«جوان» مسیر هموار دولت چهاردهم را به عنوان محصول کار جهادی دولت سیزدهم بررسی می‌کند

حفظ ذخایر ارزی فراوان برای دولت چهاردهم

جوان آنلاین: دولت شهید رئیسی رئیس‌جمهور فقید دولت سیزدهم، تغییرات ساختاری و سیاستی عمده‌ای را اعمال کرده است که صنعت نفت و گاز ایران را در طی دوره ایشان با رویکردی متحولانه و با فرض باقی ماندن تحریم‌ها تقویت کرده و راه را برای پیشرفت بیشتر در دولت بعد از ایشان یعنی دولت چهاردهم هموار کرده است. بررسی تحولات حوزه انرژی در دوره شهید رئیسی نشان از ایجاد بازار‌های جدید نفت و گاز و همچنین گسترش روابط با کشور‌های همسایه و متحدان در سراسر جهان دارد. این پایه ابتکارات جدید و دیپلماسی فعال انرژی منجر به رشد مداوم صنعت نفت و گاز ایران در سال‌های گذشته و بسترسازی برای تداوم اثرگذاری ویژه صنعت نفت و گاز بر رشد اقتصادی در دولت بعدی شده است. 

یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت سیزدهم تحولات استراتژیک کلیدی در تجارت خارجی انرژی ایران بود. به طور خاص، شاهد تحول در صادرات نفت خام ایران با وجود تشدید تحریم‌ها بودیم. رشد تجارت نفت خام، همراه با افزایش درآمد‌های ارزی کشور رشد اقتصادی ایران را به سطوح بی‌سابقه رساند. ذیل راهبرد توسعه همکاری‌های فرامنطقه‌ای و پالایشگاه‌های فراسرزمینی ایران در امریکای جنوبی، آسیای میانه و آفریقا بوده است که نقش ویژه‌ای در توسعه تجارت نفتی ایران در دولت سیزدهم پس از پایان نوسازی و بهره‌برداری از پالایشگاه‌های مستهلک شده طرف قرارداد با ایران در دولت شهید رئیسی خواهد داشت. 
باز طراحی تجارت انرژی ایران در دوره شهید رئیسی، زمینه را برای ادامه پیشرفت در این بخش و حفظ ذخایر ارزی فراوان برای دولت چهاردهم فراهم کرده است. به لطف سیاست‌های تحول‌گرایانه انرژی دولت شهید رئیسی، دولت سیزدهم با کمبود منابع ارزی مواجه نخواهد شد. ذخایر ارزی انباشته شده به واسطه تجارت نفت خام، واردات کالا‌های ضروری مورد نیاز کشور را نیز امکان‌پذیر و انبار‌های کشور را به خوبی پر کرده است. 
به غیر از بحث نفت خام که افزایش ۳۰۰ درصدی صادرات نفت خام همراه بوده است، در دیگر بخش‌ها نیز شاهد رشد صادرات بودیم. رشد ۳۰ درصدی صادرات گاز طبیعی در کنار رشد صددرصدی صادرات LPG، گسترش بزرگی در مقیاس و دامنه تجارت گازی ایران با همسایگان بوده است که در دولت روحانی به طور کامل کنار گذاشته شده بود. همچنین وصولی درآمد‌های ارزی حاصل از صادرات نفت خام و میعانات نیز رشد ۲۷۵ درصدی داشته است که نشان از این دارد این میزان از رشد درصد وصولی ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات گازی در دولت سیزدهم با بازطراحی استراتژیک تجارت انرژی ایران میسر شد. 
تحولات صنعت نفت و گاز ایران در دوره رئیسی جایگاه اقتصادی و سیاسی کشور را به میزان قابل توجهی ارتقا داده است. با نگاه به آینده، دولت چهاردهم ایران آماده است تا از بستر ایجاد شده در زمان شهید رئیسی برای تداوم تجارت نفت و گاز و پرکردن منابع و ذخایر ارزی استفاده کند. بررسی وضعیت صنعت نفت و گاز در دولت شهید رئیسی به خوبی بیانگر تحولات ساختاری و اجرایی بزرگی بوده است. به نحوی که تحول در بازارسازی برای نفت و گاز و توسعه روابط ایران با همسایگان در منطقه و کشور‌های همسو در دیگر نقاط دنیا در حوزه گسترش تعاملات حوزه نفت و گاز نشان از مسیری هموار شده برای صنعت نفت و گاز در دولت بعدی ایران دارد که به پشتوانه ابتکارات صورت گرفته و دیپلماسی فعال انرژی به تحقق پیوسته است. 

 دست برتر ایران در توسعه تجارت نفت و گاز با دیپلماسی فعال انرژی صورت گرفته در دولت شهید رئیسی
فرشاد جامع، کارشناس انرژی در رابطه با اقدامات صورت پذیرفته در دولت سیزدهم در زمینه توسعه تجارت نفت خام و گاز طبیعی به «جوان» می‌گوید: سیاست‌ها و ابتکارات راهبردی دولت سیزدهم ایران در دوره ریاست جمهوری رئیسی، با تنوع بخشی به بازار‌های صادراتی و افزایش ظرفیت‌های تولید، تحولی اساسی در بخش نفت و گاز کشور ایجاد کرد. جلوگیری از تشدید عدم تعادل انرژی، دستیابی به الگو‌های مصرف بهینه انرژی، توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز، تقویت تولید نفت و گاز و گسترش تجارت انرژی از اقدامات راهبردی در این دولت بود. 
وی ادامه می‌دهد: اقدامات متعددی از سوی دولت سیزدهم برای توسعه بازار‌های صادراتی نفت و گاز ایران انجام شد؛ اولین اقدام رشد تولیدات نفت و گاز در داخل کشور بوده است که به پشتوانه آن زمینه رشد تجارت خارجی نفت و گاز نیز افزایش یافت. در همین رابطه افزایش ۶۳ درصدی در تولید نفت خام همراه با کاهش سوختن گاز‌های همراه و فلر در کنار رشد بهره‌وری تولید گاز در نهایت منجر به افزایش تولید روزانه ۸۰ میلیون مترمکعبی گاز طبیعی شده است. 
این کارشناس انرژی با اشاره به مسیر توسعه صادرات نفت و گاز و همچنین محصولات پتروشیمیایی و پالایشگاهی در کشور تصریح می‌کند: در طی دولت شهید رئیسی، میزان تولید محصولات پتروشیمیایی، سالانه ۱۰ میلیون تن افزایش یافت که مسیر بسیار مهمی جهت تکمیل زنجیره ارزش گاز بوده است و با توسعه صنعت پتروشیمی در کشور، میزان محصولات تولید شده، فرآوری شده افزایش یافته است. همچنین ظرفیت پالایش داخلی نفت خام نیز ۹۰ میلیون بشکه در سال افزایش یافت. این مراحل به افزایش صادرات محصولات زنجیره ارزش نفت و گاز کمک کرد. این میزان از پالایش مجزا از پالایش نفت خام ایران در پالایشگاه‌های فراسرزمینی است که برای اولین بار ایران مستقیماً به پالایش فرامرزی نفت خام خود و تحویل محصولات و فرآورده‌های نفتی خروجی این پالایشگاه‌های نوسازی شده به دست متخصصان ایرانی پرداخته است. دولت سیزدهم ایران با پیاده‌سازی این ایده راهبردی و سهامدارشدن در این پالایشگاه‌های بازسازی شده، علاوه بر افزایش حجم پالایش فراسرزمینی و خارج از مرزی نفت خام خود، بازار‌های جدید نیز برای محصولات فرآوری شده از نفت خام ایرانی در این پالایشگاه‌ها پیدا کرده است که در دولت چهاردهم نیز تداوم خواهد یافت. 
وی در ادامه با اشاره به عبور از تحریم‌ها به پشتوانه بازطراحی تجارت نفت خام ایران می‌گوید: مسیر جدید طی شده در دولت سیزدهم در جهت بازارسازی برای نفت خام خود در بازار‌های شرق آسیا نیز مسیر بسیار راهبردی بوده است که در نتیجه آن میزان فروش نفت خام از فروش روزی ۴۰۰ هزار بشکه به حدود ۶/۱ میلیون بشکه در روز رسیده که نشان از رشد ۳۰۰ درصدی صادرات نفت خام ایران دارد. البته فقط تحولات حوزه انرژی مختص به بازار‌های نفتی نبوده است و در دولت شهید رئیسی علاوه بر جلوگیری از کاهش هدررفت گاز‌های فلر و سرمایه‌گذاری ۵/۶ میلیارد دلاری برای حل ناترازی صنعت پتروشیمی با سرمایه‌گذاری مستقیم این پتروشیمی‌ها، صادرات گاز طبیعی و مشتقات آن نیز افزایش یافت. صادرات گاز طبیعی به کشور‌های همسایه ۳۰ درصد افزایش یافت و همچنین صادرات گاز مایع (LPG) ۱۰۰ درصد افزایش یافت. با این اقدامات راهبردی، دولت سیزدهم با موفقیت بر تحریم‌ها و موانع تجارت انرژی ایران غلبه کرد و راه را برای صادرات نفت، گاز و محصولات زنجیره ارزش به بازار‌های جدید منطقه‌ای و جهانی هموار کرد. درآمد حاصل از صادرات انرژی در این دوره ۲۷۵ درصد افزایش یافت و این حجم بالا از وصولی موجب شده است تا ذخایر ارزی خود را پس از سال‌ها کاهش به دلیل تحریم‌ها بازسازی کند و دیگر دولت بعدی با خزانه خالی و انبار‌های فاقد کالا مواجه نیست و کشور در شرایط کاملاً مثبت و بهتری نسبت به زمان روحانی به حیات خود ادامه می‌دهد. همچنین ابتکارات سیاستی با هدف بهینه‌سازی مصرف انرژی، کاهش اتلاف انرژی و تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز نیز در دولت سیزدهم تحول بالایی داشته است و برنامه هفتم توسعه نیز از دولت بعدی آغاز خواهد شد که مسیری راهبردی برای حل معضلات داخلی صنعت نفت و گاز ایران تعبیه کرده که خود نقشه راهی راهبردی برای دولت چهاردهم خواهد بود. 
جامع ادامه می‌دهد: دولت سیزدهم از طریق ترکیبی خلاقانه از سیاست‌های دیپلماسی و تجاری، صنعت نفت و گاز ایران را به بازار‌ها و شرکای جدید متصل کرد. قرارداد‌های صادراتی بلندمدت موقعیت ایران را به عنوان یک تأمین‌کننده کلیدی انرژی حتی با وجود تغییر دولت و روی کارآمدن دولت جدید که انتخابات آن در ۸ تیرماه برگزار خواهد شد، تضمین کرده است. ایران با ایجاد روابط با کشور‌های همسایه به خصوص عربستان و همچنین متحدان دوری مانند روسیه، چین، ونزوئلا، کوبا و آفریقای جنوبی، بر انزوای بین‌المللی خود غلبه کرد و به عنوان یک بازیگر برجسته در ژئوپلتیک انرژی جهانی و منطقه‌ای ظاهر شد. 
وی در پایان می‌گوید: دولت سیزدهم در دوران رئیسی یک استراتژی بسیار مؤثر را برای دگرگونی بخش نفت و گاز ایران در بحبوحه تحریم‌ها و فشار‌های سیاسی اجرا کرد. سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک در تولید، توسعه زنجیره ارزش و تنوع بازار صادرات به این صنعت اجازه شکوفایی داد و قدرت اقتصادی و همچنین اهرم ژئوپلتیکی را به همراه آورد. پایه‌های ایجاد شده در این مدت، از ادامه گسترش بخش انرژی ایران برای دهه‌های آینده حمایت خواهد کرد. 

 لزوم تداوم مسیر پیشرفت در صنعت نفت و گاز کشور در دولت چهاردهم 
محمدرضا کارگذار، کارشناس انرژی در رابطه با تحولات صنعت نفت و گاز در دولت شهید رئیسی در کنار میسر کردن فضای راهبردی و تحول‌گرایانه در بازار‌های در دسترس ایران برای صادرات نفت و گاز به «جوان» می‌گوید: دولت ابراهیم رئیسی تغییرات انقلابی در حوزه صنعت نفت و گاز را اجرا کرد که حتی با وجود تحریم‌ها بخش صادرات نفت و گاز ایران را تقویت کرد. سیاست‌های دولت شهید رئیسی راه را برای پیشرفت بیشتر در دولت آینده چهاردهم هموار کرده است. تحولات بخش انرژی در دوره رئیسی منجر به ایجاد بازار‌های جدید نفت و گاز و گسترش روابط با کشور‌های همسایه و متحدان خارج از کشور شد. این ابتکارات جدید و دیپلماسی فعال انرژی موجب رشد مستمر صنعت نفت و گاز ایران در سال‌های اخیر شد و پایه‌ای را برای تداوم تأثیر قابل توجه این بخش بر رشد اقتصادی در دولت بعدی ایجاد کرد. 
این کارشناس انرژی با اشاره به لزوم تداوم مسیر پیشرفت در صنعت نفت و گاز کشور در دولت چهاردهم با الگوپذیری از سیاست‌های دولت شهید رئیسی در پیگیری دیپلماسی فعال انرژی با همسایگان و شرکای خارجی فرامنطقه‌ای ایران می‌افزاید: مسیر پیشرفت در صنعت نفت و گاز ایران در دولت چهاردهم نیز با ابتکارات انجام شده در دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی باید تداوم یابد. بررسی وضعیت بخش انرژی، تغییرات عمده ساختاری و سیاستی را نشان می‌دهد که بازار‌های جدیدی برای نفت و گاز ایجاد کرده و روابط ایران را با همسایگان منطقه‌ای و کشور‌های متحد در سطح جهانی برای گسترش همکاری‌ها در حوزه انرژی تقویت کرده است. یکی از راهبرد‌های کلیدی دولت شهید رئیسی تنوع و گسترش بازار‌های نفت و گاز ایران بود. این امر از طریق گشایش بازار‌های جدید در مناطقی مانند شرق آسیا، جنوب آسیا و آفریقا حاصل شد. ایران با توسعه قرارداد‌های تجاری و مشارکت‌های جدید با کشور‌های این مناطق توانست سهم بازار خود را افزایش دهد و وابستگی خود را به بازار‌های سنتی اروپا کاهش دهد. این امر به ویژه در شرایطی که ایران تحت تحریم‌های اقتصادی شدید اعمال شده ازسوی ایالات متحده و سایر کشور‌های غربی فعالیت می‌کرد، اهمیت داشت و باید همین خط و رویکرد در دولت بعدی نیز تداوم یابد. 
وی ادامه می‌دهد: در نتیجه این ابتکارات، ایران توانست تولید نفت و گاز خود را افزایش و بازار‌های صادراتی را گسترش دهد و جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی تقویت کند. دولت شهید رئیسی موفق شد صنعت نفت و گاز ایران را به بخشی پویاتر و مقاوم‌تر در برابر تحریم‌ها تبدیل کند و این رویکرد سبب شد تا دولت چهاردهم بتواند در برابر فشار‌ها و تحریم‌ها، راه پیموده شده در دولت شهید رئیسی را تداوم بخشد و این رویکرد راهبردی، راه را برای ادامه رشد و موفقیت در صنعت نفت و گاز در دولت بعدی ایران هموار خواهد کرد. 
این کارشناس انرژی در پایان می‌گوید: با نگاهی به آینده، دولت چهاردهم ایران برای استوارکردن بر دستاورد‌های دولت قبل و توسعه بیشتر صنعت نفت و گاز کشور پایه محکمی دارد. تداوم مسیر پیگیری دیپلماسی فعال انرژی در کنار توسعه رویکرد‌های اجرایی دولت سیزدهم، دولت چهاردهم فرصت‌های ایده‌آلی برای گسترش صادرات نفت و گاز خواهد داشت و مسیر تحولات خارجی حوزه تجارت انرژی ایران نسبت به زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم تحولات بسیار مثبت و هدفمندی داشته است که مسیر نقش‌پذیری ایران در بازار‌های جهانی انرژی در دولت چهاردهم را نیز هموار کرده است. موفقیت بازاریابی دولت سیزدهم ایران تحت ریاست جمهوری شهید رئیسی در راستای تحول در تجارت نفت و گاز به عنوان الگویی برای دولت‌های آینده است که باید از آن پیروی و بر اساس آن توسعه پیدا کنند.