
مقامات دولت ترامپ از هيچ فرصتي براي لفاظي عليه ايران و به طور خاص طرح ادعاي نقض برجام توسط ايران نميگذرند. در تازهترين نمونه از اين دست، مشاور امنيت ملي امريكا كه رسانههاي غربي تلاش ميكردند او را جزو عقلاي تيم ترامپ جلوه دهند نشان داد با عقلانيت بيگانه است و ايران را به نقض توافق هستهاي متهم كرد. در چنين شرايطي گزارشهايي از تلاش مقامات سابق دولت امريكا براي جلوگيري از لغو برجام شنيده ميشود؛ خبطي كه اگر اتفاق بيفتد به اقرار كارشناسان امريكايي شكاف شديد ميان اروپا و امريكا را رقم ميزند و نتيجهاي جز تحريمهاي محدود عليه ايران نخواهد داشت.
به گزارش تسنيم، ژنرال «هربرت ريموند مكمستر»، مشاور امنيت ملي امريكا در گفتوگو با روزنامه سعودي الشرقالاوسط، تصريح كرد: همانگونه كه دونالد ترامپ رئيسجمهور امريكا تكرار كرده است، توافق هستهاي ايران به چند دليل بدترين توافق در طول تاريخ است. اول اينكه ايران پيشاپيش همه دستاوردها كه قرار بود در پي توافق هستهاي عايدش شود، به دست آورده است. وي افزود: اين توافق هشت سال ديگر به پايان ميرسد. تاكنون دو سال از آن گذشته است و بعد از پايان اين توافق، نظام ايران در آستانه انتقال به مرحله توليد سلاحهاي هستهاي قرار ميگيرد و در طول اين مدت ايران خواهد توانست سامانه موشكي خود را توسعه دهد و به هدفش برسد. مشاور امنيت ملي امريكا در بخش ديگري از اين گفتوگو افزود: تا زماني كه امريكا موجود باشد و تا زماني كه شركاي ما در توافق هستهاي حضور داشته باشند، ايران بايد وظايف خود را در قبال اين توافق انجام دهد. وي با طرح اين ادعا كه ايران توافق هستهاي را عملاً نقض كرده است، گفت: مثلاً يكي از مفاد توافق اين است كه در صورت نقض توافق از سوي ايران، ما بايد به آن اخطار دهيم و اگر ايران در مدت زمان مشخصي اشتباه خود را اصلاح كرد و پايبندي خود را به توافق نشان داد، ديگر اين يك نقض نيست و اين يكي از دلايلي است كه اين توافق را به توافقي خوب براي ايران و توافقي خطرناك براي طرفهاي مقابل تبديل كرده است، بنابراين اولين گام، اجراي قاطعانه مفاد توافق است.
بازرسيهاي مختلفي وجود دارد كه ميتوان انجام داد اما انجام نميشود، شيوههايي براي نظارت وجود دارد كه به آن رجوع نميشود و همه طرفها بايد بر اجراي اين توافق با نهايت قاطعيت تلاش كنند. مكمستر در بخش ديگري از اين گفتوگو افزود: ترامپ اعلام كرده است نظام ايران به وظايف خود عمل نميكند و طبيعتاً به روح برجام پايبند نيست. وي مدعي شد: ايران به جاي مشاركت در برقراري صلح و امنيت در منطقه كه توافق آن را ايجاب ميكند، از گروههاي تروريستي براي خشونت و هدف قراردادن غيرنظاميان بيگناه در مناطق مختلف خاورميانه تلاش ميكند. مشاور امنيت ملي كاخ سفيد در بخش ديگري از اين گفتوگو افزود: تغييراتي كه در منطقه رخ داده است، به شراكت و روابط جديدي منجر خواهد شد. اگر هر دولت عربي از خود بپرسد، بزرگترين تهديد براي امنيت ما امروز چيست؟ هرگز نميگويد اسرائيل بلكه ميگويد ايران، بنابراين همه دولتهاي عربي تهديد ايران را درك ميكنند و اين درك تنها به نفع امنيت اسرائيل نخواهد بود بلكه فضايي بهتر براي صلح پايدار بين اسرائيل و فلسطينيان ايجاد ميكند و همچنين امنيت كشورهاي عربي در منطقه را نيز تقويت خواهد كرد. به گفته هيثر نوئرت سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا اعلام كرد موضع اين كشور در قبال توافق هستهاي اواسط اكتبر مشخص خواهد شد. با اينكه روز پنجشنبه دولت دونالد ترامپ تعليق تحريمهاي مندرج در توافق هستهاي را به مدت چهار ماه ديگر تمديد كرده است اما تحريمهاي جديدي عليه چند فرد و شركت ايراني اعلام كرد تا نشان دهد رويكرد دولت ترامپ خروج تدريجي از برجام بدون اعلام مسئوليت آن است.
تلاش شرمن و كري براي برجام
مجله پوليتيكو نوشته كساني كه زماني معاون باراك اوباما، رئيسجمهور سابق امريكا بودهاند در حال برگزاري نشستها، تماس با نمايندگان كنگره و همكاري با رسانهها در راستاي جلوگيري از اقدام «دونالد ترامپ»، رئيسجمهور امريكا در لغو توافق هستهاي ايران و گروه 1+5 هستند. روز چهارشنبه وندي شرمن قائم مقام وزارت خارجه امريكا، كالين كال مشاور امنيت ملي، جو بايدن معاون اوباما و جان فاينر رئيس دفتر جان كري وزير خارجه سابقه امريكا در نشست توجيهي حضور داشتند. شرمن گفت: «بازگشايي پرونده اين توافق هستهاي بدون لغو كامل آن اقدامي است كه اگر نگوييم غيرممكن است بسيار دشوار است. ايران علاقهاي به بازگشت به ميز مذاكره نشان نداده است.» پوليتيكو نوشته، از جمله ديگر مقامهاي سابق امريكايي كه در حال انجام تلاشهايي پشت پرده براي حفظ اين توافق است، جان كري است. يك مقام سابق امريكايي كه اخيراً با جان كري صحبت كرده ميگويد كه وي مرتب با همكاران سابقش در كنگره امريكا در تماس است. كري به علاوه با مقامهاي اروپايي كه نقش مهمي در حصول برجام داشتند هم در تماس است. پوليتيكو نوشته، اخيراً گزارشهايي منتشر شده مبني بر اينكه سران برخي كشورهاي اروپايي، از جمله امانوئل ماكرون، رئيسجمهور فرانسه ممكن است از ايده «توافقهاي تكميلي» برجام استقبال كنند، اما مقامهاي دولت اوباما ايده توافق مكمل برجام را خيالپردازي محض ميدانند. با اين حال كاخسفيد اعلام كرد «دونالد ترامپ» رئيسجمهوري امريكا، دوشنبه هفته جاري در نيويورك، با «امانوئل ماكرون» رئيسجمهوري فرانسه و «بنيامين نتانياهو» نخستوزير اسرائيل ديدار خواهد كرد و پرونده ايران در صدر رايزنيها قرار ميگيرد، البته ژنرال «مكمستر» مشاور كاخ سفيد در امور امنيت ملي روز پنجشنبه اعلام كرد: «رفتار بيثبات كننده ايران محور اصلي اين رايزنيها خواهد بود.» كالين كال ميگويد: اگر امريكا ميخواهد با ايران چنين توافق مكملي داشته باشد، بايد به ايرانيها امتيازهاي جديدي پيشنهاد دهد. فقط مقامات سابق نيستند كه به دولت امريكا هشدار ميدهند. كارشناسان انديشكدهاي معروف هم در اين باره زبان باز كردهاند. «توماس رايت» كارشناس سياست خارجي امريكا در انديشكده بروكينگز تصريح كرد: اگر ترامپ از برجام كنارهگيري كند، ديگر نميتواند روي اتحاديه اروپا براي وضع مجدد تحريمهاي چندجانبه كارآمد به طوري كه ايران را مجدداً به ميز مذاكره بازگرداند، حساب باز كند. رايت اينگونه گفت: «انتظار دولت ترامپ اين است كه به صورت يكجانبه از برجام خارج شود و سپس به اروپا بگويد رويه امريكا را در پيش بگيرد اما شما به اين سياست مهار بازنميگرديد... بلكه شما به يكسري تحريمهاي بسيار محدود بازميگرديد و آنچه در قبال ايران مؤثر بود، تحريمهاي چندجانبه (نه تحريمهاي يكجانبه) بود.» «جيم فيليپس» عضو ارشد امور خاورميانه در انديشكده هريتج هم گفت: اگر امريكا از برجام كنارهگيري كند، روابط واشنگتن با اروپا واقعاً دچار آسيب خواهد شد.
اولين ديدار ظريف با تيلرسون
چند منبع ديپلماتيك اعلام كردند ركس تيلرسون اين هفته براي شركت در مذاكرات هستهاي با وزير خارجه ايران و نمايندههاي ديگر قدرتهاي هستهاي شركت خواهد كرد. اين اولين بار است كه يك نماينده ارشد دولت ترامپ با همتاي ايراني خود ديدار ميكند. اين اقدام تقريباً يك ماه قبل از برنامه ترامپ براي تصميمگيري درباره تأييد پايبندي ايران به توافق هستهاي سال و اعلام آن به كنگره است كه 2015 است كه به برجام مشهور شده است.