محمد بابایی
ميخ نهايي بر تابوت خلافت وهابي در موصل كوبيده شد؛ نيروهاي عراقي آخر هفته به مسجدي در اين شهر رسيدند كه ابوبكر البغدادي سركرده داعش سه سال قبل از آنجا اعلام خلافت كرده بود، پايان كار داعش در موصل علاوه براينكه پيروزي مهمي براي مردم و دولت عراق محسوب مي‌شود، ضربه محكمي بر عربستان سعودي است كه در طول چند سال گذشته تلاش كرده از طريق حمايت گروه‌هاي تکفيري به سرکردگي البغدادي عراق را بي‌ثبات كند. به اين ترتيب پرچم مقاومت يک بار ديگر بر لاشه اجيرشدگان غرب، صهيونيسم و سعودي برافراشته شد.
وزارت دفاع عراق روز پنج‌شنبه بعد از آزادسازي مسجد النوري با انتشار بيانيه‌اي از پايان موجوديت داعش در اين شهر خبر داد. «حيدرالعبادي»، نخست وزير و فرمانده كل نيروهاي مسلح اين كشور در سخناني با اعلام «پيچيده شدن طومار داعش» در اين شهر، وعده پيگرد عناصر داعش تا آخرين نفر اين گروه را در عراق داد. در همين حال، شبكه تلويزيوني سومريه نيوز عراق به نقل از يك منبع محلي در استان نينوا گزارش داد گروه تروريستي داعش به شكلي غافلگيرانه به شكست خود در موصل اعتراف كرد. به گفته منبع مذكور اين اعتراف در جريان سخنراني يكي از فرماندهان برجسته اين گروه تروريستي ملقب به ابوالبراء الموصلي در شهر تلعفر صورت گرفت. تلعفر تقريباً در 45 كيلومتري غرب موصل قرار دارد كه هنوز در كنترل داعش است. اين شهر هم اكنون در محاصره حشدالشعبي قرار دارد و انتظار مي‌رود هدف بعدي عمليات نيروهاي عراقي آزادسازي اين شهر باشد.
باوجود اين، ائتلاف امريكايي ضدداعش اعلام كرد كه عمليات موصل عليه داعش «رو به پايان» است اما تا عمليات نهايي عليه اين گروه تروريستي هنوز كارهاي بسياري پيش رواست. رايان ديلون، سخنگوي ائتلاف به رسانهها گفت: «اعلام رسمي بازپس‌گيري موصل از سوي دولت عراق انجام خواهد شد و من نمي‌توانم به جاي بغداد تاريخ آن را تعيين كنم اما به نظرم اين اتفاق طي چند روز آتي و نه چند هفته آتي محقق خواهد شد.»
امريكايي‌ها در حالي مدعي‌اند در عمليات موصل نقش فعالي عليه داعش به عهده گرفته‌اند كه گزارش‌هاي معتبري وجود دارد كه نشان مي‌دهد چگونه واشنگتن به تروريست‌ها در اين شهر كمك كرده است. آذرماه سال گذشته (1395) بي بي سي گزارشي تحقيقي منتشر كرد كه بر اساس آن امريکا سلاح‌هاي خريداري شده از كشورهاي اروپايي براي شورشيان به اصطلاح «ميانه‌رو» سوري را در عرض كمتر از دو هفته به دست داعش در موصل مي‌رساند.
ناظران معتقدند امريكايي‌ها در منطقه همواره از گروه‌هاي تروريستي تکفيري براي رسيدن به اهداف خود استفاده مي‌كنند و هرگاه احساس كنند تاريخ مصرف اين گروه‌ها تمام شده، آنها را از بين مي‌برند. در همين راستا مي‌توان به فايل صوتي فاش شده از جان كري وزير خارجه سابق امريكا اشاره كرد. در اين فايل صوتي كه دي ماه 1395 به رسانهها درز كرد، وزير خارجه امريكا تأييد مي‌كند واشنگتن چشم خود را به روي قدرت گرفتن گروه تروريستي «داعش» در سوريه بست تا از آن براي براندازي دولت دمشق استفاده كند. امريكايي‌ها حتي در جريان عمليات آزادسازي موصل تلاش كردند با باز گذاشتن دروازه غربي موصل راه فراري براي تروريست‌هاي داعش به سمت سوريه باز كند اما هوشياري حشدالشعبي و استقرار آنها در سمت غربي موصل اين طرح امريكايي‌ها را ناكام گذاشت. چند روز مانده به شروع عمليات آزادسازي موصل (26 مهرماه 1395) سيد‌حسن نصرالله در جريان يك سخنراني اعلام كرد: «ارتش عراق و نيروهاي مردمي بايد داعش را در موصل شكست بدهند در غيراين صورت آنها مجبور خواهند شد براي مبارزه با اين گروه تروريستي به سوريه بروند.»
3سال از سقوط تا آزادي
درست سه سال قبل همين زمان بود كه شبه نظاميان داعش در عمليات غافلگيرانه و مشكوك موصل را به تصرف خود درآوردند و خيلي سريع مناطق تحت نفوذ خود را به سمت جنوب گسترش دادند و قصد رسيدن به بغداد داشتند. در حالي كه رسانه‌هاي سعودي از سقوط اين شهر خوشحالي مي‌كردند و امريكايي‌ها مي‌گفتند هرگونه كمكي منوط به استعفاي نوري المالكي نخست وزير عراق است اما فتواي مراجع عراق از جمله آيت‌الله سيستاني براي جهاد و كمك‌هاي فوري و ضروري ايران منجر به شكل‌گيري بسيج مردمي عراق معروف به «حشد الشعبي» براي مقابله داعش شد. از آن زمان نيروهاي دولتي و مردمي عراق منطقه به منطقه و شهر به شهر تروريست‌هاي داعش را عقب راندند و موفق شدند اكثر مناطق عراق را پاكسازي كنند. اين مناطق از كرانه رود دجله در شمال بغداد شروع و با گذر از سامرا و تكريت و بيجي و الشرقاط به قياره در حوالي موصل منتهي شده بود.
عمليات بزرگ آزادسازي موصل تحت عنوان«قادمون يا نينوا» هشت ماه زمان برد. «موصل دومين شهر اين كشور از نظر وسعت، جمعيت و اهميت اقتصادي به شمار مي‌رود. حالا با آزادسازي موصل، اين گروه تروريستي دچار ضربه سنگيني شده و تنها يكي دو شهر كوچك ديگر در كنترل داعش مانده است. تخمين‌زده مي‌شود در جريان درگيري‌هاي رخ داده در محورهاي مختلف عملياتي بيش از 5 هزار تروريست داعشي كشته و صدها نفر نيز زخمي شده باشند. همچنين طي نبردهاي آزادسازي موصل بيش از 40 سركرده بارز و فرمانده ميداني داعشي نيز كشته شده‌اند كه داعش به كشته شدن 10 نفر از آنها رسماً اذعان كرده است.
خسارت‌هاي داعش در موصل
برآوردهاي رسمي نشان مي‌دهد، سقوط موصل به دست داعش از جمله پيامدهاي اقتصادي ناشي از اشغال اين شهر حدود 50 ميليارد دلار بوده كه 27 ميليارد دلار آن را خسارات وارده ناشي از غنيمت گرفته شدن تجهيزات نظامي و مهمات ارتش عراق در اين شهر تشكيل مي‌داده است. همچنين از زمان سيطره داعش بر موصل، اين شهر و ديگر مناطق استان نينوا شاهد آوارگي داخلي و خارجي ساكنان آن، علاوه بر كشتار شمار گسترده‌اي از اهالي مناطق مختلف اين استان بوده است. در مدت زمان اشغال موصل به دست داعش، اين گروه حدود 105 مسجد را در شهر موصل و اطراف آن منفجر و منهدم كرده است.
