جوان آنلاین: ایران با تکیه بر توان فنی و مهندسی بالا در حوزه پالایشگاهی، توانست با تکیه بر ایده جدید دولت سیزدهم به مهم‌ترین بازیگر در بازسازی پالایشگاه‌های نیمه‌فعال و مستهلک شده کشور‌های مختلف تبدیل شود. با تکیه بر این سیاست، اولاً خدمات و تجهیزات فنی و مهندسی ایران بازار‌های صادراتی جدید پیدا کردند. در ضمن ایران پس از اتمام بازسازی پالایشگاه‌های مذکور، سهامدار این پالایشگاه‌های فراسرزمینی خواهد شد و در نهایت نفت خام ایران به عنوان خوراک اصلی این پالایشگاه‌ها به پالایش خواهد رسید که موجب افزایش صادرات نفت خام و پالایش آن خواهد شد.
دیپلماسی به معنای استفاده بهینه از فرصت‌هاست. در گام پیشرفته‌تر، تبدیل تهدید‌ها به فرصت اتفاق می‌افتد. به‌باور کنشگران، در دولت سیزدهم این دستاورد حاصل شد که با استفاده از ظرفیت‌های موجود ایران توانست به استفاده حداکثری از فرصت‌ها بپردازد و حتی تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کند و با هوشیاری متوجه وخامت اوضاع در فروش نفت شود و از همان ابتدا به سمت اجرای سیاست‌های هوشمندانه جدید در بازارسازی تضمینی به سمت فروش نفت خام برود و با توجه به وضعیت رو به کاهش فروش نفت، ضرورت اتخاذ سیاست‌های جدید و هوشمندانه برای تضمین ثبات بازار فروش نفت خام را تشخیص دهد.
توان فنی و مهندسی بالای ایران در حوزه پالایشگاهی این امکان را فراهم کرد تا دولت سیزدهم در تحول تجارت انرژی کشور نقش‌آفرینی کند. راهبرد سهامدار شدن در پالایشگاه‌های فراسرزمینی، بازسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال و مستهلک شده و استفاده از نفت خام ایران به عنوان خوراک اصلی، موجب تقویت اقتصاد ایران، ایجاد بازار‌های صادراتی جدید و نشان دادن تخصص کشور در بخش انرژی شده‌است. موفقیت این سیاست‌ها سرریز‌های مثبتی به کشور‌های همسایه نیز داشته‌است که به رشد و توسعه اقتصادی منطقه کمک کرده‌است. همانطور که ایران به دنبال چشم‌انداز خود برای تجارت انرژی است، آماده است موقعیت خود را به عنوان پیشرو در صنعت حفظ کند و آینده‌ای مرفه برای نسل‌های آینده ایجاد کند.
ایده جدید دولت سیزدهم تکیه بر خدمات و تجهیزات فنی و مهندسی ایران برای یافتن بازار‌های صادراتی جدید بود. با انجام این کار، ایران پس از بازسازی این پالایشگاه‌های فراسرزمینی، سهامدار آن‌ها می‌شود و از نفت‌خام ایران به عنوان خوراک اصلی آن پالایشگاه‌ها استفاده می‌کند. این رویکرد صادرات و پالایش نفت‌خام را تقویت و در نهایت به رشد اقتصاد ایران کمک می‌کند.
موفقیت این سیاست‌های راهبردی در رشد ۳۰۰ درصدی صادرات نفت‌خام مشهود است، به گونه‌ای که با وجود تشدید تحریم‌ها در دولت سیزدهم، نفت به بیش از ۱۷ کشور جهان صادر شد. این دستاورد نشان‌دهنده اثربخشی رویکرد ایران در خنثی‌سازی تحریم‌ها و بازطراحی تجارت نفت خام این کشور است.
راهبرد ایران برای سهامدار شدن در پالایشگاه‌های فراسرزمینی، بازی را در تجارت انرژی کشور تغییر داده‌است. ایران با بهره‌گیری از تخصص فنی و مهندسی خود توانسته است بازار‌های صادراتی جدیدی برای خدمات و تجهیزات خود ایجاد کند که به تقویت اقتصاد این کشور کمک کرده‌است. علاوه بر این، استفاده از نفت خام ایران به عنوان خوراک اصلی این پالایشگاه‌ها، زمینه صادرات نفت‌خام در بازار تضمین‌شده جدید پالایشگاه‌های فراسرزمینی ایران را فراهم خواهد کرد. همچنین بازسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال و مستهلک شده در کشور‌های مختلف فرصتهای جدیدی را برای ایران ایجاد کرده‌است تا توانمندی‌های خود را در بخش انرژی به نمایش بگذارد. ایران با نشان دادن تخصص خود در نوسازی پالایشگاه‌ها، به عنوان پیشرو در این زمینه شناخته شده‌است و فرصت‌هایی را برای همکاری‌ها و مشارکت‌های بیشتر با سایر کشور‌ها باز می‌کند.
تأثیر سیاست‌های جدید تجارت انرژی ایران به رشد اقتصادی کشور محدود نمی‌شود. افزایش صادرات نفت‌خام و افزایش ظرفیت فراسرزمینی ایران در پالایش نفت‌خام خود نیز علاوه بر ایران به کمک توسعه کشور‌های همسایه نیز خواهد آمد، زیرا آن‌ها اکنون می‌توانند به فناوری‌ها و خدمات پیشرفته پالایشی ایران دسترسی داشته‌باشند. این همکاری باعث تقویت روابط بهتر بین ایران و سایر کشور‌ها شده و چشم‌انداز کلی اقتصادی منطقه را بهبود بخشیده‌است.
دیپلماسی فعال انرژی زمینه‌ساز سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی
سعید نوری کرم، کارشناس انرژی در گفتگو با «جوان» در خصوص افزایش صادرات نفت خام کشور در شرایط تحریم در دولت سیزدهم تصریح کرد: میزان صادرات نفت‌خام کشور همواره دچار فراز و نشیب‌های زیادی بوده است. بر اساس آمار طی سال‌های ۱۳۸۳ الی ۱۳۸۹ میزان صادرات نفت خام همواره بیشتر از ۲ میلیون بشکه در روز بود، اما از سال ۱۳۹۰ صادرات نفت‌خام دچار افت شد.
وی ادامه داد: افت صادرات نفت خام کشور دلایل مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها به موضوع تشدید تحریم‌ها و افت تولید نفت خام برمی‌گردد. در سال‌های اخیر کمترین میزان صادرات نفت‌خام مربوط به سال ۱۳۹۸ با صادرات حدود ۴۴۰ هزار بشکه در روز بوده که در این سال میزان تولید نفت‌خام نیز حدود ۲/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده‌است. از این میزان تولید نفت خام نیز بیش از ۷/۱ میلیون بشکه به عنوان خوراک پالایشگاه‌های نفت‌خام مصرف شده‌است. این کارشناس انرژی توضیح داد: کاهش صادرات نفت‌خام دلایل متعددی دارد که علت اصلی آن را می‌توان تحریم دانست. در واقع مسئله تحریم بر افت تولید نیز تأثیرگذار است، چراکه باعث می‌شود نفت خامی به فروش نرسد و هزینه‌های حفظ و نگهداری و همچنین توسعه میادین نفتی نیز تأمین نشود.
نوری کرم گفت: برای افزایش تولید نفت‌خام و در نتیجه صادرات بیشتر باید زمینه آن یعنی شناسایی بازار‌ها و بازارسازی را فراهم کرد. همچنین باید به این نکته مهم نیز توجه کرد که راهبرد تولید حداکثری نفت‌خام باید با پالایش حداکثری همراه باشد تا علاوه بر جلوگیری از تحریم بتوان ارزآوری بیشتری را نیز نصیب کشور کرد. علاوه بر رعایت نکته فوق یعنی تولید و پالایش حداکثری نفت خام، باید به این موضوع نیز توجه کرد که بازار صادراتی محدود نباشد. وی ادامه داد: خوشبختانه تولید و صادرات نفت خام در سال ۱۴۰۲، مجدداً افزایش یافت. به‌طوری که در این سال روزانه حدود ۳/ ۳ میلیون بشکه تولید و ۵/۱ میلیون بشکه نیز صادر شد. عمده صادرات نفت‌خام کشور به چین بوده‌است و به عنوان خوراک پالایشگاه‌های مقیاس کوچک یا به اصطلاح تی‌پات‌ها به کار گرفته شد. این کارشناس انرژی توضیح داد: بر اساس برنامه هفتم توسعه، تا پایان سال ۱۴۰۷، توان تولید نفت‌خام کشور باید به ۴ میلیون و ۵۸۰ هزار بشکه در روز برسد. برای تحقق این هدف، باید برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات جدی از جمله اجرای طرح‌های توسعه میادین نفتی مشترک و ازدیاد برداشت صورت گیرد. قدیری گفت: پالایشگاه‌های مقیاس کوچک (پالایشگاه‌های مستقل) شاندونگ و شنگلی در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافتند. طی سال‌های ۲۰۰۵ الی ۲۰۱۵، ظرفیت پالایشی پالایشگاه‌های مقیاس کوچک از ۸۳۲ هزار بشکه در روز به ۱۷۵/۴ میلیون بشکه در روز رسید که نشان‌دهنده رشد پنج برابری این واحد‌ها و ظرفیت آن‌ها است.
وی در خصوص این موضوع که در دولت سیزدهم به عرضه نفت به پالایشگاه‌های کوچک در شرق آسیا پرداختیم و مبادی صادراتی کشور را متنوع کردیم، تصریح کرد: واردات نفت خام و نفت کوره از ایران توسط چین در سال ۲۰۲۳ به حدود ۱. ۲ میلیون بشکه در روز رسید که حدود ۸۵ درصد از آن در استان شاندونگ تخلیه شد. بنابراین با توجه به وجود تقاضا برای نفت خام و نفت کوره از سوی پالایشگاه‌های مقیاس کوچک چین باید از این نوع صادرات بهره ببریم.
