حوريه ملکي
آلبلاغ؛ روستایی از توابع شهرستان اسفراين در استان خراسان شمالي. روستايي که به خاطر داشتن معادن سربش مشهور و به دليل مرگ کارگران اين معادن، حالا اسمش بر سر زبانها افتاده است. معدن سرب آلبلاغ که در یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین مناطق خراسان شمالی یعنی منطقه حفاظت شده ساریگل در شهرستان اسفراین واقع شده است، چند وقتي است که حوادث ناگواري را تجربه مي کند به طوريکه از ابتداي سال جاري در آلبلاغ، هفت حادثه اتفاق افتاده که شش نفر جان خود را از دست داده اند. افرادي که براي امرار معاش به دل کوه مي زنند تا چند کيلو سرب با خود بدارند و با فروش آن نان سفره خانواده شان را تامين کنند.
***
معدن آلبلاغ اسفراین در در 60 کیلومتری جنوب شرقی اسفراین و در ارتفاعات سخت گذر به همین نام و در محدوده پارک ملی ساریگل واقع در شمال شرق این شهرستان قرار دارد.
برداشت غیرمجاز از این معدن سرب و روی، که در منطقه ای با همین نام واقع است، از ابتدای امسال با هجوم سودجویان به این منطقه همراه شد که با ورود شورای تامین خراسان شمالی در اواخر اردیبهشت ماه، این ناحیه از حضور سودجویان پاکسازی شد اما، اینک پس از گذشت چند ماه با حضور مجدد برخی افراد محلی و غیرمحلی، برداشت غیرمجاز از این معدن مجددا افزایش یافته است.
واقع شدن این معدن در منطقه حفاظت شده زیست محیطی ساریگل، موجب شده تا سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی تاکنون در ثبت آن ناکام بماند ولی به تازگی وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز مطالعات و اکتشافات اولیه بر روی این منطقه معدنی را برای ایمیدرو صادر کرده اما، هنور به علت سردی هوا کار مطالعه و اکتشاف اولیه از سوی ایمیدرو در این منطقه آغاز نشده است.
با اين اوصاف و با اتفاقاتي که براي ساکنان رخ داده و طي يک هفته اخير 3 کشته بر روي دست آلبلاغي ها مانده است، واکنش ها به افزایش شمار کشته شدگان در معدن آلبلاغ با انتقاد تند امام جمعه اسفراین به حل نشدن این مشکل از سوی مسئولان و مهلت یک ماهه رییس دادگستری خراسان شمالی به مسوولان ادارات صمت و محیط زیست برای رفع نقاط حادثه خیز این معدن و تخریب تونل ها، ادامه داد.
*کم کاري هاي وزارت صمت و صدمه به ساکنين منطقه
اواخر آذر ماه سال جاري بود که نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی گفت: "وزیر صنعت، معدن و تجارت دستور آغاز عملیات اکتشاف در معدن آلبلاغ این شهرستان را صادر کرده است تا کارها در این معدن شتاب گیرد."
هادی قوامی با اشاره به اینکه ادامه برداشت های غیرمجاز از معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین و حوادث ناشی از آن تاکنون موجب جان باختن پنج نفر شده است، ادامه داد: "در نشست با وزیر صمت، رضا رحمانی دستور فوری آغاز عملیات اکتشاف در معدن را صادر و بر حفاظت از این منطقه تاکید کرد. ضمن اينکه پس از پایان عملیات اکتشاف اولیه، این معدن به مردم منطقه واگذار می شود تا برداشت رسمی از آن آغاز شود."
اما وزارت خانه هم دست روي دست گذاشته و بي تفاوت نسبت به اتفاقات اين منطقه گويي برايش مهم نيست چه بر سر مردم مي آيد.
*هفت کشته در 9 ماه
حالا کار منابع کارگری در استان خراسان شمالی اين شده که از مرگ معدنچی ها در معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین خبر بدهند. مرگ هايي که بر اثر ریزش کوه و يا سُر خوردن آنها از دامنه کوه به پايين رخ مي دهد.
چند روز به پايان آذرماه مانده بود که یک منبع کارگری با اعلام خبر درگذشت یک کارگر معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین اعلام کرد: "اين کارگر حین کار بر اثر ریزش کوه زیر آوار ماند و به دلیل شدت جراحات وارده جان باخت."
از قرار معلوم این کارگر بعد از وقوع حادثه از سوی امدادگران به پایین کوه منتقل می‌شود که به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست می‌دهد.
وقتي به آمار قبلي حوادث در اين منطقه مراجعه مي شود مشخص مي شود که این هفتمین حادثه است که از ابتدای امسال در معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین که به صورت غیر مجاز فعال است، روی می‌دهد که تنها در آذرماه سه بار دچار ریزش شده است. قبل از اين حادثه هم ۶ حادثه ریزش معدن در این منطقه موجب جان باختن ۵ تن و مصدوم شدن شماری از برداشت‌کنندگان غیرمجاز ذخایر معدنی سرب و روی شده بودند.
با افزایش حوادث و شمار جانباختگان معدن آلبلاغ درماه های اخیر شورای تامین شهرستان مصوب کرد تا صنعت و معدن خراسان شمالی تونلهای حفر شده در این منطقه را برای جلوگیری از تکرار حوادث تخریب کند. اما با اجرایی نشدن این مصوبه از سوی صنعت و معدن دادستان شهرستان اسفرین علیه محیط زیست و صنعت ومعدن اعلام جرم کرد.
*بومي ها منتظر تصميم اشتغالزاي دولت
اگر قرار باشد وضعیت روستاي آلبلاغ مورد بررسي قرار گيرد بايد گفت، سطح وسیعی از اراضی آن به باغ گیلاس تبدیل شده است و مقدار کمی از زمین برای انجام سایر کارهای کشاورزی مانده، آن هم در قطعه های خیلی کوچکی است که انجام کار کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد بنابراین بیشتر مردم در زمستان بیکار هستند. با اين اوصاف، رفتن به معادن سرب و روي و برداشت از آنها براي تامين هزينه هاي زندگي کار امروز و ديروز ساکنان اين منطقه نيست.
سالهاست که برداشت غیرمجاز از این معادن صورت مي گيرد، با اين تفاوت که قبلا خيلي کمتر و محدودتر بود. يعني يک کوله پشتي پر از سرب و روي مي شد و به فروش مي رسيد. اما کم کم کار رونق گرفت و الاغ هايي براي انتقال سرب ها و روي ها خريداري و به منطقه آورده شدند.
اگر چه شورای تامین شهرستان اسفراین از ابتدای امسال سعی کرد تا با پاکسازی این منطقه از دلالان، برخورد با سودجویان و ایجاد ایست و بازرسی مبادی ورودی به این منطقه را کنترل کند اما به گفته مسوولان استانی، گستره زیاد منطقه، حفاظت کامل از آن را مشکل کرده است.
در حالی که انتظار می رفت با شروع فصل سرما و بارش ها تردد در منطقه آلبلاغ کاهش یابد اما هنوز اهالی محلی به این معدن تردد دارند و برداشت های غیر اصولی از این معدن توسط اهالی این مناطق سبب حوادث ناگواری شده است.
بهر حال همانطور که مردم اسفراین با گلایه از ساماندهی نشدن معدن آلبلاغ معتقدند صدايشان به گوش هيچ مرجعي نمي رسد، مي گويند، برخورد با کارگران و برداشت کنندگان کم بضاعت چاره کار نیست زیراکه آنان از روی ناچاری و سختی معیشت به این کار تن می دهند و دولت بايد علاوه بر برنامه ريزي براي اين منطقه کاري کند تا افراد بومي به صورت رسمي در آن مشغول به فعاليت شوند.
