چشم انداز نامشخص مذاكرات در تقابل ديدگاه‌ها

خط قرمزهاي ايران براي آمريكا خط قرمز هستند!

نوع پايان يافتن يافتن مذاكرات دور چهارم در وين حرف و حديث هاي زيادي را به همراه داشته است كه البته هنوز خوشبيني ها به پايان نرسيده و هنوز اين برداشت وجود دارد كه مذاكرات شكست نخورده است. بنابراين براي اثبات اين مسئله نيازمند آن هستيم كه دوره هاي بعدي مذاكرات در سطوح مختلف شكل بگيرد و اختلافات مورد بررسي مجدد قرار بگيرد.

اما در اين ميان مشكل اساسي اين است كه «خط قرمزهاي» دو طرف در تلاقي هم قرار دارند و آنچه براي ايران خط قرمز عنوان مي شود آمريكا نيز همان ها را جز خط قرمزهاي خود قرار داده است.

سايت «ايران هسته اي» طي يادداشتي پنج خط قرمز ايران را اينگونه عنوان كرده است:

1- تحقیق و توسعه قابل مذاکره نیست

2- تمام تحریم ها باید در توافق نهایی به یکباره (و نه تدریجی) لغو شود.

3- درباره ظرفیت غنی سازی که ایران می تواند در گام نهایی حفظ کند، تنها نیاز ایران ملاک است نه چیز دیگر.

4- ماهیت آب سنگین راکتور اراک باید حفظ شود

5- در این مذاکرات مطلقا به مباحث دفاعی ایران ورود نخواهد شد.

در اين ميان بحث هاي «تحقیق و توسعه»، «ظرفيت غني‌سازي»، «آب سنگين اراك» و فعاليت هاي دفاعي و موشكي بيش از همه نمود دارد. موضوع تحريم ها بيش از هر چيز مي تواند تاكيد مذاكره كنندگان ايران براي گشايش هاي اقتصادي باشد. اما مسئله مهم اين است كه آمريكا نيز بر روي اين چند محور تمركز كزده است. گره اصلي كار هم در «توافق مشترك اقدام» نهفته است.

در اين توافق جداي از محتواي آن، كانال زدن 1+5 به قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان، مذاكرات با را تنگنا مواجه كرده است. با نگاهي دوباره به اين توافق مي توان پي برد كه نقد اساسي در كجا نهفته است.

در پاراگرف دوم مقدمه «برنامه مشترک اقدام» آمده است: «در فاصله میان گام های اولیه و گام آخر، گام های دیگری از جمله پرداختن به قطعنامه های شورای امنیت با هدف پایان رضایت بخش بررسی موضوع توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود خواهد داشت.»

بر اين اساس آمريكا علاقه اي ندارد كه به راحتي از قطعنامه ۱۹۲۹ كه در نهم ژوئن ۲۰۱۰ به تصويب شوراي امنيت رسيده است، بگذرد و به همين منظور به دنبال آن است كه فعاليت هاي موشكي ايران را مورد هدف قرار دهد.

واشنگتن حتي نسبت به بحث غني‌سازي به دنبال ارجاع مسئله به قطعنامه ۱۶۹۶ است كه در سال 2006 تصويب شده است. چون بر اين اعتقاد است كه در شرايط كنوني مي تواند امتيازهاي لازم را به دست بياورد. از اين منظر خط قرمزهاي ايران و آمريكا دقيقا نقطه مقابل هم قرار گرفته اند و همين مسئله باعث شده تا چشم انداز موفقيت در مذاكرات كمرنگ شود.