بر بلنداي ديوار بي اعتمادي

شكست ژنو چه پيامدهايي دارد؟

پس از اينكه كاخ سفيد بر خلاف انتظار، تحريم هاي (مجازات) جديد عليه 19 شركت و فرد مرتبط با تجارت و اقتصاد ايران وضع كرد اين سوال پيش آمده است كه «اين چه سياستي است و آمريكا چه هدفي را دنبال مي كند؟!» همزمان برخي نيز با اين پرسش مواجه شده اند كه اگر توافقات اوليه ژنو با شكست مواجه شود چه پيامدهايي خواهد داشت؟

جداي از تاثيرات ملي، منطقه اي و بين المللي، توافق ژنو دست كم چهار طيف را تحت تاثير قرار داده و شكست آن نيز پيامدهايي براي آنها خواهد داشت. آمريكا، اروپا، روسيه  و چين (نگاه شرقي) و همچنين ايران.

شكست توافق ژنو در آمريكا پيامدهاي داخلي و منطقه اي دارد. دولت تا كنون تلاش زيادي كرده است كه جمهوريخواهان و همچنين لابي صهيونيستي را متقاعد كند كه بايد به سمت توافق پيش رفت و از دست آوردهاي آن بهره مند شد. جمهوريخواهان و اسراييل اگر چه مخالف مواضع اوباما بوده اند اما تاكنون سعي در رعايت آن دشته اند. حتي در حال حاضر نيز گفته مي شود كه كنگره در پاسخ به دولت تحريم هاي جديد عليه ايران را معوق گذاشته است.

بنابراين در صورت شكست مذاكرات و توافقات ژنو بيش از همه حزب دموكرات و دولت كنوني با مشكلاتي مواجه خواهند شد و همين مسئله در انتخابات رياست جمهوري سال آينده فضا را براي جمهوريخواهان و همچنين لابي صهيونيستي بازتر خواهد كرد. ضمن اينكه آمريكا در معادلات منطقه اي به سمت باخت پيش خواهد رفت زيرا پس از توافقات ژنو مشخص شد كه دست آورهايي نصيب آمريكا شده و حتي اوباما براي حفظ دست آوردهايش نامه اي شش بندي براي عقب نشيني از حمايت مخالفان بشار اسد صادر كرد.  

اروپا با محوريت سه كشور آلمان، فرانسه و انگليس كه اتفاقا در گروه 1+5 نيز حضور دارند به گونه هاي ديگر دچار چالش خواهند شد. فرانسه در ژنو 1 نشان داد كه تا اندازه نيازمند اين توافق است و حتي وقتي به خواسته اش نرسيد به قولي زير ميز زد. اما در ژنو 2 توانست بخشي از منافع اقتصادي اش را زنده كند و تضمين آن را از آمريكا بگيرد و راه پژو و رنو را باز كند. آلمان همواره از تاجران اروپا شناخته مي شود و به همين منظور هميشه آخرين كشوري است كه به تحريم ها - عليه هر كشور تاثيرگذاري - راي مثبت مي دهد. بنابراين هر دو اين كشورها به لحاظ اقتصادي بيش از هر چيز متضرر خواهند شد.

اما انگليس كه گام به گام خواهان بازگشت به ايران است و دولت روحاني نيز نشان داده كه از آن استقبال مي كند، در ادامه كار با مشكلاتي مواجه خواهد شد بنابراين در صورت شكست مذاكرات ژنو بايد زمان ديگري را براي پياده كردن خواسته هاي خود دنبال كند!  

در بخش شرق نيز روسيه و چين قرار دارند. روسيه پيش از اين همواره تاكيد داشت غرب براي به توافق رسيدن با جمهوري اسلامي ايران و حل شدن مسئله هسته اي جدي نيست. با اين وجود مي تواند ادعاي خود را به اثبات برساند كه غرب تمايلي به حل شدن اين مسئله ندارد بنابراين روندها همچون گذشته مي تواند ادامه پيدا كند و سياست شرقي بار ديگر پررنگ شود. در اين ميان چين نيز كه هنوز نگاهي اقتصادي به كشورهاي دنيا دارد همچون بخشي از اروپا از بخشي از منافع اقتصادي محروم خواهد شد.

اما پيامدي كه شكست ژنو براي ايران در حوزه ملي دارد در دو سطح اقتصادي و سياسي خواهد بود. در حوزه اقتصادي انتظار مي رود كه آمريكا بار ديگر به سمت تحريم هاي بيشتر گام بردارد. بنابراين دولت كه بخش قابل توجه اي از تمركز خود را بر روي مذاكرات و توافقات گذاشته است، براي ادامه كار با مشكلات روشي در حل مسائل اقتصادي برخورد خواهد كرد كه بايد براي آن چاره اي بنيادي بينديشد و البته از رويكرد نگاه به درون استفاده كند. در سطح سياسي نيز اين موضوع را لمس خواهد كرد كه نبايد به غرب اعتماد كرد...