جوان آنلاین: سلامت یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که در هر جامعه‌ای نقشی زیربنایی و تعیین کننده دارد و دولت‌هایی که بتوانند در حوزه سلامت عملکرد خوبی از خود بر جای بگذارند، مردم در آینده نیز به نیکویی از آن یاد خواهند کرد، چراکه سلامت یکی از تأکیدات مهم قانون اساسی و یکی از شاخص‌های برجسته عدالت اجتماعی است و عملکرد دولت‌ها در حوزه سلامت یکی از مهم‌ترین معیار‌هایی است که میزان توفیق آن‌ها را نشان می‌دهد و در ارزیابی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. «سلامت» در دولت آیت‌الله شهید سید ابراهیم رئیسی هم یکی از نقاط قوت و ویژگی‌های برجسته دولت ایشان است و این شهید بزرگوار کارنامه درخشانی را در حوزه سلامت از خود بر جای گذاشت؛ از واردات و تولید واکسن کرونا برای کنترل این پاندمی گرفته تا افتتاح چند ابر بیمارستان و پروژه‌هایی که در دولت‌های گذشته معطل مانده بود. همچنین حمایت از زوج‌های نابارور، اجرای طرح سلامت خانواده و غربالگری فشارخون و دیابت برای ۴۶ میلیون ایرانی و در نهایت هم حسن ختام کارنامه عملکرد دولت سیزدهم در حوزه سلامت درمان رایگان کودکان زیر هفت سال بود که دولت شهید رئیسی در حوزه سلامت از خود به یادگار گذاشت.
پایانی بر کرونا با واکسیناسیون گسترده
دولت سیزدهم در حالی در مرداد ۱۴۰۰ نظام سلامت را تحویل گرفت که روزانه بیش از ۷۰۰ نفر از بیماران کرونایی به کام مرگ فرو می‌رفتند و تراژدی این بیماری مرگبار به واسطه عدم تزریق واکسن به فاجعه‌ای انسانی رسیده بود، بنابراین یکی از نخستین اقدامات دولت شهید ابراهیم رئیسی واردات بیش از ۱۵۰ میلیون دوز واکسن کرونا بود؛ اقدامی که توانست با واکسیناسیون مردم در سطح وسیع، ایران را به یکی از کشور‌های موفق در زمینه کنترل بیماری کرونا تبدیل کند. علاوه بر واردات واکسن کشورمان توانست انواعی از واکسن‌های کرونا را به مرحله تولید هم برساند. بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت درباره این دستاورد گفت: «تن‌ها کشوری که در منطقه توانست شش نوع واکسن در پلتفرم‌های مختلف تولید کند، ایران بود و امروزه تعداد زیادی واکسن نیز ذخیره داریم و این موضوع قدرت جمهوری اسلامی ایران را نشان می‌دهد.»
معرفی ایران به عنوان کشور موفق در کنترل کرونا از سوی سازمان جهانی بهداشت درحالی بود که بسیاری از کشور‌های دنیا از جمله امریکا و کشور‌های اروپایی تا مدت‌ها بعد درگیر روزانه چند صد نفر فوتی کرونایی بودند.
بیمه رایگان ۳۳ میلیون ایرانی
پوشش بیمه همگانی یکی دیگر از اقدامات بزرگ دولت سیزدهم است. بر این اساس پنج دهک اول درآمدی جامعه به طور رایگان تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند. بر این اساس ابتدا سه دهک اول جامعه و سپس پنج دهک نخست بیمه رایگان شدند و بیش از ۱۲ میلیون نفر جمعیت به آمار قبلی اضافه شدند تا بیش از ۳۳ میلیون نفر بدون پرداخت حق بیمه در کشور بیمه شوند. علاوه بر این، خدمات پزشکی بستری و سرپایی در سه دهک پایین رایگان شد. با این اقدامات در حالی که کشورمان در پوشش همگانی جمعیت، جزو ۱۰ کشور اول بود، به سه کشور اول منطقه در پوشش همگانی جمعیت ارتقا یافت.
افزودن ۱۵ هزار و ۹۳۹ تخت بیمارستانی به مراکز درمانی و افتتاح ۱۰۶ پروژه بیمارستانی نیز از مهم‌ترین دستاورد‌های نظام سلامت در دولت مردمی است.
افتتاح بیمارستان هزار تختخوابی «مهدی کلینیک»
۱۷ اسفند ۱۴۰۱ بیمارستان هزار تختخوابی مهدی کلینیک تهران به عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین طرح حوزه سلامت کشور با حضور شهید آیت‌الله ابراهیم رئیسی افتتاح شد.
عملیات ساخت این بیمارستان در سال ۹۰ با سرمایه‌گذاری یکی از خیرین آغاز و مدتی بعد از درگذشت این نیکوکار، به دانشگاه علوم پزشکی تهران واگذار شد. دولت سیزدهم برای تکمیل این طرح با توجه به اینکه منابع خیرین پاسخگوی آن نبود، از محل منابع عمومی دولت و دانشگاه علوم پزشکی، منابعی را اختصاص داد تا فرآیند تکمیل و بهره‌برداری از آن تسریع و خدمات رسانی آن به هموطنان هرچه سریع‌تر آغاز شود.
این بیمارستان بسیار مدرن و مطابق با استاندارد‌های روز جهانی با ۳۸ اتاق عمل و اورژانس فوق پیشرفته مجهز به باند هلی کوپتر، بزرگ‌ترین طرح ملی سلامت در تاریخ کشور است که تا حدودی هوشمند و به لحاظ امنیت سازه بسیار مستحکم طراحی و ساخته‌شده و نزدیک به هزار تخت بستری به مجموعه تخت‌های بیمارستانی کشور اضافه کرد. درمانگاه بیمارستان مهدی کلینیک هم در فضایی حدود ۸ هزار مترمربع ظرفیت مراجعات سرپایی را یک و نیم تا دو برابر افزایش داده است.
افتتاح دومین کلان بیمارستان مدرن و مجهز کشور با نام «غدیر»
۱۶ تیر ۱۴۰۲ نیز مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی شهدای تجریش با حضور رئیس‌جمهور شهید افتتاح شد و به بهره‌برداری رسید.
پروژه ساخت کلان بیمارستان غدیر در قالب طرح توسعه بیمارستان شهدای تجریش به همت یکی از خیرین سلامت در سال ۱۳۹۰ در زمینی به مساحت ۶هزار متر مربع کلید خورد و در سال ۱۳۹۴ با پیشرفت فیزیکی حدود ۵ درصد برای تکمیل و احداث به قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) واگذار شد.
با شروع دولت مردمی سیزدهم و تأکیدات آیت‌الله رئیسی مبنی بر تکمیل پروژه‌های نیمه تمام عملیات اجرایی پروژه با فوریت پیگیری و با حمایت‌های مسئولان و اهتمام شبانه‌روزی با هزینه‌ای بالغ بر هزار و۴۰۰ میلیارد تومان تکمیل شد و به مرحله بهره‌برداری رسید.
کلان بیمارستان مدرن و مجهز غدیر با زیربنای ۶۲ هزار متر مربع در پنج بلوک و ۱۳ طبقه با ظرفیت ۸۲۱ تخت در تراز و استاندارد‌های جهانی از جمله اتاق عمل‌های جراحی هوشمند با ۲۴تخت، بخش‌های ویژه CCU، NICU، ICU، زایمان LDR، اورژانس پیشرفته مجهز به هلی‌پورت هوایی، آنژیوگرافی مغز، تصویربرداری، دیالیز فیزیوتراپی درمانگاه‌های فوق تخصصی، آزمایشگاه بخش‌های بستری زنان و مردان و کودکان با به کارگیری کادر مجرب و بهره‌گیری از فناوری‌های روز جهان با رعایت استاندارد‌های درمانی به عنوان یکی از کلان بیمارستان‌های مطرح در غرب آسیا پروژه‌ای مهم در تسهیل هر چه بیشتر فرآیند درمان برای بیماران از سراسر ایران اسلامی است.
این بیمارستان مجهز به پیشرفته‌ترین هلی پورت اورژانس با قابلیت ارتباط با سازمان هواپیمایی کشوری و اورژانس کشور است که از طریق آن مصدومان در کمترین زمان با بالگرد به این بیمارستان منتقل می‌شوند. با افتتاح این کلان بیمارستان مدرن ۸۲۱ تخت مجهز به مدار ارائه خدمات درمانی کشور افزوده شد.
بیمارستان دولتی و تخصصی کودکان در جنوب تهران
۲۵ مهر ۱۴۰۲ هم بیمارستان کودکان «حکیم» به عنوان نخسـتین بیمارسـتان تخصصـی کـودکان دولتی، پـس از انقـلاب در جنوب تهران در منطقه ۱۸ با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد. سرعت عمل در طراحی، ساخت و تجهیز این بیمارستان در مدت زمان کمتر از سه سال، رکوردی جدید در ساخت و ساز بیمارستانی در کشور بود.
این بیمارستان شامل ۱۹ درمانگاه تخصصی، هشت اتاق جراحی و ۶۳ تخت مراقبت‌های ویژه است و عمل‌های جراحی پیوند قلب و کبد کودکان در آن انجام می‌شود. ۶۰ تخت آی سی یو و سیستم مدرن تصفیه فاضلاب، دو خصوصیت برجسته بیمارستان «حکیم» است. «حکیم» الگوی بیمارستان سبز در کشور است. این بیمارستان ضمن بهره‌مندی از مدرن‌ترین روش‌های زیست‌محیطی، روزانه ۳۸۰مترمکعب فاضلاب را تصفیه بیولوژیک می‌کند.
اجرای طرح «دارویار»
ساماندهی بازار دارویی کشور یعنی اختصاص یارانه حمایتی به سازمان‌های بیمه‌گر به جای اختصاص به واردات و با هدف حمایت از قدرت و توان مالی مردم را نیز می‌توان جزو اقدامات مثبت وزارت بهداشت در دولت سیزدهم دانست. مهم‌ترین هدف این طرح ساماندهی بازار دارویی کشور و انتقال یارانه دارو به انتهای زنجیره یعنی مصرف‌کنندگان است. به گفته وزیر بهداشت در طرح دارویار سهم بیمار، بیمه و یارانه سلامت مشخص و پیشرفت‌های طرح نسخه الکترونیک از ۱۰ درصد تا قبل از اجرای دارویار به ۹۸ درصد افزایش یافته و سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS) نیز به روزرسانی شده است.
اجرای طرح سلامت خانواده
کامل شدن برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع یکی از دغدغه‌های مهم رئیس‌جمهور شهید بود که از همان روز‌های نخستین که کاندیدا‌های ریاست جمهوری برنامه‌های خود را اعلام می‌کردند، در حوزه سلامت به آن اشاره کرد. از این رو سعی شد تا در راستای این هدف اقداماتی در سه سال اخیر انجام شود.
طرح پزشک خانواده یکی از طرح‌های ناتمامی بود که در دولت سیزدهم به سرانجام رسید و با تغییراتی تحت عنوان طرح سلامت خانواده، چند میلیون ایرانی را تحت پوشش خود قرار داد.
پویش ملی سلامت و غربالگری فشار خون و دیابت با مشارکت ۴۶ میلیون ایرانی از جمله برنامه‌های طرح سلامت خانواده بود که شناخت عوامل بیماری‌زا را قبل از بروز بیماری دنبال می‌کرد.
طرح سلامت خانواده اکنون با پوشش ۱۰ استان توانست به ۵۷ میلیون نفر از هموطنان خدمات سلامت ارائه دهد و قرار است این طرح به صورت گسترده همه مردم را در سراسر کشور در بر گیرد.
ایجاد صندوق حمایت از بیماران صعب‌العلاج
در دولت سیزدهم صندوقی برای بیماران خاص و صعب‌العلاج ایجاد شد تا ۱۰۷ بیماری تحت پوشش آن قرار گیرد. بر اساس اعلام سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت سال گذشته این صندوق ۵ هزار میلیارد تومان بودجه داشت که به ۷ هزار میلیارد تومان در سال جاری افزایش یافت و ۱۰۷ بیماری صعب‌العلاج تحت پوشش آن است. در صورتی که برخی بیماری‌ها ذیل این ۱۰۷ بیماری تحت پوشش نباشد، مبلغی خارج از شمول، در اختیار بیمه سلامت قرار گرفته که تا سقف ۵۰ میلیون تومان به فرد پرداخت می‌شود. به گفته وی سقف پرداخت به این بیماران به ۱۰۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
کاشت رایگان حلزون شنوایی
بر اساس آمار کشوری دو هزارم تولد‌های زنده، ناشنوای مطلق و شدید هستند و بین ۴۰ تا ۶۰ درصد این کودکان شرایط کاشت حلزون شنوایی را دارند. کودک ناشنوا اگر در سنین ابتدایی زندگی درمان نشود، توانایی صحبت کردن و گویش را هم به دست نخواهد آورد و اصطلاحاً تا آخر عمر کر و لال خواهد شد، اما با کاشت پروتز حلزون که یک جراحی نجات‌بخش محسوب می‌شود، کودک دارای معلولیت ناشنوایی تبدیل به فردی شنوا می‌شود و توانایی گفتار پیدا می‌کند و پس از آن همانند همسن و سالان خود می‌تواند از عهده امورات جاری زندگی خود برآید. از آنجا که هزینه‌های عمل کاشت بسیار بالا و حدود ۲۰۰ میلیون تومان بود، خانواده‌های زیادی توان پرداخت هزینه عمل کاشت حلزون را نداشتند و سال‌ها در انتظار نوبت عمل می‌ماندند و از دست دادن سن طلایی کاشت یعنی صفر تا چهار سالگی باعث می‌شد کودک ناشنوا در مهارت‌های ارتباطی دیگر نیز دچار مشکل شود. با دستور وزیر بهداشت طرح ملی تعالی کاشت حلزون شنوایی جهت تسریع و تسهیل در امر حل مشکلات بیماران ناشنوای کاندیدای عمل کاشت حلزون شنوایی آغاز و قرار شد اعمال کاشت حلزون به صورت رایگان انجام و صف انتظار به صفر رسانده شود. همچنین علاوه بر تأمین رایگان پروتز حلزون شنوایی، سایر هزینه‌های اعمال کاشت شامل هزینه هتلینگ بیمارستانی، هزینه حق‌العمل تیم جراحی و هزینه جلسات توانبخشی در سال اول بعد از عمل کاشت را هم خود وزارت بهداشت عهده‌دار شد. یعنی وزارت بهداشت هم حلزون را به صورت رایگان در اختیار افراد قرار داد و هم خدمات پزشکی آن‌ها را در مجموع صفر کرد تا مردم عملاً از پرداخت هر گونه هزینه‌ای معاف شوند.
درمان رایگان هپاتیت C
تخمین زده می‌شود که حدود ۲۰۰ هزار نفر بیمار مبتلا به هپاتیت C در کشور داشته باشیم. بیماری‌ای که در دولت سیزدهم درمان آن در کشور رایگان شد. در همین راستا در مرحله اول مراقبان سلامت به امر پیگیری و شناسایی افراد پرخطر و پزشکان عمومی در مراکز بهداشتی به تشخیص این بیماری می‌پردازند. پس از انجام تست‌های تشخیصی در صورت ابتلای افراد به هپاتیت C، بیمار به بخش‌های درمانی ارجاع داده می‌شود. درمان بیماران هپاتیت C به این روش نیز برای بیماران هزینه‌ای ندارد و رایگان شده است.
اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری
در تابستان سال ۱۳۸۶بود که مجلس شورای اسلامی، قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را با رأی قاطع نمایندگان به تصویب رساند تا جامعه پرستاری به حق و حقوق واقعی خود از خدماتی که به بیمار ارائه می‌دهد، دست پیدا کند، اما سال‌های سال بود که پرستاران کشورمان چشم انتظار اجرای آن بودند. قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری که در تابستان ۱۳۸۶ به تصویب رسیده بود، در دولت سیزدهم به مرحله اجرایی رسید.
جامعه پرستاری با اجرای قانون تعرفه گذاری توانست تا حدود زیادی به حقوق خود در حرفهای که دارند، دست یابد. تا قبل از اجرای این قانون، سهم پرستاران از خدماتی که بر بالین بیماران ارائه می‌دادند جای دیگری هزینه می‌شد و همین موضوع باعث دلخوری جامعه پرستاری شده بود.
اجرای برنامه نسخه نویسی الکترونیک
اجرای برنامه نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی الکترونیک به عنوان پیش نیازی برای تشکیل و تکمیل پرونده الکترونیک سلامت یکی دیگر از دستاورد‌هایی است که در دولت سیزدهم و با دستور و پیگیری شخص شهید رئیسی اجرایی شد. هرچند در این مسیر برخی اقدامات برای متوقف کردن این برنامه بزرگ ملی اتفاق افتاد، اما در نهایت مهر تأیید رئیس‌جمهوری بر اجرای نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی الکترونیک زده شد. در ابتدای دولت سیزدهم اجرای طرح نسخه الکترونیکی ۱۰ درصد بود که با رشد ۹۰ درصدی اکنون به ۱۰۰ درصد در مراکز تابعه دانشگاه‌های علوم پزشکی رسیده است.
کنترل هزینه‌های زائد و غیر ضروری سلامت، یکی از دغدغه‌های متولیان نظام سلامت کشور بود که با اجرای طرح نسخه الکترونیک به سرانجام می‌رسد و به مرور می‌تواند به یکپارچگی اطلاعات، جلوگیری از تجویز دارو‌های اشتباه، سقف‌گذاری ارائه خدمات، جلوگیری از همپوشانی‌های بیمه‌ای، صرفه‌جویی در مصرف کاغذ کمک کند و در نهایت بازوی مهمی برای اجرای کامل پرونده پزشک خانواده در کشور باشد.
در عین حال به اذعان متخصصان، سیستم نسخه‌نویسی الکترونیک، مشکلات متعدد نسخه‌نویسی کاغذی را کاهش داده و باعث صرفه جویی و کاهش هزینه‌های‌مراقبت، کاهش اشتباهات نسخه نویسی، خطاهای دارویی و بهبود دارو درمانی و سلامت بیمار می‌شود.
برقراری بیمه درمان ناباروری برای ۵/۴میلیون زوج
اجرای قانون جوانی جمعیت که به اذعان وزارت بهداشتی‌ها سهم این وزارتخانه از اجرای آن تا ۶۰درصد برآورد می‌شود از دیگر اقدامات دولت سیزدهم بود که با تشکیل قرارگاه جوانی جمعیت در وزارت بهداشت دنبال شد؛ روندی که در راستای آن همگانی شدن بیمه درمان ناباروری را شاهد بودیم. قانونی که بر اساس آن سازمان بیمه سلامت ایران مکلف شد نسبت به پوشش بیمه‌ای همه زوجین نابارور فاقد بیمه پایه اقدام کند. بر این اساس همه مراکز درمانی و بیمارستان‌های ارائه دهنده خدمات درمان ناباروری موظف به عقد قرارداد با سازمان‌های بیمه‌گر پایه شدند تا ۵/۴ میلیون زوج نابارور کشور بتوانند با خیال آسوده حداکثر دسترسی به خدمات درمان ناباروری را با حداقل قیمت داشته باشند. به دنبال این تصمیم هزینه‌های خدمات تشخیصی و درمانی ناباروری و خدمات تخصصی ناباروری در بخش دولتی، عمومی غیردولتی و خیریه و خصوصی طرف قرارداد با فرانشیز مطابق دستورالعمل مندرج در مصوبه شورای عالی بیمه سلامت، تحت پوشش سازمان‌های بیمه‌گر پایه قرار گرفت.
در واقع در حال حاضر ۹۰ درصد هزینه‌های بستری و ۷۰ درصد هزینه‌های سرپایی برای خدمات درمان ناباروری از سوی بیمه‌ها پوشش داده می‌شود در حالی که در سال‌های گذشته، این خدمات تحت پوشش بیمه قرار نداشت.
از طرفی با نشان‌دار شدن زوجین نابارور، اطلاعات آن‌ها با رعایت اصل محرمانگی در سامانه‌های بیمه سلامت توسط دانشگاه‌ها و مراکز بهداشتی، متخصصان زنان دوره دیده، فلوشیپ ناباروری و متخصصان اورولوژی ثبت می‌شود تا به این ترتیب زوجین به هر جایی برای دریافت دارو و خدمات مراجعه کنند، با قیمت‌های مصوب، خدمات مورد نیاز را دریافت کنند.
ابلاغ سند ملی بیماری‌های نادر به دستگاه‌های اجرایی
کار مهم دیگر دولت سیزدهم، ابلاغ «سند ملی بیماری‌های نادر» به دستگاه‌های اجرایی در فروردین ماه سال جاری بود؛ اقدامی که پس از سال‌ها روی زمین ماندن، بالاخره به یک سرانجام مشخص رسید. سند ملی بیماری‌های نادر از سوی بنیاد بیماری‌های نادر با همراهی دانشگاه علوم پزشکی تهران تهیه شده است و در آن تمام مسائل مهم در ارتباط با پیشگیری، تشخیص، درمان، توانبخشی و آموزشی بیماران نادر قید شده است تا به دنبال آن هر سازمان و نهادی وظایف خود را در قبال بیماران نادر ثبت شده در کشور که شامل ۶هزار و۵۰۰ نفر هستند را بداند. آماری که به تخمین بنیاد ملی بیماری‌های نادر تا ۲میلیون نفر هم می‌رسد و همین آمار بالای مبتلایان بر لزوم ارائه خدمات مدون به آنان صحه می‌گذارد.
درمان رایگان کودکان زیر ۷ سال
در ۹ اسفند ۱۴۰۲ بر اساس مصوبه هیئت وزیران و ابلاغ معاون اول رئیس‌جمهور درمان کودکان زیر هفت سال در مراکز دولتی و دانشگاهی رایگان شد.
بر همین اساس و در اول اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام شد همه بیمارستان‌های دولتی تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی موظف به پذیرش و درمان رایگان کودکان زیر هفت سال هستند و اگر این کار را نکنند، تخلف است و مردم می‌توانند تخلف را به سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت گزارش کنند.
افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی
افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی یکی از چالش‌های اساسی نظام سلامت ایران در سال‌های اخیر بود. طبق آمار‌های منتشر شده، سرانه پزشک در ایران، ۸/۱۱ به‌ازای ۱۰ هزار نفر و در کشور‌های پیشرفته در حوزه بهداشت و درمان، حداقل حدود ۳۰ نفر یعنی سه برابر ایران است. افزایش ظرفیت رشته پزشکی به میزان ۲۰ درصد سالانه، افزایش ظرفیت رشته دندانپزشکی (۱۵ درصد در ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ و ۱۰ درصد در ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰)، رشد دو برابری پذیرش در مقطع فوق‌تخصص، افزایش ۲۵ درصدی در ظرفیت فلوشیپ، افزایش پذیرش ۴هزار متقاضی در مقطع دستیاری برای اولین‌بار، افزایش حق انتخاب رشته داوطلبان آزمون دستیاری از ۱۰ به ۱۰۰ رشته محل، مستثنی شدن رشته‌های طب اورژانس و بیهوشی از طرح دوره تعهد قبل از آزمون دستیاری علاوه بر این‌ها افزایش حقوق و کارانه دستیاران و کاهش مالیات پزشکان شاغل در مراکز درمانی از ۳۰ به ۱۰ درصد، از اقدامات حمایتی دولت سیزدهم در حوزه پزشکی به شمار می‌رود.
بر اساس آنچه مرور کردیم دولت شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی نه فقط دولتی سلامت بود که در حوزه سلامت هم حرفهای زیادی برای گفتن داشت و میراثی غنی برای دولت‌های بعدی بر جای گذاشت.
