جريان واگذاري «آشوراده»، تنها جزيره ايراني درياي خزر واقع درشهرستان بندر تركمن، حالا ديگر به كلاف سردرگمي تبديل شده است كه تمييز صحت و سقم اظهاراتي كه در خصوص واگذاري يا عدم واگذاري اين جزيره مي‌شود، بسيار مشكل است، چراكه از سويي برخي از مسئولان سازمان محيط زيست، همچون مشاور رئيس اين سازمان با درد و دريغ و وا اسفا خبر واگذاري قطعي و باخت طرفداران محيط زيست را مي‌دهد، در حالي كه چند روز پس از اين نمايش، رئيس سازمان ميراث و گردشگري اظهار مي‌دارد: آشوراده جنجال و هياهوي رسانه‌اي بود، چراكه هنوز هيچ‌چيز واگذار نشده و قرار نيست واگذار شود! اين همان بازي خطرناكي است كه به‌رغم تلاش مسئولاني كه مي‌خواهند همه چيز را آرام نشان دهند و خود را حافظ و پاسدار منابع و مواهب طبيعي كشور معرفي كنند، اما تناقض در رفتار و گفتار مسئولان از قرباني شدن بخش ديگري از منابع كشور حكايت دارد.
صورت مسئله پرطمطراق و پرحاشيه واگذاري آشوراده از اين قرار است كه از 10سال گذشته فردي، با استفاده سوء از موقعيت و نفوذي كه در دستگاه‌هاي دولتي دارد، در پي تملك اين جزيره منحصر به فرد بوده است اما عمر اين تخلف كلان به چند دولت گذشته گره مي‌خورد كه به‌رغم خلأ‌هاي قانوني بسيار و تبحري كه مسئولان وقت در دور زدن قانون داشته‌اند، هنوز نتوانسته‌اند اين لقمه گلوگير را ببلعند.
آشوراده براي كشور، منطقه و جهان چه اهميتي دارد؟نرگس روحاني،عضو انجمن ارزيابي زيست‌محيطي دانشگاه تهران در اعتراض به اين واگذاري، به ويژگي‌هاي منحصر به فرد بين‌المللي جزيره آشوراده اشاره مي‌كند و به «مهر» مي‌گويد: اين جزيره بخشي از پناهگاه حيات‌وحش ميانكاله محسوب مي‌شود كه از سال 1354 به عنوان ذخيره‌گاه زيست‌كره در فهرست يونسكو ثبت شد و اين در حالي است كه روي كره زمين تنها چند منطقه خاص زيست‌كره داريم كه به خاطر بالا بودن كميت ارزشي چنين عنواني گرفته‌اند.
وي در ادامه تصريح مي‌كند: ويژگي ديگر اين جزيره وجود ماهي ازون‌برون يكي از نادرترين ماهي‌هاي خاوياري است كه در درياي مازندران در دل آشوراده جاي دارد و يكي از پنج گونه ماهيان خاويار ممتاز جهان و نيز از كوچك‌ترين ماهيان خاوياري خزر نيز محسوب مي‌شود كه بين 14 تا 17 سالگي بالغ مي‌شود يعني به عبارتي براي به دست آوردن بهترين خاويار دنيا از اين ماهي بايد حداقل 16 سال صبر كرد كه خود بر ارزشمند بودن زيستگاه آن تأكيد مي‌كند. همچنين «فوك خزري» اين ناحيه جزو نادرترين گونه‌هاي جانوري شناخته شده در روي كره زمين است، چراكه فوك‌ها از نظر ديرين‌شناسي به نسل سوم زمين‌شناسي باز‌مي‌گردند.
ضمن آنكه كارشناسان محيط زيست جزيره آشوراده را بانك ژنتيك گياهان ايران مي‌دانند؛ گونه‌هاي مختلف گياهي ايران در اين منطقه كشت مي‌شود تا در صورت وقوع هر‌گونه فاجعه زيست‌محيطي و انقراض يك گونه گياهي، امكان احياي مجدد آن وجود داشته باشد. بنابراين تمام ويژگي‌هاي نام برده شده حكايت از ارزش اقتصادي اكولوژيكي بسيار بالاي آشوراده در روي كره زمين دارد كه براي بسياري از مسئولان ما غير قابل درك است. در اين رابطه نرگس روحاني تبديل اين جزيره را به منطقه گردشگري اين گونه قياس مي‌كند: حالا بايد از مسئولان گردشگري و ميراث فرهنگي پرسيد كه آيا حاضرند موزه ايران باستان را با آن همه ارزش‌هاي تاريخي بي‌نظير به مسافرخانه و متل تبديل كنند!؟
واگذاري آشوراده از كجا كليد خورد؟بحث واگذاري جزيره « آشوراده» نخستين‌بار در دولت سيدمحمد خاتمي و رياست معصومه ابتكار بر سازمان محيط‌زيست در سال ۱۳۸۳ مطرح شد. با روي كار آمدن دولت محمود احمدي‌نژاد و در دوره رياست «فاطمه واعظ‌جوادي» در سازمان محيط زيست، مصوبه واگذاري آن به عنوان يكي از اصلي‌ترين مناطق حفاظتي پناهگاه حيات‌وحش ميانكاله با پيگيري سازمان بازرسي كل كشور باطل شد. واگذاري اين پرونده با روي كار آمدن دولت حسن روحاني و رياست معصومه ابتكار بر سازمان محيط زيست دوباره از سر گرفته شد.
از اين رو در ساعت 10 صبح روز يك‌شنبه 9آذرسال جاري تفاهمنامه‌اي با موضوع «طرح گردشگري در جزيره آشوراده» ميان مسئولان سازمان ميراث و گردشگري و سازمان محيط زيست امضا شد.
اين در حالي است كه اسماعيل كهرم، مشاور معصومه ابتكار در روز 16آذر با بيان اينكه اين سازمان تمام تلاش خود را براي جلوگيري از واگذاري جزيره آشوراده كرد، گفته است: در نهايت محيط زيست به گردشگري باخت و زور مسئولان محيط زيست به دولت نرسيد.
وي با ابراز نگراني شديد از اين باخت ادامه داده است: واگذاري مديريت اين منطقه براي توريسم به معناي ساخت هتل‌هاي 20 طبقه، هجوم جمعيت و درخواست‌هايي مانند ساخت تله‌كابين، جت‌اسكي، افزايش آلودگي‌ها، افزايش سر و صدا، تجمع زباله‌ها و ورود پساب‌ها به تالاب و هجوم انواع ماشين‌ها و درخواست براي پاركينگ و... است.
اما معصومه ابتكار در روز 20 آذر‌ماه يعني 11روز پس از عقد تفاهمنامه به تسنيم گفت: «تنها ۱۰ درصد آشوراده مربوط به گردشگري طبيعي است و واگذاري اين منطقه به هيچ‌وجه ممكن نيست، چراكه جزو اراضي ملي است.»
10 درصد مورد اشاره رئيس سازمان محيط زيست همان نگراني فعالان محيط زيست و راه نفوذ انساني است كه كم‌كم موجبات نابودي اين جزيره را فراهم خواهد آورد!
دم خروس يا قسم حضرت عباس؟ روز گذشته دلاور نجفي، معاون سابق معصومه ابتكار در سال 1384و در دوره اصلاحات در گفت‌و گو با تسنيم گفت: اگر به سال 1384 و آخرين سال دوره مديريت قبلي خانم معصومه ابتكار برگرديم شايد نام سازمان مناطق گردشگري جهان براي وي آشنا باشد. همان شركتي كه مدعي مالكيت 380 هكتار از جزيره آشوراده شده بود و با حمايت همه‌جانبه مسئولان وقت دولت اصلاحات از جمله آقاي مرعشي آن عرصه را در واپسين روز‌هاي دولت هشتم تملك كرد و قرار بود طرح گردشگري خود را در آن اجرا كند.
بماند كه بخشي از آن عرصه را كه جزو منابع ملي بود بنا بود با متري 66 تومان تملك كند. وي ادامه داد: اين ادعا و ارثيه شوم براي مديريت بعدي سازمان باقي ماند و با پيگيري مستمر سازمان از جمله رئيس، معاونان و كارشناسان حقوقي و در يك دعواي سخت قضايي نهايتاً در سال 1386 جزيره آشوراده از دست شركت مذكور خارج شد و مجدداً به دامان سازمان حفاظت محيط زيست بازگشت.
با اين احوال نمي‌دانيم كه دم خروس رويكرد زيست‌محيطي دولت يازدهم را باور كنيم يا قسم حضرت عباس واگذاري‌هاي پشت پرده و صد من يك غاز!
