پر شهادت خشکانده‌اند. خاک این منطقه وقایع بسیاری به خود دیده است. مرز شلمچه یکی از محور‌های هجوم ارتش بعث عراق بود. دشمن از مرز زمینی شلمچه ورود کرد و بخشی از نیرو‌ها به سمت اهواز و بخشی به سمت خرمشهر آمدند. در شلمچه قبل از شروع رسمی دفاع مقدس و در جریان تجاوزات مرزی عراق شهید داده‌ایم. سپس با شروع جنگ در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، درگیری‌های سختی در مرز شلمچه صورت گرفت. عراق از آنجا ورود کرد و در مسیر رفتن به سمت خرمشهر، از پل نو رد شد و نهایتاً به دروازه‌های شهر رسید؛ بنابراین حتی مسیر حرکت از خرمشهر به شلمچه نیز مشهد شهدای بسیاری است. در عملیات فتح خرمشهر (الی بیت‌المقدس) رزمندگان با دور زدن خرمشهر، ابتدا خود را به شلمچه رساندند تا نیرو‌های دشمن در داخل شهر را به محاصره درآورند. در بخش اعظمی از اردیبهشت سال ۶۱ در منطقه شلمچه شهدای بسیاری تقدیم شد. سپس در عملیات رمضان از شلمچه گرفته تا پاسگاه زید از محور‌های عملیاتی بودند. در زمستان سال ۶۵ و در جریان عملیات کربلای ۴ و ۵ نیز باز در شلمچه وارد عمل شدیم و نهایتاً باید گفت خاک‌های شلمچه بیشتر از هر نقطه دیگری خون پاک شهدا را به خود دیده است.
موانع نونی شکل
در یادمان شلمچه، ماکت بزرگی از سنگر‌های نونی شکل طراحی شده تا زمین منطقه شبیه دوران جنگ شود. البته آن قسمت از شلمچه که رزمندگان در عملیات کربلای ۵ ورود کردند، در آن سوی مرز‌ها قرار دارد. ما به قصد تسلط بر بصره به دژ عظیم شلمچه زدیم و با فتح سنگر‌های نونی شکل تا حومه این شهر رفتیم. این ماکت بزرگ سنگر‌های نونی شکل نشان دهنده موانع عجیب و عظیم دشمن در این منطقه است. قسمت درونی موانع نونی پر از سیم خاردار و میدان مین و آبگرفتگی بود و درحاشیه آن نیز سنگر‌های دشمن داخل کانال‌هایی مرتفع قرار داشتند و از آن بالا کاملاً به محیط درونی مانع مسلط بودند، اما در عملیات کربلای ۵، سنگر‌های نونی شکل با همت رزمندگان یک به یک سقوط کردند و به تصرف رزمندگان درآمدند.
یادمان شهدای هویزه
از شلمچه که به سمت شمال می‌رویم به مناطق و یادمان‌های پاسگاه زید (شهدای عملیات رمضان)، کوشک، طلائیه، هویزه، سوسنگرد، بستان، پل سابله، تنگه چزابه، شوش و منطقه عملیاتی فتح المبین می‌رسیم. همچنین پادگان نام آشنای دوکوهه در اندیمشک نیز از مقاصد دیگر کاروان‌های راهیان نور در استان خوزستان است. هر کدام از این مناطق و یادمان‌هایی که نام بردم ماجرا‌هایی دارند و شرح مفصلی. در پاسگاه زید، عملیات رمضان، تک فریب خیبر، دفاع در برابر تک‌های دشمن و موارد و حوادث متعددی رخ داده است. پاسگاه زید شمال منطقه شلمچه است و از خطوط مرزی حساس و استراتژیک به شمار می‌رود. کوشک و طلائیه یادآور عملیات خیبر و بدر در زمستان سال‌های ۶۲ و ۶۳ است. هویزه مشهد دانشجویان پیرو خط امام و نام آورترین آنها «شهید حسین علم الهدی» است. مزار ۶۸ شهید در یادمان هویزه قرار دارد که در کربلای ۱۶ دی ۱۳۵۹ در مصاف با دشمن به شهادت رسیدند و پیکرشان از سوی شنی تانک‌های بعثی له شد. این پیکر‌ها ماه‌ها در همان منطقه ماندند تا اینکه در سال ۶۱ و در جریان عملیات الی بیت المقدس، یگان‌های دشمن از منطقه عقب‌نشینی کردند و رزمندگان توانستند به این پیکر‌ها دست پیدا کنند. چون بسیاری از پیکر‌ها زیر شنی تانک‌ها له شده و همچنان در سرما و گرمای منطقه مانده بودند، با مشورت خانواده‌هایشان در همان محل شهادت دفن شدند.
از دهلاویه تا فتح‌المبین
به شکل گذری اگر بخواهم به معرفی دیگر یادمان‌های منطقه جنوب بپردازم، سوسنگرد هرچند ماجرای مفصلی دارد، اما در نزدیکی آنجا یادمان مهم دهلاویه قرار دارد که محل شهادت دکتر چمران و تعداد دیگری از رزمندگان ستاد جنگ‌های نامنظم است. در یادمان دهلاویه نمایشگاه‌های متعددی نیز وجود دارد که در یکی از آنها، نقاشی‌های شهید چمران به نمایش گذاشته شده است. بستان، پل سابله و تنگه چزابه نیز یادآور حماسه آفرینی رزمندگان در عملیات طریق القدس در پاییز سال ۶۰ است. همچنین تنگه چزابه و مرز چزابه از محور‌های یورش دشمن به خاک کشورمان بود. در شمال خوزستان نیز یادمان عملیات فتح‌المبین در نوروز سال ۶۱ قرار دارد که به جهت بزرگی و اهمیت این عملیات، معمولاً این یادمان در برنامه تمام کاروان‌های راهیان نور جنوب کشور گنجانده می‌شود. دوکوهه هم که محل اسکان و حضور اغلب کاروان‌های راهیان نور است؛ پادگانی که هنوز ساختمان‌های محل اسکان گردان‌های لشکر حضرت رسول (ص) در آن وجود دارد.
