«آن وقتي كه در اين سرزمين‌هاي خوزستان كه شما بخشي از آن را مشاهده كرديد دشمنان ما مجبور به عقب‌نشيني شدند؛ يك دولت اروپايي به آنها وسيله‌اي داد كه بتوانند در دريا؛ خباثت؛ شيطنت و شرارت خودشان را ادامه بدهند؛ موشكي به آنها دادند. نمي‌گذاشتند عملياتي كه در منطقه انجام مي‌گيرد؛ سرنوشت جنگ را به اتمام برساند. يعني دست استكبار جهاني؛ دست همين دولت‌هاي اروپايي و دولت امريكا؛ پشت رژيم خبيث و معاند بعثي قرار داشت و او را به ادامه كار تشويق مي‌كردند. نمي‌خواستند بگذارند جمهوري اسلامي از اين حادثه بزرگ پيروز و سربلند بيرون بيايد.»
همان‌طور كه مقام معظم رهبري فرموده‌اند بررسي آماري كمك‌هاي غرب به عراق در طول جنگ تحميلي عليه ايران، نشان از حمايت آشكار سياسي و تسليحاتي امريكا و همپيمانان اروپايي‌اش از صدام دارد. جنگ ايران و عراق با مشخصه طولاني‌ترين و پرهزينه‌ترين درگيري نظامي در تاريخ معاصر منطقه خاورميانه كه دو قدرت جهاني و هم‌پيمانانشان در دوران جنگ سرد در حمايت از يك طرف جنگ اتفاق نظر داشتند، مسئله‌اي منحصر به فرد به شمار مي‌رود كه در اين فرصت نگاهي به كمك‌هاي نظامي و اطلاعاتي ابرقدرت‌ها و بخصوص برخي از كشورهاي اروپايي از رژيم بعث خواهيم داشت.
حقيقت محض
حقايق حاكي از آن است كه برنامه‌هاي تسليحاتي و نظامي عراق و ارسال كمك‌هاي تسليحاتي به اين كشور از سوي اروپا و غرب طي سال‌هاي جنگ تحميلي، شتاب بي‌سابقه‌اي پيدا كرد. به گونه‌اي كه از آن به عنوان انقلابي در تأسيسات نظامي عراق ياد مي‌شود. بي‌شك پرداختن به ابعاد آماري ارسال تسليحات نظامي به عراق در طول جنگ از سوي غرب و اروپا، در حالي كه ايران در طول اين جنگ از حداقل تجهيزات نظامي بهره مي‌برد.
بي‌شك مسئله فروش تسليحات نظامي پيشرفته از سوي غرب و اروپا به عراق طي هشت سال جنگ تحميلي نقش بلاانكار اين كشورها در جنگ را به خوبي نمايان مي‌سازد. بر اساس گزارش‌هاي موجود در سال 1366 شبكه تداركات نظامي عراق در جريان جنگ تحميلي‌اش عليه ايران به نحو بي‌سابقه و چشمگيري فعال شده بود. تنها آمارهاي منتشر شده حاكي از آن است كه در اين مرحله در كمتر از دو سال، فرانسه حدود ۶/۵ ميليارد دلار و روسيه (شوروي سابق) حدود ۳/۹ ميليارد دلار اسلحه و تجهيزات نظامي به عراق فروختند. افزون بر اين، زيربناي صنعتي اين كشور از سال ۱۹۸۴ ميلادي (۱۳۶۳ شمسي) به بعد با ۲/۱۴ ميليارد دلار هزينه تقويت شد. عراقي‌ها توانستند در اين روند از شوروي، امريكا، فرانسه و آلمان تجهيزات و فن‌آوري پيشرفته نظامي خريداري كنند.
كمك‌هاي شوروي به عراق
شوروي سابق علاوه بر ارسال سلاح به عراق، با ارزيابي از ضعف‌هاي ساختاري ارتش اين كشور در وضعيت دفاع و حمله، در توسعه نيروهاي مسلح عراق و طرح‌ريزي استراتژي تهاجمي اين كشور نيز نقش فعال و محوري داشت. كمك‌هاي شوروي به عراق حتي در پاره‌اي از مواقع در مقايسه با ساير كشورها بسيار برجسته‌تر و نمايان‌تر بود و تا اندازه‌اي تأثيرات سرنوشت‌سازي بر روند تحولات جنگ داشت. بر اساس گزارش هفته‌نامه «فارين ريپورت» (foreign Report) چاپ لندن درباره كمك‌هاي تسليحاتي شوروي به عراق، روس‌ها از اول ماه ژانويه ۱۹۸۷ يك قطار هوايي به منظور تحويل اسلحه به عراق به كار انداختند و موشك‌هاي زمين به زمين با برد متوسط از نوع اسكاد B، تانك‌هاي جديد تي ـ ۷۲، هواپيماهاي ميگ ۲۳ و ميگ ۲۵ كه به صورت قطعات جداگانه حمل مي‌شد و موشك‌هاي ضد هواپيما از انواع گوناگون همراه با تكنسين‌هاي روسي را به عراق فرستادند. علاوه بر آن، مسكو چهار فروند هواپيماي سوخت‌رسان از نوع توپولوف ۷۲ براي سوخت‌رساني از آسمان به هواپيماهاي جنگي و بمب‌افكن‌هاي عراق به آن كشور تحويل داد.
جيمز بيل يكي از محققان امريكايي، طي مقاله‌اي درباره كمك‌هاي شوروي به عراق نوشت:
«شوروي با عراق روابط بسيار نزديك دارد و حدود ۶۰ درصد از تجهيزات نظامي آن كشور را تأمين مي‌كند و علاوه بر هواپيماهايي مانند ميگ ۲۳، ۲۱ و ۲۵ در حال حاضر ميگ ۲۹ و هزاران موشك زمين به زمين اسكاد در اختيار عراق گذاشته است. شكي وجود ندارد كه اتحاد جماهير شوروي بزرگترين قدرت خارجي است كه از عراق حمايت مي‌كند.» بنابر گزارش رسمي روزنامه اخبار مسكو، فهرست بخشي از تسليحات نظامي كه شوروي در طول جنگ تحميلي عليه ايران به عراق تحويل داد، به شرح زير است:
۵۰۰ دستگاه تانك تي ـ 72، ۱۰۰۰ دستگاه تانك تي ـ 62، ۳۵۰ فروند موشك زمين به زمين با برد ۳۰۰ كيلومتر، ۲۵ فروند هواپيماي شكاري ميگ ۲۹، ۲۳ فروند هواپيماي شكاري ميگ ۲۵، ۷۰ فروند هواپيماي شكاري ميگ ۲۳، ۷۰ فروند هواپيماي شكاري ميگ ۲۱ و ۳۰ فروند جنگنده شكاري سوخوي ۲۵ و ۵۰ فروند جنگنده شكاري سوخوي ۲۰.
كمك‌هاي فرانسه به عراق
بيشترين ميزان كمك نظامي به عراق در طول جنگ تحميلي از آن فرانسوي‌هاست كه در مقايسه با ساير كشورهاي غربي بيشترين تسليحات مورد نياز عراق را به اين كشور ارسال كردند. فرانسوي‌ها منابع استراتژيك و توانايي‌هاي مالي لازم را براي تقويت عراق در اختيار داشتند و به همين دليل از شهريور سال ۱۳۵۹ ـ ۱۹۸۰ فروش تسليحات نظامي فرانسه به عراق به ۶/۵ ميليارد دلار رسيد و ۷/۴ ميليارد دلار نيز در قالب قراردادهاي بازرگاني و غيرنظامي ميان دو كشور منعقد شد كه دست‌كم هفت ميليارد دلار از مجموع اين معاملات به صورت وام و اعتبارات بود. در سال ۱۹۸۲ ميلادي، ۴۰ درصد از صادرات تسليحاتي فرانسه به عراق ارسال مي‌شد؛ ميراژ اف ـ ۱، موشك‌هاي هوا به هواي مجيك۱، موشك‌هاي اگزوست ۳۹ ـ AM و پس از آن هواپيماهاي سوپر اتاندار علاوه بر تقويت قدرت هوايي عراق، اين كشور را براي حمله به نفتكش‌ها و پايانه‌هاي نفتي ايران از موقعيت برتري برخوردار مي‌كرد. همچنين عراقي‌ها يك قرارداد ۵/۶ ميليارد دلاري تحت عنوان «پروژه فاو» با سه شركت خصوصي فرانسوي به امضا رساندند. عراقي‌ها پيش‌بيني كرده بودند كه طي سه مرحله از ساخت هواپيما و صنعت فضايي برخوردار خواهند شد و به جاي اعمال تغيير و ارائه خدمات به ميراژهاي اف ـ ۱ در فرانسه، در كشور خود به اين كار اقدام كنند.
همچنين، عراقي‌ها اميدوار بودند كه با احداث كارخانه هواپيماسازي «سعد ۲۵» و با انتقال فناوري جديد و هواپيماي آموزشي آلفا جت، ۱۳۴ محصول مشترك آلمان و فرانسه را توليد كنند. عراق در مرحله پاياني مي‌توانست هواپيماي ميراژ ۲۰۰۰ را به عنوان بمب‌افكني جديد كه در ارتفاع پايين پرواز مي‌كرد و دستگاه رادار آن مي‌توانست دفاع هوايي را گمراه كند، توليد كند. افزون بر اين، فرانسوي‌ها در ساخت رآكتور اتمي و فراهم كردن زمينه دستيابي عراق به سلاح اتمي نقش برجسته‌اي داشتند. يكي از فرودگاه‌هاي پيشين ناتو در فرانسه محل بارگيري هواپيماهاي نيروي هوايي عراق بود و اين هواپيماهاي غول‌پيكر باري، هر روز به اين فرودگاه مي‌آمدند و موشك‌هاي ساخت فرانسه، بمب‌هاي خوشه‌اي، فيوز، تجهيزات راداري و الكترونيكي هواپيماها را با خود به عراق مي‌بردند. محموله‌هاي تسليحاتي فرانسه به عراق آن قدر زياد بود كه تقريباً از اواسط سال ۱۹۸۶ حتي هواپيماهاي غيرنظامي خطوط هوايي بغداد ـ پاريس نيز به حمل جنگ‌افزار مي‌پرداختند.
بنا به گزارش‌هاي منتشر شده در آن مقطع زماني، فرانسه نخستين جنگنده بمب‌افكن ميراژ خود را بلافاصله پس از آزادي گروگان‌هاي امريكايي از ايران (در بهمن ۱۳۵۹ ـ ۱۹۸۰ ) به عراق فرستاد. كمي بعد، چهار فروند ميراژ فرانسوي با هدايت خلبانان نيروي هوايي فرانسه وارد قبرس شدند و از آنجا توسط خلبانان عراقي به عراق منتقل شدند. پس از آن هم به تدريج ميراژهاي فرانسوي در پي سفارش عراق به اين كشور تحويل داده شدند. همچنين ۱۳ دستگاه موشك‌انداز متحرك، علاوه بر سكوهاي ثابت به عراق تحويل داده شدند. بازسازي رآكتور هسته‌اي ازيراك، كه در سال ۱۹۸۱ به دست اسرائيلي‌ها منهدم شده بود، از جمله كمك‌هايي بود كه «لكود شسول» وزير خارجه وقت فرانسه در ديدار ژانويه ۱۹۸۳ به طارق عزيز، قول آن را داد.
