جوان آنلاین: حجتالاسلام محمد رحمانی در کانال شخصی خود در پیامرسان «بله» طی یادداشتی به ظرفیتهای گفتمانی شهادت آیتاللهرئیسی و همراهان او حول محور «خدمت» و «خدمتگزار» پرداخت. متن کامل یادداشت ایشان در ادامه از نظر میگذرد: تاریخ فلسفه و اندیشه انسانی، همواره اهمیت دوچندانی را برای زبان و واژگان قائل بوده است و اساساً «تفکر» را چیزی جز گفتگو با خویشتن نمیداند. هایدگر میگوید: «زبان قرارگاه و خانه وجود است، انسان در خانه زبان سکونت میکند و متفکران و شاعران محافظان این خانهاند» و به تعبیر ویتگنشتاین «آنچه اصلاً گفتنی باشد، میتوان به وضوح بیان کرد و آنچه نتوان گفت، باید دربارهاش خاموش ماند.» لذا واژگان همواره قدرتی پولادین داشته و دارند و جانهایی که کلمات در طول تاریخ گرفتهاند بسیار بیش از جانهایی است که گلولهها سلب کردهاند.
اساساً توجه به واژگان در ادبیات سیاستگذاری فرهنگی ما بسیار روبنایی و سطحی است و به مثابه یک تیغ جراحی است که برای پوستکندن پرتغال استفاده میشود. واژگان میتوانند خلق معنا کنند و به تعبیر دقیقتر میتوانند پدیدار و واقعیتی را برای مخاطب بازنمایی کنند که تا پیش از آن از نقاط تاریک و ابهامآلود اندیشه وی بود. از این رو باید در بزنگاههای تاریخی از واژگان عمومیسازی شده نهایت بهرهبرداری را کرد و چه بسا پارادایم حاکم را تغییر داد.
ریاست جمهور در ادبیات علوم سیاسی همواره با واژگانی از قبیل بالاترین مقام سیاسی، اختیارات دوچندان و قدرت عجین بوده است و نظام معنایی و واژگانی را ایجاد میکرده که برونداد آن افزایش علاقه قدرت طلبان به تصاحب جایگاه کارگزاری است، اما در این چند روز واژه جدیدی در مفاهیم علوم سیاسی ما وارد شده که آن «خدمت» است. واژهای که در سنت دینی و مذهبی ما ریشهدار است و در کنار واژگانی، چون خدمتگزار، پاسخگو، مردم صورتبندی میشود. این تغییر واژگانی میتواند ظرفیت ایجاد و صورتبندی یک دستگاه اندیشه سیاسی نوین اسلامی را خلق کند. دستگاهی که برونداد آن عبارت است از:
- کاهش علاقه قدرتطلبان و افزایش علاقه شیفتگان خدمت به اینچنین جایگاههایی
- هویت بخشی به مردم و تبدیل شدن به نقش مطالبهگر و پرسشگر
- ایجاد نهادهای پاسخگو و افزایش شفافیت در گردش اطلاعات و تصمیمات
- تغییر گفتمان موجود در الگوهای حکمرانی
- تغییر شایستگیها و قابلیتهای مورد نیاز برای یک مسئول
و دهها مؤلفه دیگر که به خودی خود قابلیت تبدیل شدن به یک نظام اندیشه سیاسی را داراست.
حال نوبت نهاد علمورزی ماست که از دیوارهای خودساخته دانشگاهی و حوزوی خارج شوند و خروش مردم علاقهمند به خدمت را مشاهده کرده و حافظان خانه اندیشه مردم شوند. مردمی که مسائل و چالشهای اقتصادی آنها حل نشده، اما خادمین خود را دوست میدارند و سرمایه اجتماعی نظام را توسعه میدهند. شهادت آیتالله رئیسی ظرفیت تصویرسازی نوین از مرحله دولتسازی را رغم زد، مرحلهای که به دلیل فقدان تئوریک، ریلگذاری لازم برای تحقق آن وجود نداشت و این ریل در بازنمایی اندیشهای و واژگانی در حال جوانهزدن است.