جوان آنلاین: عبدالکریم حسینزاده، معاون رئیسجمهور در امور توسعه روستایی و مناطق محروم کشور گفت: از ۶۹ هزار روستای کشور، تنها ۳۸ هزار روستا دارای سکنه هستند و ۳۱ هزار روستا خالی از سکنه شده است. این آمارهای شوکه کننده در شرایطی است که در سال ۱۳۵۵ حدود ۷۰ درصد جمعیت در روستاها و ۳۰ درصد در شهرها ساکن بودند، اما اکنون این نسبت برعکس و کشور با مهاجرت «وسیع» روستایی روبهرو شده است.
بر اساس آمارها در سال گذشته رکورد افزایش مهاجرت از روستاها شکسته شده و به ۲۳ درصد رسیده است. در خصوص مهمترین دلایل این امر میتوان به مسائل مختلفی اشاره کرد. مدیرعامل مؤسسه آموزش، توسعه و آبادانی روستا بحران اشتغال در روستاها را یکی از دلایل اصلی افزایش نرخ مهاجرت میداند.
حسن مؤمنی گفت: متأسفانه، در برنامه هفتم توسعه، به موضوع روستا و محرومیتزدایی به اندازه کافی پرداخته نشده است. مهاجرت روستاییان به شهرها هر سال بیشتر میشود و پیشبینیها نشان میدهد که تا سال ۱۴۰۳، ۱۶ درصد از جمعیت روستایی به جمعیت شهری تبدیل خواهد شد.
معاون رئیسجمهور در امور توسعه روستایی و مناطق محروم کشور نیز مهمترین عوامل ایجاد این شرایط را کمبود فرصتهای شغلی، کاهش کیفیت زندگی، تحولات اجتماعی، کمبود درآمد و تغییرات اقلیمی دانست و گفت: انتظار حفظ جمعیت روستاها در حالی است که نه تنها تورم روستایی تقریبا همپای تورم شهری است، بلکه بیکاری گسترده، بحران آب، نبود امکانات و نبود حمایت دولت از کشاورزان نیز زندگی خانوارهای روستایی را با معضل مواجه کرده است.
این اظهارات در شرایطی است که بر اساس آمارهای منتشر شده؛ متوسط هزینه خانوارهای شهری و روستایی در سال گذشته به ترتیب ١٣٧میلیون و ٧٩ میلیون تومان بوده است که نشان میدهد تورم روستایی تفاوت زیادی با مناطق شهری ندارد.
از سویی دیگر خشکسالی نیز از دیگر دلایل مهم مهاجرت روستاییان بوده است. با توجه به خشکسالیهای پیدرپی در سالهای اخیر، این فرضیه وجود دارد که تغییرات اقلیمی یکی از عوامل اصلی موثر بر کاهش جمعیت روستاهای کشور است. مساله مهاجرت روستائیان از ابعاد مختلفی اهمیت دارد. برای نمونه؛ حاشیهنشینی شهرهای بزرگ به عنوان یکی از پیامدهای مهاجرت، هزینههای بسیار سنگینی را بر جامعه و کشور تحمیل میکند.
علیاکبر محرابیان، وزیر نیروی دولت سیزدهم تابستان پارسال اعلام کرد که ۱۰ هزار روستای کشور به آب آشامیدنی دسترسی ندارند؛ به عبارتی بیش از یکچهارم روستاهای کشور آب آشامیدنی ندارند.
همچنین مجید آقازاده، معاون مهندسی مجموعه دولتی شرکت آب و فاضلاب هم گفت: ۲۷ هزار روستای ایران با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون تن با بحران آب روبهرو هستند. در واقع بیش از ۷۰ درصد روستاهای کشور با بحران آب مواجه هست.
به نظر میرسد که نیاز اساسی به پیمایشهای اساسی و کارآمد برای تحلیل شرایط فعلی روستانشینی در ایران است که در ابتدا مشخص شود که چه باید کرد.