نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است سامانه مؤدیان مالیاتی از بخش‌های مالیات‌ستانی مستقیم است که می‌تواند شفافیت مالیاتی را افزایش دهد. در این سامانه نقش انسان محدود شده است و قابلیت افزایش درآمد‌های مالیاتی دارد. این آثار زمانی قابل مشاهده است که ما بتوانیم قانون را به طور کامل اجرا کنیم. همچنین ساماندهی دستگاه‌های پوز نیز این امکان را برای سازمان امور مالیاتی ایجاد کرده است که با تقاطع اطلاعات، نسبت به اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص بپردازد و فرار مالیاتی دانه‌درشت‌ها را به حداقل برساند.
محسن زنگنه، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «جوان» گفت: وضعیت فعلی مالیات‌ستانی از اصناف و مشاغل، چون مبتنی بر اشخاص و کارشناسان مالیاتی است، در بررسی پرونده‌های مالیاتی مشکلات و مسائلی برای نظام مالیاتی کشور از چند حیث وارد می‌کند.
به گفته او، نکته اول تعدد نظرات، دیدگاه‌ها و نگاه کسانی است که به عنوان کارشناسان مالیاتی بر دفاتر و روند درآمد و هزینه شرکت‌ها و اشخاص نظارت دارند و کار آن‌ها را انجام می‌دهند، به خصوص در بخش خصوصی در اکثر موارد شاهد هستیم که محاسبات دفتر مالیاتی رد و مالیات به صورت علی‌الرأس تعیین می‌شود، از طرفی، چون فرد کارشناس در ادارات مالیاتی طرف حساب است، در برخی موارد مفاسدی شکل می‌گیرد یا در بعضی ادارات، برای محاسبه مالیات اجحاف می‌شود، حتی در برخی جا‌ها ارفاق‌های بیش از حد به مؤدیان داده می‌شود که روند دادرسی عادلانه را زیر سؤال می‌برد.
زنگنه ادامه داد: نکته دوم فرار‌های مالیاتی است که افراد به روش‌های مختلف خود را از پرداخت مالیات معاف می‌کنند، مثلاً شرکتی ممکن است دو تا دفتر داشته باشد که یکی از آن‌ها در هیچ اداره مالیاتی ثبت نشده است.
این نماینده مجلس گفت: نکته سوم انواع مالیاتی است که از افراد اخذ می‌شود. خیلی از شغل‌ها و اقدامات درآمدزایی که توسط دهک‌های بالا انجام می‌شود، مشمول مالیات نمی‌شود. مثلاً فردی که خرید و فروش خودرو انجام می‌دهد یا حتی افرادی در خرید و فروش ملک هستند که حتی مجوز هم ندارند و فقط با درج آگهی در فضای مجازی بین خریدار و فروشنده واسطه می‌شوند و مبالغ زیادی هم به دست می‌آورند، اما مشمول مالیات بر کسب و کار نمی‌شوند، چون نظام مالیاتی کشور کارکردی برای این مشاغل در نظر نگرفته است یا مشاغلی مانند پزشکان و وکلا که خدمت‌شان را از طریق کارت به کارت از مشتریان مطالبه می‌کنند، در زمره فرار‌های مالیاتی قرار می‌گیرند که با وجود قوانینی مانند رصد تعداد تراکنش‌ها، اما همچنان با روش‌هایی به دنبال دور زدن پرداخت مالیات می‌روند.
نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تشریح کرد: در کشور‌های پیشرفته برای اینکه هزینه مالیات ستانی دولت‌ها افزایش نیابد، اکثر تراکنش‌های مالیاتی توسط سیستم بانکی، کارت‌های اعتباری یا پرداخت‌های چک و شبا رصد و محاسبه می‌شود. این کشور‌ها به سمت مالیات‌ستانی بر حسب تحقق درآمد نهایی که درآمد خانوار است رفته‌اند، البته دولت سیزدهم هم در حال آماده‌سازی برای تغییر نظام مالیاتی به این سمت است و در مجلس هم رغبت وجود دارد.
وی افزود: بحث مالیات بر درآمد، یعنی هر گونه ایجاد درآمد برای حساب‌های افراد حقیقی و حقوقی به عنوان درآمد و هر خروج پول از حساب اشخاص به عنوان هزینه محاسبه و اختلاف آن به عنوان مالیات بر درآمد از او اخذ شود. نظام بانکی با توجه به اینکه هوشمند، به‌روز و برخط است، امکان فرار مالیاتی در آن نیست و می‌تواند بهترین درگاه برای پایش حساب‌ها و اخذ مالیات باشد.
زنگنه در بخش دیگری از سخنان خود به سامانه مؤدیان مالیاتی اشاره کرد و افزود: سامانه مؤدیان مالیاتی از بخش‌های مالیات‌ستانی مستقیم است که می‌تواند شفافیت مالیاتی را افزایش دهد. در این سامانه نقش انسان محدود شده است و قابلیت افزایش درآمد‌های مالیاتی دارد، این آثار زمانی قابل مشاهده است که ما بتوانیم قانون را به طور کامل اجرا کنیم. همچنین ساماندهی دستگاه‌های پوز نیز این امکان را برای سازمان امور مالیاتی ایجاد کرده است که با تقاطع اطلاعات، نسبت به اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص بپردازد و فرار مالیاتی این دانه‌درشت‌ها را به حداقل برساند.
به گفته او یکی دیگر از چالش‌ها، دستگاه‌های کارتخوان اصناف و میزان تراکنش آن‌ها بود که به عنوان مبنای اخذ مالیات در نظر گرفته شد که در مواردی با واقعیت‌ها تناسب نداشت. مالیات‌ستانی هوشمند امر بسیار خوبی است که معطوف به تراکنش کارتخوان می‌باشد. نظام مالیات‌ستانی هوشمند، چون مبتنی بر واقعیت صورت می‌گیرد، بسیاری از مشکلات نظام فعلی مالیاتی را ندارد که اگر به درستی اجرا شود، مؤدی دنبال دور زدن مالیات و گرفتن پول و کارت به کارت نمی‌رود. به عبارتی دیگر، اگر قانون عادلانه و منطبق بر واقعیت باشد، نیاز نیست برای نظارت بر اجرای قانون هزینه‌های سنگین در نظر گرفته شود.
