سرویس اقتصادی جوان آنلاین؛ مهسا گربندی: حدود ۲۴ سال از راه‌اندازی مناطق آزاد در ایران می‌گذرد. در حالی که قرار بود این مناطق به عنوان تسهیل‌گر صادرات عمل کنند، اما متاسفانه از این هدف دور شده و واردات محور شدند؛ همچنین باید گفت که بخشی از قاچاق کشور نیز از مناطق آزاد و به دلیل تسهیلاتی که درآنجا وجود دارد صورت می‌گیرد. با این وجود چند سالی است که دولت تلاش می‌کند تا تعداد مناطق آزاد در کشور را افزایش دهد و این در حالی است که نمایندگان طی دو مرحله با تصویب این لایحه مخالفت کردند. حالا امروز برخی نمایندگان در مورد لایحه افزایش ۸ منطقه آزاد، تغییر موضع دادند و طی اقدام عجیبی به دفاع از تصویب این لایحه پرداختند!
شروط تصویب لایحه افزایش تعداد مناطق آزاد
برای تصویب این لایحه، ۱۵ شرط از سوی کمیسیون اقتصادی مطرح شده است. این شرایط عبارتند از: «حذف معافیت کالای همراه مسافر»، «بهبود و کاهش وسعت مناطق آزاد»، «خروج محدوده مناطق آزاد از محدوده‌های مسکونی»، «تعیین دقیق نقشه مناطق آزاد»، «تایید نقشه توسط هیأت وزیران»، «انتقال ساختار منطقه آزاد به وزارت اقتصاد»، «فنس‌کشی کامل و استقرار گمرک»، «تامین زیر ساخت قبل از ایجاد مناطق آزاد»، «قطع درآمد مناطق آزاد از واردات کالا»، «اصلاح مقررات ارزی»، «اخذ مجوز از نهاد‌های مربوطه نظیر زیست‌محیطی و نهاد‌های امنیتی»، «عدم تجمیع و تعدد مناطق آزاد و ویژه در یک محدوده جغرافیایی»، «تامین منابع مالی از سوی دولت متناسب با میزان صادرات»، «هدفمند نمودن امتیازات و معافیت‌های مناطق آزاد به سمت تولید و صادرات» و «اصلاح ضوابط واگذاری زمین و منابع».
این در حالی است که به گفته سیدحسن حسینی شاهرودی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از میان ۱۵ شرط فوق تنها ۷ مورد اول مصوب و محقق شده و محدوده آن‌ها به شدت کاهش یافته؛ به‌طوری که مساحت آن‌ها از ۱۹۰۰ تا ۱۳ هزار هکتار کاهش یافته و همچنین همه مناطق خارج از بافت‌های مسکونی است».
تغییر موضع عجیب برخی نمایندگان مجلس
داوود گودرزی دبیر قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی و مسئول سابق سازمان بسیج دانشجویی در رابطه با تغییر موضع نمایندگان مجلس در مورد افزایش مناطق آزاد در کشور به خبرنگار «جوان آنلاین» می‌گوید: «برخی اتفاقات در کشورمان می‌افتد که از زاویه منطقی هر چه به آن نگاه می‌کنیم، جوابی را برای آن نمی‌یابیم! اصرار برخی از مسئولان دولتی و برخی از نمایندگان مجلس به تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد در کشور نیز از همین جنس است.»
او با اشاره به این مسئله که اصرار برخی مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس به دلیل وجود مسائلی در پشت پرده است، اظهار می‌دارد: «متاسفانه رانت‌هایی در مناطق آزاد و در بخش خرید و فروش زمین وجود دارد که تشکیل مناطق آزاد جدید راجذاب کرده است.»
داوود گودرزی اظهار می‌دارد: «موافقان این طرح می‌گویند که وقتی این مناطق را تبدیل به منطقه آزاد کنیم، مردم محروم آن می‌توانند از امکانات و امتیازات ویژه‌ای بهره ببرند. در صورتی که این حرف غیرکارشناسانه است؛ زیرا که مردم محروم، قدرت استفاده از امتیازاتی، چون ثبت شرکت و معاف از مالیات بودن یا استفاده از سایر مزایای آن را ندارند، بنابراین آن‌ها در محرومیت می‌مانند و دیگر افراد قدرت بیشتری می‌گیرند.»
مشکلات مردم محروم در مناطق آزاد
گودرزی در رابطه با مشکلات مردم محروم در مناطق آزاد می‌گوید: «بهتر است مدافعان طرح افزایش تعداد منطقه آزاد از مردم مناطق آزاد قبلی بپرسند که اصلا تغییری در زندگی شان ایجاد شده است؟ زندگی هایشان گران‌تر شده یا ارزان تر؟ خدمات عمومی به آن‌ها رسیده یا نه؟ در حال حاضر مردم خوزستان به عنوان منطقه آزاد اروند، مشکلات آب و برق ندارند؟ جوانان بیکار نیستند و اشتغال برایتان ایجاد شده است؟»
دبیر قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی ادامه می‌دهد: «از سال ۷۲ تاکنون ۸ منطقه آزاد ایجاد شده و اهداف مشخصی برای آن تعیین شده، اما متاسفانه با تجربه‌ای که از مناطق آزاد فعلی داریم، مشخص است که نتوانسته‌ایم صادرات را افزایش دهیم بلکه واردات و قاچاق در این مناطق نیز بیشتر شده؛ حالا مسئولان می‌خواهند که بدون رفع ایرادات مدیریتی مناطق آزاد قبلی، تعداد مناطق آزاد در کشور را بیشتر کنند!»
چند سوال از موافقان تصویب این لایحه
مسئول سابق سازمان بسیج دانشجویی، چند سوال از کسانی که اصرار به تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد دارند می‌پرسد و می‌گوید: «کدام اقتصاد در دنیا با افزایش این حجم منطقه آزاد که پیشنهاد آن داده می‌شود، موفق شده؟ آیا زیرساخت‌های لازم و سازمان‌های مورد نیاز برای نظارت بر شرکت‌ها را درنظر گرفته‌اید؟ شما می‌گویید این مناطق تبدیل به منطقه آزاد شود تا تولید و صادرات، افزایش پیدا کند. اگر شرکتی تاسیس شد و به جای صادرات اقدام به واردات و قاچاق کرد تکلیف چیست؟»
وی ادامه می‌دهد: «می گویند برای تفکیک منطقه آزاد، مرز را فنس می‌کشند و مردم منطقه را در حصار قرار می‌دهند! اگر کسی خواست از این حصار رد شود، این مرز چگونه کنترل می‌شود؟ با چه حجم نیرو و امکانات، ورود و خروج کنترل می‌شود؟ همچنین بگویید که چه تضمینی وجود دارد که این ۸ منطقه آزاد صادرات محور باشند؟ اگر ضمانتی هست برای همین ۸ منطقه آزاد فعلی بگیرید و بعد فکر افزایش تعداد مناطق آزاد باشید!»
دبیر قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی با اشاره به این مسئله که امسال، سال حمایت از کالای ایرانی است، اظهار می‌دارد: «تصویب لایحه افزایش تعداد مناطق آزاد، ضد تولید و ضد اشتغال است. زیرا که با توجه به مشکلاتی که در دیگر مناطق آزاد داشته‌ایم، زمینه قاچاق کالا در این مناطق فراهم شده است. همچنین این لایحه تبعات امنیتی دارد. از طرفی فرهنگ و سبک زندگی مردمی که بومی بوده‌اند نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد.»
داوود گودرزی در پایان تاکید می‌کند: «ما در جنگ با دشمنان خارجی هستیم و باید پایه‌های اقتصاد داخلی را تقویت کنیم. زیرا که دشمن از خارج از کشور فشار می‌آورد و درست نیست که خودمان هم در داخل کشور و با تصویب لایحه ضدمنافع ملی به خودمان ضربه بزنیم.»
