پس از فوت مهسا امینی در شهریور ماه ۱۴۰۱، نظرات مختلفی در جامعه پیرامون قانون عفاف و حجاب، میزان اهمیت و اولویت آن و نحوه اجرای آن در جامعه شکل گرفت. در ماه‌های اخیر نیز با توجه به نزدیک شدن به فصل گرما و مطرح شدن طرح برخورد با هنجارشکنان حجاب و عفاف این موضوع به یکی از موضوعات داغ جامعه تبدیل شده است.
در یک تقسیم‌بندی ابتدایی نگاه به این مسئله را می‌توان در سه دسته تقسیم‌بندی کرد:
دسته اول معتقدند حجاب و عفاف در حیطه وظایف دولت نیست و جمهوری اسلامی هزینه بیهوده سر این مسئله برای خود ایجاد می‌کند.
دسته دوم معتقدند حجاب در وضعیت کنونی که وضعیت معیشت مردم در سطح خوبی نیست نباید در اولویت حکومت قرار بگیرد.
دسته سوم معتقدند درست است که اولویت اول کشور اقتصاد است، اما از بحث حجاب و تأثیرات اجتماعی آن نباید غافل شد.
در ادامه به بررسی ابعاد مختلف نظرات می‌پردازیم:
فارغ از بعد دینی حجاب و عفاف، فلسفه تشکیل دولت‌ها آن است که آزادی افراد را در راستای خیر جمعی و منفعت اکثریت محدود کند. برای مثال یکی از موضوعات مطرح امروز جهان قانون بازنشستگی در فرانسه است. به علت کاهش نیروی کار در این کشور دولت در پی آن است سن بازنشستگی را دو سال افزایش دهد. در واقع دو سال آزادی عده‌ای را در راستای تأمین منفعت اکثریت محدود می‌کند.
عفاف و حجاب نیز از جمله اموری است که امر اجتماعی به حساب می‌آید، زیرا دارای پیامد‌ها و تأثیرات اجتماعی است. برای مثال یکی از عوامل کاهش جمعیت و به تبع کاهش نیروی کار در فرانسه، رواج پوشش نامناسب زنان و بی‌بندباری در آن کشور است. نه تنها فرانسه، بلکه کشور‌هایی که در مقطعی در زمینه پوشش در جامعه سهل‌گیری یا در خصوص روابط دختر و پسر عفت‌زدایی کردند، اکنون با این موضوع به جد درگیر و از راه‌های مختلف در پی جبران این مسئله هستند. سیاست‌های مهاجرپذیری یا بالا بردن سن بازنشستگی ناشی از کاهش جمعیت کشور‌ها و نیروی کار است. مستند ایکسانومی ابعادی از این مسئله را به خوبی تشریح می‌کند، لذا اکثر کشور‌های جهان قانون‌هایی در خصوص پوشش در محیط‌های مختلف دارند و پوشش را یک امر اجتماعی می‌دانند نه امر شخصی. ایران نیز مانند سایر کشور‌ها در حوزه پوشش آقایان و بانوان قانون وضع کرده است و برای جلوگیری از اثرات سوء این مسئله، آن قوانین را با توجه به عرف جامعه اجرا می‌کند.
اما از طرف دیگر از نظر دینی یکی از مهم‌ترین وظایف حکومت امر به معروف و نهی از منکر است. عفاف و حجاب نیز یکی از معروف‌های مهم جامعه است که دارای تأثیر اجتماعی است و رعایت نکردن آن تبعات بسیاری در جامعه دارد. در مجموع می‌توان گفت هم از نظر عقلی کشور‌های جهان امر پوشش امر اجتماعی است و هم از نظر دینی حجاب یک معروف است که باید دولت به آن بپردازد.
پرداختن به حجاب در زمان کنونی اولویت دارد؟
در سال‌های اخیر وضعیت معیشت بسیاری از مردم نامناسب است. این شرایط باعث شده است این تفکر به وجود بیاید که تبلیغ و فشار آوردن به مردمی که از نظر اقتصادی در تنگنا قرار گرفته‌اند، نتیجه عکس دهد و اگر اقتصاد درست شود، حجاب در جامعه خود به خود درست می‌شود.
در این خصوص دو نکته وجود دارد؛ اول اینکه ممکن است ترویج بی‌حجابی در مقاطعی اولویت اول دشمنان بوده باشد، اما هیچ زمان حجاب اولویت اول حکومت نبوده است، به خصوص در تمام سال‌های اخیر که وضعیت اقتصادی مردم با مشکل مواجه بوده، تأکید رهبری بر موضوع اقتصاد بوده است.
اما نکته دومی که وجود دارد این است که بین حجاب و وضعیت پایین اقتصادی نمی‌توان لزوماً رابطه مستقیم برقرار کرد، زیرا سردمداران ترویج بی‌حجابی از طبقه مرفه جامعه هستند و افرادی که از نظر اقتصادی مشکلی ندارند و حتی در تنش‌های اقتصادی کشور ممکن است وضعیت اقتصادی آن‌ها بهتر نیز شده باشد، در زمینه ترویج بی‌حجابی و بی‌عفتی فعال‌تر هستند.
اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که در صورتی که بی‌توجهی به این قانون فراگیر شود، کشور در آیند‌ه‌ای نزدیک از نظر نیروی کار با مشکل جدی مواجه و در پی آن معضل اقتصادی شدیدتر خواهد شد.
اما از نگاه دینی، قرآن کریم در آیه ۴۱ سوره حج در خصوص اولویت‌های پس از تشکیل حکومت می‌فرماید: «الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَلِلَّهِ عاقِبَةُ الأُمورِ»، در ذیل این آیه مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «قرآن در ستایش مجاهدان راه حق، کارکرد آنان را پس از پیروزی، اقامه صلاه و ایتای زکات و امر‌به معروف و نهی از منکر می‌داند و در حقیقت، نخستین و مهم‌ترین وظایف آنان را هنگام تشکیل حکومت معین می‌کند.» پس امر به معروف و نهی از منکر را از مهم‌ترین و نخستین وظایف و اولویت‌های حکومت اسلامی می‌دانند. به بیان دیگر درست است که اولویت اول کشور در حال حاضر وضعیت اقتصادی است، اما امر به معروف به خصوص در زمینه حجاب که اثرات اجتماعی فراوانی دارد نیز در اولویت‌های بالای حکومت قرار دارد.
بایسته‌های اجرای قانون حجاب و عفاف چیست؟
برخی افرادی که منتقد قانون عفاف و حجاب هستند، به خاطر تبعات آن در جامعه و دوقطبی‌سازی‌ای که ایجاد می‌کند است، نه اصل این قانون. در شرایطی که دشمن به دنبال این است که از هر مسئله کوچکی در جامعه ما ایجاد دوقطبی کند، ما نیز در اجرای قوانین باید توجه داشته باشیم که به این مسئله دامن نزنیم.
نکته دیگر در خصوص اجرای قانون حجاب و عفاف این است که این مسئله دو بعد دارد؛ یک بعد کار فرهنگی است که لزوم این مسئله و برنامه‌ریزی‌های دشمن برای آن روشن و تبیین شود. بُعد دیگر برخورد قضایی با هنجارشکانان است که باید با ظرافت انجام شود و هر دو بعد مکمل یکدیگر هستند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
در نهایت باید گفت اصل وجود قانون حجاب و عفاف در جامعه با توجه به تبعات اجتماعی‌ای که این بحث در جامعه دارد و پشتوانه دینی آن، لازم است. اما نکته‌ای که وجود دارد اینکه این قوانین باید به صورت هوشمندانه وضع شود و با رعایت ظرافت‌ها و دقت اجرا شود.
به تعبیر مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان نظام: «همه توجه داشته باشند دشمن با نقشه و برنامه وارد این کار شده، ما هم باید با برنامه و نقشه وارد بشویم، کار‌های بی‌قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد. مسئولان برنامه داشته باشند و دارند، ان‌شاء‌الله این کار با برنامه دنبال شود.»
البته طرح جدید نیروی انتظامی که توسط سردار رادان مطرح شد، نشان‌دهنده این است که فراجا به این مهم توجه دارد و در پی کاهش تنش‌ها در برخورد‌ها و رفتار برنامه‌ریزی شده است.
منبع: جهان‌نیوز
