جوان آنلاین: در حال حاضر یکی از مشکلات مهم اقتصادی، نه مشکل تحریم‌ها یا کاهش درآمد‌های نفتی یا ناترازی مالی بانک‌ها، بلکه تشدید ناترازی انرژی در کشور است که موجب عدم‌النفع بزرگ اقتصادی شده و مهم‌ترین و شاید امنیتی‌ترین ناترازی انرژی نیز در بخش بنزین است که سال آتی حدود ۳میلیارد دلار واردات بنزین در تبصره هدفمندی بودجه ۱۴۰۳ در نظر گرفته شده است که خود عامل اصلی شکل‌گیری ناترازی بودجه در این تبصره بوده و حالا ناترازی انرژی به عاملی برای ایجاد کسری بودجه در دهه حاضر اقتصاد تبدیل شده است.
به باور کارشناسان، خودرو‌های پرمصرف و بی‌کیفیت داخلی از مهم‌ترین عوامل افزایش مصرف بنزین در کشور به شمار می‌روند. این خودروها علاوه بر اینکه مصرف بنزین را بالا می‌برند و بر مشکلات می‌افزایند، در زمینه ایجاد آلایندگی نیز برای‌مان دردسرساز شده‌اند. کارشناسان عوامل مختلفی را در بروز ناترازی بنزین در کشور مؤثر می‌دانند، آن‌ها به مواردی همچون توسعه ناکافی ظرفیت پالایشگاهی کشور، رفع همه‌گیری کووید ۱۹ و افزایش ترددها، عدم‌تمرکز بر افزایش ظرفیت و تنوع نبخشیدن به سبد سوختی کشور اشاره می‌کنند، اما تقریباً همه در این موضوع اتفاق نظر دارند که خودرو‌های بی‌کیفیت و پرمصرف ساخت داخل و وجود تعداد قابل توجهی خودرو‌های فرسوده از جمله مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر ناترازی بنزین در کشور هستند. اگر تصمیم عاجل و صحیحی در خصوص اصلاح کیفیت خودروها اتخاذ نشود، کشور در آینده نزدیک با مشکلات لاینحلی مواجه خواهد شد.
حل مشکل ناترازی بنزین مشکل کسری بودجه و کسری تراز تجاری را حل خواهد کرد
رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با «جوان» گفت: راه‌حل مشکل ناترازی بنزین در کشور فقط و فقط بهینه‌سازی مصرف است. اقدامات خوبی در زمینه مدیریت مصرف انرژی در دستور کار قرار گرفته است که می‌تواند اثرگذار باشد. به طور مثال، شرکت ملی گاز طرح‌های تشویقی برای مدیریت مصرف در نظر گرفته است. این طور اقدامات باید در تمامی حوزه‌های انرژی و از جمله سوخت مدنظر باشد. باید از مشارکت مردم در حل مشکل ناترازی بنزین استفاده کنیم. در نظر گرفتن نفع مردم و سهیم‌کردن آن‌ها در مدیریت مصرف بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد.
وی افزود: همچنین باید به استفاده از سوخت‌های جایگزین به جای بنزین در کشور روی بیاوریم. به طور مثال، خودرو‌های برقی می‌توانند کمک بسیاری به حل این مشکل کنند. استفاده از خودرو‌های دوگانه‌سوز نیز اثر بالایی در کاهش مصرف بنزین خواهند داشت. استفاده از سی‌ان‌جی باید در دستور کار باشد. تنوع سبد سوختی کشور می‌تواند راهکار مناسبی برای حلوفصل مشکل ناترازی بنزین باشد. اگر طی سال‌های گذشته استفاده از سی‌ان‌جی را در دستور کار قرار نداده بودیم، الان با شرایط بدتری در حوزه بنزین مواجه بودیم. در حال حاضر، بخشی از نیاز سوختی کشور از طریق سی‌ان‌جی برطرف می‌شود.
سنگدوینی گفت: در زمینه حمل‌و‌نقل عمومی آن طور که شایسته بوده است، سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم. تقویت ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی به گونه‌ای که مردم انگیزه‌ای برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی داشته باشند، کمک بزرگی به حل مشکل ناترازی بنزین در کشور خواهد کرد. اگر نتوانیم از طریق اقداماتی مانند مدیریت مصرف، اصلاح کیفیت خودروها، تقویت ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر موضوع ناترازی بنزین را حل کنیم، هر ساله به مبالغ بیشتری برای واردات بنزین نیاز داریم. این به معنای خروج ارز از کشور است که به ضرر اقتصاد ملی است. وی ادامه داد: از طریق استفاده از خودرو‌های کم‌مصرف و برقی می‌توانیم ضمن جلوگیری از واردات بنزین به صادرات بپردازیم و بخشی از درآمد‌های دولت را تأمین کنیم. واردات بنزین به معنای خروج ارز از کشور است، در حالی که صادراتش، ارزآوری بالایی برای کشور دارد، بنابراین حل معضل ناترازی بنزین با تکیه بر اصلاح صنعت خودرو و همچنین دوگانه‌سوز‌کردن خودروها، موجب تراز بنزینی و حتی صادرات بنزین خواهد شد که هم کسری بودجه دولت را کاهش خواهد داد و هم منابع ارزی و در نتیجه تراز تجاری کشور را بهبود خواهد بخشید.
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: باید سیاستگذاری‌های‌مان در راستای تولید خودرو‌های کم‌مصرف و برقی باشد. چند ماه پیش رونمایی از خودرو‌های برقی را در کشور داشتیم. باید این روند‌ها توسعه پیدا کند و بیش از پیش از خودرو‌های کم‌مصرف و برقی بهره ببریم.
ادامه فعالیت خودروسازان داخلی بدون اصلاح کیفیت خودروها برای‌مان صرفه اقتصادی ندارد
حسن لطفی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز در گفتگو با «جوان» در خصوص این موضوع که ما از صادرکننده بنزین در سال ۱۴۰۱ به واردکننده تبدیل شده و در بودجه ۱۴۰۳، ۳میلیارد دلار برای این موضوع پیش‌بینی کرده‌ایم و در واقع کسری ۲۰۰ همتی به بودجه تحمیل شده است، تصریح کرد: یکی از چالش‌های بزرگ در کشور پرداخت یارانه‌های پنهان است که عمدتاً در حوزه انرژی اعم از آب، برق و بنزین اعطا می‌شوند. ۸۰ درصد از این یارانه به جیب ثروتمندان جامعه می‌رود. دولت‌ها و مجالس فعلی و قبلی به موضوع یارانه‌های پنهان و نقشی که در بدمصرفی در کشور دارند، توجه کافی نداشته و به آن ورود نکرده‌اند. برای تجزیه و تحلیل مشکلات ناترازی بنزین و دیگر حامل‌های انرژی باید به این مسئله بپردازیم. برای حلوفصل مشکل ناترازی بنزین باید به این مسائل ریشه‌ای و حلوفصل آن‌ها توجه کنیم. وی افزود: راهکار‌هایی که کارشناسان پیشنهاد می‌کنند، مانند واردات خودرو‌های باکیفیت و کم‌مصرف خارجی باید در دستور کار قرار گیرد. این اقدام می‌تواند سهمی در حل مشکل ناترازی بنزین در کشور داشته باشد. در حال حاضر به واردات خودرو می‌پردازیم، اما دقت نمی‌کنیم که میزان مصرف بنزین این خودروها چقدر است. یک عامل مهم که در واردات بنزین باید مدنظر داشته باشیم، این است که خودرو‌های باکیفیت و کم‌مصرف وارد کنیم. باید نسبت به میزان مصرف انرژی و از جمله بنزین در کشور حساس باشیم.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ارتباط با این موضوع که گزارش سازمان استاندارد نشان می‌دهد از ۵۳مدل خودروی ارزیابی‌شده ساخت داخل و مونتاژی، ۳۳مدل خودرو معادل ۶۲درصد از خودرو‌های ارزیابی‌شده در گرید G یعنی بدمصرف‌ترین قرار گرفته است، توضیح داد: متأسفانه مافیای خودرو در کشور اجازه نمی‌دهد اصلاحات اساسی در این حوزه اتفاق بیفتد. اگر می‌خواهیم موضوع ناترازی بنزین را در کشور حل کنیم، باید اصلاح کیفیت خودروها اتفاق بیفتد. لطفی گفت: خودرو در جهان یک کالای مصرفی است نه سرمایه‌ای. باید به جایی برسیم که خودروها بعد از چند سال اسقاط شوند و خودرو‌های جدید جای آن‌ها را بگیرند. این موضوع نیز می‌تواند در کاهش مصرف بنزین مؤثر باشد. خودرو‌های فرسوده سهم بالایی در دامن زدن به ناترازی بنزین در کشور دارند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد: مسئله ناترازی بنزین بسیار جدی است و اگر حلوفصل نشود، هر ساله باید هزینه بیشتری برای واردات بنزین بپردازیم و در این باتلاق بیشتر فرو می‌رویم. باید خودروسازان داخلی کیفیت خودروهای‌شان را به استاندارد‌های جهانی برسانند و مصرف بنزین را حتی‌الامکان پایین بیاورند، در غیر این صورت، ادامه فعالیت آن‌ها برای کشور صرفه اقتصادی ندارد.
لطفی با اشاره به این موضوع که مسئله ناترازی بنزین در کشور بسیار جدی است و باید برایش راهکار‌های اساسی بیندیشیم، تصریح کرد: متأسفانه حوزه خودروسازی در کشور از سوی یک مافیا اداره می‌شود و برای حل مشکل ناترازی بنزین ابتدا باید ریشه این مافیا خشکانده شود. مبالغی را که قرار است برای واردات بنزین هزینه کنیم، اگر برای واردات خودرو‌های باکیفیت و کم‌مصرف صرف کنیم، در نهایت صرفه بیشتری برای‌مان دارد.
