جوان آنلاین: کارمند فردی است که در ازای کار و فعالیت فکری، اجرایی یا ستادی حقوق دریافت می‌کند. او امنیت شغلی دارد و می‌داند بعد از ۳۰ سال کار و خدمت، بازنشستگی دارد و در دوران سالخوردگی‌اش که نمی‌تواند مشغول کار باشد حقوق و خدمات رفاهی خواهد داشت. این از جنبه نگاه مثبت به کارمند و کارمندی. در نگاه دیگر که عیب و اشکال کار است آنکه، بیشتر کارمندان دولت معترض‌اند حقوق و درآمدشان بنابه تورم در کشور پایین است و با این میزان از حقوق نمی‌توانند زندگی‌شان را به خوبی اداره کنند و وظیفه‌شان را به درستی انجام دهند.
در دایره کارمندی، بحث زنان کارمند هم قابل توجه است؛ همان‌هایی که محور و سلول بنیادین خانواده هستند، آن خانواده در کنار سایر خانواده‌ها باید یک جامعه را تشکیل دهند. او همسر و مادر است، به همین خاطر وظایفی در خانه به دوش دارد که با پذیرش نقش کارمندی شاید دیگر نتواند به وظیفه‌اش به درستی عمل کند و آن‌ها را درست و کامل انجام دهد. آنان ممکن است دچار مشکلات و سختی‌هایی در کار و زندگی‌شان شوند. این مشکلات آنجایی بروز بیشتری دارد که مادر می‌شوند. اگرچه قوانین حمایتی از مادران کارمند وجود دارد، اما می‌طلبد نگاه بیشتری به حل این دغدغه انجام گیرد. بحث دیگر، ارتقای شغل است که بین زنان در ادارات و سیستم کارمندی وجود دارد و ممکن است در بعضی از دستگاه‌ها نگاه به آن ضعیف باشد. اینکه زنان نمی‌توانند در حد مدیریت قرار بگیرند اگرچه شاید استثنائاتی وجود داشته باشد.
اما مسئله دیگر، اینکه امروزه در کشورمان حدود ۵/۳ میلیون کارمند دولتی داریم که وظایفی در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها به عهده‌شان است، اما بازدهی مثبت کارمندان کم است و در یک میانگین اعلام شده حدود یک ساعت و نیم است! این درحالیست که برخورد مناسب با ارباب رجوع صورت نمی‌گیرد و کارشان به راحتی انجام نمی‌شود و راه نمی‌افتد. در بعضی موارد، نمونه‌های بدتر هم هست که پول و پارتی موجب حل مشکل ارباب رجوع می‌شود. عیب کار هم به نوع نظارت برمی‌گردد. نظارتی که در بسیاری از ادارات ضعیف است و به تبع این ضعف، کارآمدی، اثربخشی و کارایی در کارمندان ضعیف می‌شود. این درست که حقوق و میزان دریافتی کارمندان پایین است، اما وقتی در آمار‌ها می‌بینیم میزان بازدهی کارمندان یک ساعت و نیم است همین میزان پرداختی هم زیر سؤال می‌رود.
اما راه‌حل چیست؟ برای حل مشکلات کارمندی می‌طلبد نظام اداری ایران به نفع مردم و قشر کارمند اصلاح شود. گزینش نظام اداری باید دقیق‌تر و آموزش و توانمندسازی ضمن خدمت، بیشتر و کیفی‌تر شود و با کارمندان متخلف برخورد جدی صورت گیرد. نظام اداری با نظارت دقیق موجب ارائه خدمات بهتر به ارباب‌رجوع و انجام کار درست برای مردم می‌شود، به شرط آنکه اگر تخلفی صورت گرفت برخورد شود و از طرف دیگر اگر کارمندی کارش را به خوبی انجام داد و در کارش احساس مسئولیت داشت مورد تشویق قرار گیرد.
بعضاً مشاهده می‌شود، بین کارمند وظیفه‌شناس و خوب، با کارمند بد تفاوتی نیست. در حالیکه همین کارمندان غیر مفید هستند که سیستم اداری ما را بزرگ کرده‌اند و هرچه این دایره بزرگ‌تر باشد با توجه به پرداخت حقوق و دستمزد، هزینه‌های دولت هم بیشتر می‌شود ولی از آنطرف خروجی کار بسیار ضعیف است. به عنوان مثال امروزه یکی از بزرگ‌ترین وزارتخانه‌ها، وزارت آموزش‌و‌پرورش است که یک‌میلیون کارمند و معلم و یک‌میلیون بازنشسته دارد. یعنی یک‌سوم جمعیت کارمندی، در دل این وزارتخانه جا گرفته است. ولی به عینه و روشن می‌بینیم اکثر خانواده‌ها از نظام آموزشی و معلمان راضی نیستند. چه در شهر‌ها و استان‌های مختلف، چه در روستا‌ها و شهر‌های کوچک، فرقی نمی‌کند و این نارضایتی وجود دارد و خانواده‌ها نگران فرزندان و آموزش و پرورش آن‌ها هستند؛ لذا نظام گزینش باید دقیق‌تر باشد تا شایسته سالاری اعمال شود. صرفاً نباید به شاخصه‌های ظاهری بسنده شود. برخورد مناسب با کارمند وظیفه‌شناس و کارمند خاطی از سوی مسئول مربوطه صورت گیرد. امروز دولت بدنه کارمندی بزرگی دارد که تحت هر شرایطی موظف است حقوق آن‌ها را پرداخت کند، پس باید به گونه‌ای اقدام کرد که خروجی خوب با بازدهی بالا وجود داشته باشد.
* جامعه شناس
