سرويس سياسی جوان آنلاين: «اقتصاد کشور را به بسته اروپایی موکول نکنید» این عبارت یکی از درخواست‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی از دولت تدبیر و امید تنها سه ماه بعد از خروج ایالات متحده امریکا از توافق هسته‌ای و دور جدید وعده‌های اروپا بود.
رهبری در دیدار با اعضای هیئت دولت در تیرماه سال ۹۷ طی سخنانی می‌فرمایند: «کار را در محدوده مقدورات کشور با جدیت دنبال بکنید، منتظر این و آن نباشید. ما یک روز مشکل اقتصادی کشور را موکول کردیم به برجام، [اما]برجام نتوانست مشکل اقتصادی کشور ما را برطرف کند و به ما کمک قابل توجهی بکند و نتیجه این شد که مردم نسبت به برجام شرطی شدند که وقتی آن بابا [رئیس‌جمهور امریکا]می‌خواهد از برجام خارج بشود، تا مدتی که او می‌گوید خارج می‌شوم، ما همین‌طور دچار تلاطم در بازار خواهیم بود، ما شرطی شده‌ایم دیگر، مردم را ما شرطی کرده‌ایم.»
معظم له در آن دیدار از شرطی کردن مردم توسط دولتمردان انتقاد می‌کنند و از اعضای قوه مجریه می‌خواهند تا بدون توجه به وعده‌های پوچ غرب، بر ظرفیت‌های درونی کشور تکیه زده و اقدامات جدی و عملی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور بردارند.
توصیه‌های راهبردی و شکل‌گیری یک باور مشترک
توصیه‌های معظم له در ادامه پنج سال هشدار‌هایی بود که درباره «غیرقابل اعتماد بودن امریکا و اروپا» در عمل به تعهدات پذیرفته شده آن‌ها می‌دادند و در تمام طول مذاکرات فشرده هسته‌ای مورد توجه قرار نگرفت و هر بار به جامعه اینگونه القا می‌شد که امتیازدهی هسته‌ای به غرب می‌تواند گره کور مشکلات کشور را باز کند، اما امروز بعد از گذشت شش سال از آغاز مذاکرات هسته‌ای در فرم جدید، اکثریت جامعه به این باور مشترک رسیده‌اند که نباید با اروپا در فصل جدید وعده‌های پوچ آن‌ها اعتماد کرد و باید اقدامات اساسی‌تر برای ملزم کردن آن‌ها به اجرای تعهدات برجامی در پیش گرفت.
حال این پرسش مطرح است که از تیر ماه سال گذشته تاکنون دولت چه اقداماتی برای مرتفع کردن مشکلات کشور به ویژه در حوزه اقتصادی و معیشتی برداشته است و آیا اوضاع اقتصادی مردم بهبود پیدا کرده یا نسبت به سال قبل بدتر شده است؟ یا اینکه دولت طی یک سال اخیر توانسته با قاطعیت و به دور از شعارزدگی کشور‌های اروپایی را ملزم کند تا به تعهدات صریح برجامی خود پایبند باشند و حتی کف خواسته‌های طرف ایرانی را برآورده کنند یا خیر؟
وعده‌های پوچ
پاسخ به این سؤالات دشوار و پیچیده نیست و کافی است نگاهی به آمار رسمی کشور در حوزه بیکاری، تورم، رکود و گرانی بیندازیم تا پی ببریم که آیا دولت در توجه به توان و ظرفیت‌های داخلی برای رفع مشکلات اقتصادی کشور و کاهش دغدغه‌های مردمی در این باره موفق بوده است یا خیر. همچنین می‌توان نگاهی گذرا به مجموعه وعده‌های گسترده و تبلیغاتی اروپا برای تأمین منافع جمهوری اسلامی ایران کرد و به وضوح به این نتیجه رسید که اروپا حتی کمترین و ساده‌ترین وعده خود که کف خواسته‌های ایران را نیز تأمین نمی‌کند اجرایی نکرده و آن راه‌اندازی کانال مالی تحت عنوان اینستکس است. اروپایی‌ها در تمام ۱ /۵ سال اخیر به طرف ایرانی این تضمین را داده‌اند که اجازه نخواهند داد منافع ایران در برجام تضییع شود، اما در عین حال هیچ اقدام جدی و صحیحی برای چنین مسئله‌ای نکرده‌اند.
امروز و در شرایطی که شش سال از وعده‌های پوچ مانند «ضرورت چرخش همزمان چرخ اقتصاد و سانتریفیوژ» می‌گذرد و جامعه پذیرفته است که با تعدیل مواضع در برابر غرب نه تنها کشور روی آرامش و پیشرفت را به خود نمی‌بیند بلکه موانع و چالش‌های گسترده‌تری را نیز تجربه خواهد کرد، جماعتی تلاش می‌کنند اهداف برجام که در قالب شعار‌های انتخاباتی در سال‌های ۹۲ و ۹۶ سر داده می‌شد را تغییر داده و در چرخشی قابل تأمل هدف برجام را مباحثی غیر از بهبود اوضاع اقتصادی عنوان کنند!
به عنوان نمونه وزیر امور خارجه کشور هفته گذشته در گفت‌وگویی بیان می‌کند: «این واقعیت به این معنی نیست که هدف از برجام اقتصادی بود. اصلاً این طور نیست. مذاکرات ما درباره برجام تا فروردین ۹۴ (یعنی سه ماه قبل از توافق نهایی برجام) صرفاً هسته‌ای و امنیتی بود... بحث‌های هسته‌ای، امنیتی و خارج شدن از شورای امنیت بحث‌های اصلی ما بود و اینکه کسی بگوید هدف برجام اقتصادی بود با واقعیات و خطوط قرمزی که برای ما ترسیم شده بود، نمی‌سازد، بنابراین این دو موضوع را باید از هم جدا کنیم. اهداف برجام استراتژیک بود، آن اهداف به دست آمده و قابل بازگشت هم نیست. اجماع جهانی علیه ایران شکسته و قطعنامه‌های شورای امنیت هم لغو شده است. درست است که قطعنامه‌ها می‌توانند برگردند، اما ما هم می‌توانیم برنامه هسته‌ای خود را به شکل قوی‌تری شروع کنیم.»
حال در شرایطی که عالی‌ترین مقام دستگاه دیپلماسی کشور عنوان می‌کند هدف برجام اقتصادی نبوده است و اروپایی‌ها کماکان هیچ گونه اراده‌ای برای اجرای تعهدات خود ندارند، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در اظهارنظری تأمل‌برانگیز بیان می‌کند که مذاکره با اروپا جدی‌تر شده است! آن هم بعد از آنکه اروپایی‌ها ساده‌ترین گام را برای تأمین منافع ایران در برجام برنداشته‌اند. اینگونه اظهارات نشان می‌دهد دولتمردان کمافی‌السابق علاقه‌مند هستند تا برجام را با کیفیت موجود و برخلاف شعار‌های پرطمطراق انتخاباتی خود که «هدف برجام بهبود اوضاع اقتصادی نیست!» زنده نگه دارند.
شرطی کردن مردم این بار درباره اروپا
رهبر معظم انقلاب در دیدار مورد اشاره خود با دولتمردان و در ادامه سخنان خود می‌فرمایند: «.. حالا هم «بسته اروپایی» مردم را درباره بسته اروپایی شرطی نکنید، البته اروپایی‌ها مجبورند، ناچارند، چشمشان چهارتا! بایستی بگویند چگونه خواهند توانست از منافع ما دفاع کنند - که اسمش همان بسته است-، اما این را جزو موضوعات اصلی کشور قرار ندهید، بسته اروپایی بیاید، نیاید. ما کار‌هایی در کشور داریم، مقدوراتی در کشور داریم، این مقدورات بایستی تحقق پیدا کند، دنبال این مقدورات بروید، گره نزنید بهبود اقتصاد کشور را به چیزی که از اختیار ما خارج است.»
اگر چه ۱۹ روز تا پایان ضرب‌الاجل دولت به طرف اروپایی برای اجرای تعهدات آن‌ها زمان باقی است و به نظر می‌رسد اراده‌ای برای تغییر محاسابات اروپا در دولت وجود ندارد، اما باید همچنان این مسئله را مورد تأکید قرار داد که هدف از امضا و اجرای توافق هسته‌ای تحقق شعار‌هایی مانند «چرخش همزمان چرخ سانتریفیوژ و چرخ اقتصاد کشور» و «بهبود آنی در وضعیت معیشتی مردم» بود، کمااینکه رهبرمعظم انقلاب در یکی از دیدار‌های سال گذشته به صراحت می‌فرمایند: «.. یا گفته می‌شود مثلاً بین اروپا و امریکا شکاف به وجود آمد، خب بله، ممکن است یک شکاف ظاهری کم‌اهمیتی هم بینشان [به وجود آمده]، لکن ما برای این مذاکره نکردیم. ما مگر مذاکره کردیم که بین امریکا و اروپا شکرآب به وجود بیاید؟ ما مذاکره کردیم که تحریم برطرف بشود، شروع مذاکره برای این بود، ادامه مذاکره برای این بود و این باید تأمین بشود.»
چنانچه از روز امضای برجام در تیر ماه سال ۹۴ تاکنون محاسبه کنیم اروپایی‌ها ۵۰ ماه است که هیچ کدام از تعهدات خود را اجرایی نکرده‌اند و با وعده‌های پوچ خود کماکان طرف ایرانی را امیدوار به برجام نگه داشته اند!
